دگەل قورئانێ د رەمەزانێدا

 بسم اللە، الحمدللە ، والصلاة والسلام علی محمد رسول الله ﷺ وعلی آله وصحبه ومن والاه ، وبعد:

هندی قورئانا پیروز و مەزنە ، شیفائە ، وهیدایەتە و رێنیشاندەرە ، وبهارە دلانە ، و مزگینی و گیان ورناهی یە ، ئەڤ قورئانە ب هەیڤا رەمەزانێڤە گرێدایە پتر ژ هەیڤێن دی ، چنکی تێدا یا هاتیە خوارێ ، خودایێ بلند دبێژت : ﴿ شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ ﴾ [البقرة: 185]،
ئانکو : هه‌يڤا ره‌مه‌زانێ يا كو خودێ د شه‌ڤا وێ يا ب بها دا ده‌ست ب ئينانه‌خوارا قورئانێ كرى .
 
خودایێ بلند ئەڤێن قورئانێ دخوینن یێت سالۆخەتداین ب سالوخەتدانەکا مەزن ، ئەوژی ئەوەکۆ بازرگانیا وان دگەل قورئانێ خوسارەتی و پەشیمانی تێدا نینە.

 هەر وەکی دبێژت : إِنَّ ٱلَّذِينَ يَتۡلُونَ كِتَٰبَ ٱللَّهِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ يَرۡجُونَ تِجَٰرَةٗ لَّن تَبُورَ ﴿٢٩﴾
 هندى ئه‌ون يێن قورئانێ دخوينن وكارى پێ دكه‌ن، وبه‌رده‌وامییێ ل سه‌ر كرنا نڤێژێ ل ده‌مێ وێ دكه‌ن، و ژ وى ڕزقێ مه‌ دايێ ئاشكه‌را وڤه‌شارتى خێرێن واجب وسوننه‌ت دده‌ن، ئه‌و ب وێ چه‌ندێ چاڤه‌ڕێیى بازرگانییه‌كا كه‌ساد نه‌بت دكه‌ن، كو ڕازيبوونا خودێیه‌، و ب ده‌ستڤه‌ئينانا خێرا وییه‌. 

ومن دڤێت ئەی موسلمانێ بها گڕان و بەرێز ، ئەز هندەک وەسیەت وخالێن گڕنک لبەر گۆهێن تە بێخم ، وبەلکی ببیتە جهێ مفا وەرگڕتنێ بو من وتە و موسلمانا ، کۆ دبنە بیست وەسیەت ، وبڤی ڕەنگێ لخوارێ :

 وەسیەتا ئێکێ : تو بزانە کۆ چاکی وهیدایەتا مە یا گرێدایە ب قورئانێڤە  وهەر تشتێ قورئانێ بەڕێ مەدایێ ، وتشتەک ب ڤێ پلە و پایێ بت ، سەر مە پێدڤیە ئەم گەلەک گرنگی و پۆیتەی پێ بدەین، و گەلەک خو ب وەستینین وخۆ زەحمەت بدەین ب خاندن وزانین وتێگەهشتن وکارپێکرن وحۆکمکرن و فێرکرن وهزرکرنا وێڤە ،
چونکی ئەڤە هندەک مەرەمێن مەزنن ژ ئینانا خوارا قورئانا پیروز . 

وەسیەتا دووێ : چوونا بەرەڤ خودێڤە ب گۆتن وکریارێن چاک و باشە ، ویا ژ هەمیا چێتر و مەزنتر و باشتر خاندنا قورئانێ یە ، ڤێجا پا دێ چاوا بت هەکە دهەیڤا ڕەمەزانێدا بت ، ڤێجا ل تە پیروز بت ئەی موسلمان چوونا تە بەرەڤ خودێڤە ، وگرنگی دان وپویتەداناتە بۆ بدەستڤەئینانا خێرێ و چاکیێ دهەیڤا خێرێدا ، ڤێجا گەلەک قورئانێ بخوینە ، دا پاداشتەکێ مەزن وبەفرەهـ بگەهیتەتە.

 وەسیەتا سیێ : ئەرێ تە هزر کریە تو پلان وپڕوگرامەکێ بخو دانی کۆ دگەل دەمێ تە بگۆنجیت دهەیڤا ڕەمەزنێدا دگەل خاندنا قورئانێ ؟
هویڤیدارم تە بخو دارێژتبیت ، چۆنکی خاندن بێ پلان و پرۆگرام ، دێ بیتە ئەگەڕێ ژ دەستدانا گەلەک دەم و دەلیڤێن مەزن ، وئەز پێشنیار دکەم تو خاندنا خۆ ب دەمێ هەر پێنج نڤێژێن فەرزڤە گرێدەی ، بو هەر وەختەکێ تو چەند لاپەرەکا دانی  ، هەر بو نمونە :  هەکە تو چوار لاپەرا دانی بو دەمێ هەر نڤێژەکێ ، بڤی ڕەنگی هەر روژ دێ جوزئەکێ خوینی ، وهەیڤێ دێ خەتمەکێ کەی ،ئانکو : دێ قورئانێ هەمیێ خوینی ،   هەکە تو هەشت لاپەرا دانی بو دەمێ هەر نڤێژەکێ ، بڤی ڕەنگی هەر روژ دێ دوو جوزئا خوینی ، وهەیڤێ دێ دوو خەتما کەی ، وهەر هوسا هندی تو چار لاپەرا زێدەکەی دێ جوزئەکێ ل رۆژێ زێدەکەی و خەتمەکێ ل هەیڤێ زێدەکەی.
وتو بزانە ب خاندنا ئێک خەتما قورئانێ پتر ژ سێ مەلیون خێر دێ بوتە هێنە نڤیسین ، وخودێ بو یێ وی بڤێت هێشتا زێدە ودووبارە دکەت ، ڤێجا هندی ژتە بهێت بخوینە بۆ بدەستڤەئینانا ڤان خێرو پاداشتێن مەزن.

 وەسیەتا چوارێ : ورەۆ وحەزکرن ل دەف هندەک ژ موسلمانا یا گەهشتیە ڕادەکێ کۆ هەر سێ شەڤا خەتمەکێ بکەت ، ویێت هەین روژێ خەتمەکێ دکەن ، ئەڤەژی دان و مننەتاخۆدێ یە ددەتە هندەک ژ بەندەیێن خو یێت وی دڤێن ، ڤێجا بزاڤێ بکە بلا تەژی ئەو بڤێت یا خەلکی دڤێت ژڤان خێرو پاداشتێن مەزن .

وەسیەتا پێنجێ : هەول وپێکۆلا بدە تو قورئانێ ب هزرکرن و تێفکرین بخوینی ، خودایێ بلند دبێژت :كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ مُبَٰرَكٞ لِّيَدَّبَّرُوٓاْ ءَايَٰتِهِۦ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ﴿٢٩﴾ 
ئه‌ڤ وه‌حییا بۆ ته‌ -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- هاتى كيتابه‌كا پيرۆزه‌ مه‌ بۆ ته‌ ئينايه‌ خوارێ؛ دا ئه‌و هزرێن خۆ د ئايه‌تێن وێ دا بكه‌ن، ودا كارى ب هيدايه‌تا وێ بكه‌ن، ودا خودانێن عه‌قلێن دورست وێ ل بيرا خۆ بينن يا خودێ فه‌رمان پێ ل وان كرى.
هەکە بوتە گڕان و زەحمەت ژی بت تو هەمی خەتما هوسا بخوینی ، هندەکا بڤی ڕەنگی بخوینە ، دا تو خێرا هەردووکا یا خاندنێ و تێفکرینێ بدەستخوڤە بینی .
وژ خەلەتیایە تۆ هزربکەی کۆ بەس زانا و قوتابیێن زانستێ شەرعی هزرا خو دئایەتا دا دکەن و تێدگەهن ، بەلکو پتریا ئایەتێن قورئانێ رامانا وان دیار و ئاشکرایە بۆ هەر کەسەکێ هەبت ، و دێ هێشتا باشتر بت هەکە تێنۆس و پێنڤیسەک لنک تە هەبن ، هەر تشتەکێ تە نەزانی یان تەتێبینی ل سەر هەبن بنڤێسی ، پاش پرسیارا زانایا بکە.

وەسیەتا شەشێ : دبیت تو ببینی هندەک کەسا پشتا خو دابیتە قورئانێ ، نە دخوینن و نەخۆ تێدگەهینن ، بەحسێ ڤان ب خرابی نەکە ونەهاڤێژە وان، بەلکو بۆ وان دوعایێن هیدایەتێ بکە ، ودلوڤانیێ ب وان ببە ، ورێکا ڕاست و دروست نیشا وان بدە ، بەلکو دلەک گوهـ لتە ببت وڕاستەڕێ ببت ، دێ خێرەکا مەزن گەهیتە تە.

وەسیەتا حەفتێ: ودشیان دایە تە روینشتنەکا قورئانێ هەبت دگەل زاروکێن خۆ د مالدا ، دهەمی ڕوژێن ڕەمەزانێدا ، کۆ پێکڤە ئایەت و ڕامانێت وان بخوینن ، خۆ هەکە دەمەکێ کێم ژی بت ، چنکی کێم دگەل کێمێ دێ بیتە گەلەک .
وجارەکێ ئێک دگوت : من دگەل زاڕۆکێن خۆ ڕۆنشتنەکا قورئانی هەبوو د هەمی روژێن ئەینیێ بو ماوێ نیڤ دەمژمێرێ ژ پشتی نڤێژا ئێڤاری ، وئەم بەردەوام بوون ل سەر ڤی پرۆگڕامی ، هەتا مە ب فەزڵ وکەڕەما خودێ تەفسیرا ئیبن کەسیری هەمی تمام کری ، دماوێ سێ سالاندا ، خاندن و پەراوێزکرن ، ئەڤە هەمی بەرهەمێ نیڤ دەمژمێرێ بتنێ یە دهەر ئەینیەکێدا ، چەند بهایە! و بەرەکەتە! ، و جوانە ! ، تو ژی تشتەکێ هوسا بکە ، خێر و پاداشتەکێ مەزنە.
 
وەسیەتا هەشتێ: هەول وپێکولا بکە ل دەمێ خواندنا خو گەلەک ئینیەتا کۆم بکەی ، وەک : ئینیەتا خاندنێ و یا ساخلەمی وشیفایا ب قورئانێ ، وداخازکرنا زانینێ ، وئینیەتا تێگەهشتن وتێفکرینێ .. هتد ، ڤێ بکە دا تۆ خێرێن مەزنێن وجوراوجۆر بدەستخوڤە بینی ب ئێک کاری بتنێ.

وەسیەتا نەهێ : زاروکێن خۆ گرێدە ب خاندن وتێگەهشتن وزانین و فێرکرنا قورئانێڤە ، بو نموونە : هەر ڕوژەکا ڕەمەزانێ تو پرسیارەکێ ژ وان بکەی دەربارەی قورئانێ ، و خەلاتی بدەیە وان ل روژا دوماهیا ڕەمەزانێ ، ئەڤە ڕێکەکا سەرکەفتیە بۆ گڕێدانا وان ب قورئانێڤە.

وەسیەتا دەهێ : ئێکێ دگوت ، من دهەیڤا رەمەزانێدا بشێوەکێ روژانە بەرێخو ددا تەفسیرا وان ئایەتێن کۆ ئیمام دا خوینت د نڤێژێن تەڕاویحا دا ل وێروژێ ، من دیت دلێ من گەلەک ب قورئانێڤە هاتە گڕێدان د نڤێژێدا ، وپێشنیار دکەم پەرتوکا (زبدة التفسير)، بخۆینی کورتە و ب مفایە ، وئێک بەرگە ، وقورئان وتەفسیر پێکڤە تێدانە.
 
وەسیەتا یازدێ : بڵا باش وبەردەوام  ل بیرا تە بت کۆ خودایێ بلند هندەک مللەتان بڤێ قورئانێ بلند دکەت ،وهندەکێن دیژی نزم دکەت ، ڤێجا ئەڤ بێرئینانا تە دێ تە پالدەت کۆ تو بلند ببی ددونیا و ئاخڕەتێدا ، وئەڤە دخازیتە هندێ تۆ بهێیە گرێدان ب خاندن وزانین و فێرکرن وهزرکرنا دقورئانێدا .

وەسیەتا دوازدێ : خاندنا تە بۆ قورئانێ ل مزگەڤتێ دبیت باشتر بت بشێوەکێ گشتی ژ خاندنا مالێ ، ژبەر چەند خالەکا :
 ڕوینشتنا تە ل مزگەفتێ عیبادەتە.
ودێ ملیاکەت بوتە دوعا کەن ب دلوڤانیێ وژێبڕنا گۆنەها وتەوبێ ، و ل مزگەفتێ تو ب چ تشتێ دونیایێ ڤە مژویل نابی ، وهەروەسا هاندانە بو کەسێن دۆرێن تە بۆ خاندنێ ، 
وژبلی ڤان ژی ژمەڕەم وبەرژەوەندیێن مەزن .
 
وەسیەتا سێزدێ : هەکە تو ئەو بی یێ تە قورئان ژبەر (حافظ) ، یان تە هندەک ژبەر بت ، ئەڤ هەیڤە دەلیڤەیەکا مەزنە بۆ مۆکمکرن ودروست کرنا وێ چەندا تە ژبەر کری ، بخۆ پروژەکێ دانە ، وپرسیارا کەسێن شارەزا د ڤی بیاڤیدا بکە ، ودێ هێشتا باشتر بت هەکە کەسەکێ تایبەتمەند و بسپور سەرپەرشتی وچاڤدێریا تەبکەت.
  
وەسیەتا چاردێ : ئەڕێ تە هزرکریە تو دڤێ هەیڤا پیروزدا  پروژەکێ مەزن بۆ خۆ دانی ئەوژی دەست بهاڤێی ژبەرکرنا قورئانێ ، خودایێ بلند دبێژیت :  وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ ﴿١٧﴾
 و ب ڕاستى مه‌ په‌يڤێن قورئانێ بۆ خواندن وژبه‌ركرنێ وڕامانا وێ بۆ تێگه‌هشتنێ ب ساناهى كرينه‌، ئه‌رێ ڤێجا ئێك هه‌يه‌ بيرا خۆ لێ بينته‌ڤه‌؟ وئه‌ڤ ئایه‌ته‌ ویێن وه‌كى وێ پالدانه‌كه‌ بۆ گه‌له‌ك خواندنا قورئان وخۆفێركرن ونیشادانا وێ. 

وەسیەتا پازدێ : هەولبدە ل دەمێ خاندنا ئایەتا دوعایێ بت ، دوعا ژ خودێ بکە ، وهەکە ئایەت هەرەشێ بت ، خۆە ب خودێ بپارێزە ، بەلکو خودێ وێ دوعایێ ژتە قەبویل بکەت ، بدەتەتە و تە بپارێزیت.
 
وەسیەتا شازدێ : ل دەمێ خاندنا خودا هەولبدە رەوشت وسلوکێ خو یێ گۆتن و کریارا پێ راستڤەکەی ، بو نموونە : دەمێ تو وێ ئایەتێ بخوینی یا کۆ مە پاشڤەلێدەت ژغەیبەتێ ، دڤێت تو خۆ ژ غەیبەتێ دویر بکەی ، وهەروەسا زولم وستەمێ ، وخارنا مالێ خەلکی ، ودرەوێ ...هتد ، چنکی قورئان یا هاتیە خوارێ وەک شەریعەت ویاسا ، وهەروەسا بۆ چاککرنا دلان و پاقژییا وان. 
 
وەسیەتا هەڤدێ : هەیڤا ڕەمەزانێ دەلیڤەکا زێرینە کۆ تۆ خاندنا خو یا قورئانێ ڕاستڤەکەی ل بەر دەستێ خاندەڤانەکێ زیرەک ، بو دیارکرنا خەلەتیا و ڕاستڤەکرنا وان ، دشیاندایە دڤێ هەیڤێ دا بخاندنا روژانە جوزئەکێ، هەتا هەمیێ بخوینی ، یان ژی ئەحکام جوان خاندنا قورئانێ (التجوید) بخۆینی لنک ماموستایەکێ شاڕەزا.

وەسیەتا هەژدێ : دەمێ تو ئینیەتا خو دئینی ل سەر پڕوژێن خویێ قورئانێ د رەمەزانێدا ، چ ژبەرکرن بت ، یان خاندن ، یان هزرکرن وتێفکرین بت ،دڤێت تە سەبرو بهێنفرەهی هەبت ،چنکی ئەو کلیلا وان هەمی پڕوژایە ، هەر کەسێ سەبڕێ ژدەست بدەت ، دێ گەلەک تشتێن مە گۆتین ژ دەست دەت! .

وەسیەتا نوزدێ : دەمێ خودێ کەڕەمێ دگەل تە دکەت کۆ تو گەلەک قورئانێ بخوینی ، توژی حەمد و شوکر و سوپاسیا خودێ بکە ، چنکی ئەڤە ژی ئەگەرێ زێدەبوونا خێرێ یە بوتە.

 وەسیەتا بیستێ : دبت گەلەک جارا بو تە ئاستەنگێن دونیایێ پەیدا ببن ، ل دەمێ خاندنا تە دا بو قورئانێ ، تو بزانە ئەڤەژی تاقیکرن وئەزمۆنەکە ، ڤێجا تو پێکولا بکە دەمێ خو رێکبێخی ، وخاندنێ نەهێلە ، وبەردەوام بەشێ(حزب ، ورد) خۆ بخۆینە.
 
وخۆدێ تەوفیقا وە هەمیا بدەت بۆ خێرا دین و دونیا وە تێدا ،
 والحمدللە ، وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين.