هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «البروج»
مەرەم پێ ستێرن ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة النساء: ﴿ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ ﴾ [النساء: 78]، مەرەم پێ قەسڕێت بلند و ئاسێنە. [2].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «البعل»
مەرەم پێ هەڤژینن"زەلام" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الصافات ﴿ أَتَدْعُونَ بَعْلًا ﴾ [الصافات: 125] مەرەم پێ صەنەمن[3].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «البکم»
مەرەم پێ لالاتیە ژ گۆتنا تەوحیدێ دگەل سلامەتیا زمانێ وان ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الإسراء: ﴿ عُمْيًا وَبُكْمًا وَصُمًّا ﴾، وسورة النحل: ﴿ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ ﴾، مەرەم پێ ئەوە یێ نەشێت باخڤیت[4].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «جثيا»
مەرەم پێ هەمییە "جمیعا" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الجاثية: ﴿ وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً ﴾ ڕامانا وێ : کەتە سەر چوکا[5].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «حُسبان»
مەرەم پێ هەژمارە "العدد" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الكهف ﴿حُسْبَانًا مِنَ السَّمَاءِ ﴾ [الكهف: 40] مەرەم پێ عەزابە وئیزایە[6].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤێن:  الدحض والداحض ب«ڕامانا باطل دهێت» گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الصافات ﴿ فَكَانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ ﴾ب ڕامانا بنکەفتی و شکەستی دهێت.
 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «رجز»
مەرەم پێ عەزابە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة المدثر ﴿ وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ ﴾ لڤێرێ ب ڕامانا «الصنم»ـه[7].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «ریب»
مەرەم پێ شک و گۆمانە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د  سورة الطور: ﴿نَتَرَبَّصُ بِهِ رَيْبَ الْمَنُونِ ﴾ ڕامانا وێ ڕویدانێت دەمی نە[8].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «زکاة»
مەرەم پێ مالە "پارە" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة مريم ﴿ وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَكَاةً ﴾ ئەو ب ڕامانا دلوڤانیێ یە "عطف" [9].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «السعیر»
مەرەم پێ ئاگر وسوتەمەنییە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة القمر: ﴿ إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي ضَلَالٍ وَسُعُرٍ ﴾ مەرەم پێ ڕوکمانێ یە "العناد" [10].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «شیطان»
مەرەم پێ ئبلیس و دویندەها وییە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة البقرة: ﴿ وَإِذَا خَلَوْا إِلَى شَيَاطِينِهِمْ ﴾ ئەو کاهنێت جوهیانە وەک: كعب بن الأشرف وحيي بن أخطب وبرایێ وی أبي ياسر بن أخطب[11].
 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «أصحاب النار»
مەرەم پێ ئەهلێ ئاگرینە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة المدثر: ﴿ وَمَا جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً ﴾ ئەو دەرگەهڤانێت ئاگرینە[12].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «مصباح»
مەرەم پێ ستێرن ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة النور: ﴿ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ﴾ مەرەم پێ چرا بخویە[13].
 
هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «النکاح»
مەرەم پێ زەواجە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة النساء ﴿حَتَّى إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ ﴾ مەرەم پێ خەونە "بالغبوون" [14].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤێن النبأ والأنباء ب ڕامانا«الاخبار» دهێت، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة القصص: ﴿ فَعَمِيَتْ عَلَيْهِمُ الْأَنْبَاءُ ﴾ ب ڕامانا بەڵگە ودەلیل دهێت[15].
 
هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا الورود مەرەم پێ «الدخول»ـه چوونا ژوورە، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة القصص: ﴿ وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ ﴾ ئانکۆ گەهشتە وێرێ [16].
 
هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤێن «الیٲس»
مەرەم پێ بێهیڤیبوونە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الرعد: ﴿أَفَلَمْ يَيْئَسِ الَّذِينَ آَمَنُوا ﴾ ڕامانا وێ ئەرێ ما خودان باوەران نەزانییە[17].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «ماء معین»
مەرەم پێ ئاڤا هەڕکییە ل سەر ڕویێ عەردی ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الملك ﴿ فَمَنْ يَأْتِيكُمْ بِمَاءٍ مَعِينٍ ﴾ ب ڕامانا ئاڤا پاقژ دهێت[18].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «لئلا»
مەرەم پێ دا کۆ نە "کي لا" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الحديد: ﴿ لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ ﴾ ڕامانا وێ دا کۆ بزانت [19].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «من الظلمات إلى النور» مەرەم پێ ژ کوفرێ بۆ ئیمانێ ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الأنعام: ﴿ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ﴾ ڕامانا تاریاتیا شەڤێ و ڕوناهیا ڕوژێ یە [20].
 
هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «الصوم»
مەرەم پێ خۆ دویرکرنە ژ خارن و ڤەخارنێ "ڕوژییە" ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة مريم: ﴿ نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا ﴾ ڕامانا وێ بێ دەنگییە، ونەئاخفتنە[21].

هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «شهید» ژبلی شەهیدێن د شەری دا، مەرەم پێ ئەون یێ شەهدەیێ ل سەرکارێت خەلکی ددەن ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة البقرة: ﴿ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ ﴾ ئانکۆ: هەڤپشکێت هەوە [22].

 هندی د قورئانا پیرۆزدا هاتی ژپەیڤا «صلاة»
مەرەم پێ پەرستنە ودلوڤانیە ، گۆتنا خودایێ مەزن تێنەبت د سورة الحج: ﴿وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ ﴾ مەرەم پێ مال وجهێن پەرستنا وانن[23].
 
ول دوماهیێ ژی ژ خودایێ مەزن دخازم ب هەمی ناڤێت وی یێت جوان وسالوخەتێن وی یێت بلند کۆ ڤی کاری خالص ژمە وەرگریت بۆ وەجهێ خۆ، ومفای پێ بگەهینیتە هەر کەسێ بخوینیت وبەلاڤ بکەت.
 
وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالمين.
وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحبه والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.

.

.

.

[2_ 23] البرهان في علوم القرآن للزركشي ج1 ص105_ 111.

شیڤان شێخەمیری