ئەبو دەردائێ ئەنصاری ( أبو الدرداء الانصاري)

صحابى و زانایێ زانستێ شەرعی و حاکمێ شەرعی و خوێندەڤایێ قورئانێ بوو. (صحابي وفقيه وقاضي وقارئ قرآن) 

① ناڤێ شێخێ ب تمامی دگەل ناسناڤ وکونیا وی ونەسەبا وی؟ 

ئەو ابو الدردائە ناسناڤێ ویە ، ناڤێ وی عویمەر کورێ زەیدی کورێ قەیسی ئەنصاری ئەلخەزرجی ، درداء کچا وی بوو کو ب وێ هات بوو کونیە کرن و کونیا وی کەتە جهێ ناڤێ وی هەتا وەسا لێ هات نەدهاتە ناسین ئیلا ب وێ ناسناڤێ(کونیه) نەبیت 

② سالا ژدایك بوون و مرنێ ولکیڤە ژدایك بوویە؟ 

ل سالا ت580 زاینی ل مەدینێ ژدایك بویە، و مرنا وی خیلافا لسەر هەی هندەك دبێژن ل دیمەشقێ ل سالا 32 هجری و دبێژن سالا 31 هجری و دبێژن سالا 33 هجری بەری کوشتنا عثمانی خودێ ژێ رازی ب دوو سالا و دبێژن یێ مری پشتی کەتنا وی ب دوو رێزان سالا 38 هجری یان 39 هجری 

③ بناڤ و دەنگترین شێخێت وی؟ 

ابو الدرداء صحابی بوو لەورا پێغەمبەر سلاڤ لسەر بن مەزنترین شیرەتکاربی بو وی و شینوارەکێ مەزن بی د پەروەردا ابو الدردائی دا خودێ ژ وی رازیبت .

④ بناڤ و دەنگترین قوتابیێت وی؟ 

وی چەندها حەدیث ژ پێغەمبەری سلاڤێت خودێ لێ بن ڤەگوهاستیە ، و ئەو حەدیسێت وی ڤەگوهاستیە گەلەک ژ صحابیان ژ وی ڤەگێراندیە وەکی ئەنەس کورێ مالکی و کورێ عەباسی و ژبلی وان ژ جیلێت صحابیا و هەڤژینا وی یا زانا دەیکا دەردائێ و کورێ وی ،بیلال ، وسەعیدێ کورێ ئەلمسەیب و ژبلی وان گەلەکێن دی ، ژ بابێ دەردائی 179 حەدیس هاتینە ڤەگوهاستن ب رێککەفتنا بخاری و مسلمی لسەر حەدیسان جێوازیا وان لسە حەدیسا بخاری 3 و مسلم 8 

⑤ پەسنا زانایا بۆ وی 

1ـ ئێك ژ پەسنێت وی دەمێ پێغەمبەری سلاڤ لسەر بن گوتی «هو حكيم أمّتي» ئانکو: ئەو زانایێ ئومەتا منە 
2ـ عبد الله کورێ عومەرێ کورێ خەتابی خودێ ژ وان رازیبت دگوت بو مە لسەر عاقلدارا باخڤن «حدثونا عن العاقلين»، وانا گوت کینە عاقلدار دا بێژنە وان معاز و بابێ دەردائی «معاذ وأبو الدرداء». 

⑥ ژ گۆتنێت وی؟

ژ گوتنێت وی خودێ ژێ رازی بت: 
1ـ ئەبو دەردائی دگوت سێ تشت حەژێ دکم و خەلك کەرب ژێ ڤەدبن هەژاری و نەساخی و مرن ، ئەز حەش هەژاریێ دکم ژبو خو کێم کرن بو خودێ ، ومرن ژبەر خەریبیا خودێ ، و نەساخی دا گونەهێت من پێ بهێنە ژێبرن. 
2ـ ئەبو دەردائی دگوت دوو رکعەت نڤێژ بکەن ل شەڤا تاری ژبەر تاریا قەبری. 

⑦ ب چ زانستی یێ بناڤ و دەنگە؟

شارازای د زانستێ شەرعی دا هەبی وقورئانا پیروز  ژبەر کربی ئیك ژوان چارابی ئەوێت قورئان کومڤە کرن و ژبەرکو دەست پێکا دینی بی پشتی پێغەمبەری سلاڤ لسەر بن صحابی وەکی ئەبو دەردائی خەلك فێری چاوانیا خاندنا قورئانێ دکر و هەر وەسا زانستین شەرعی ژی . 

⑧ دەمێ و جهێ مرنا وی ؟ 

ئەبو دەرداء کەسەکێ زیرەکبی د عیبدەتێ خودێ و خاندنا قورئانێ دا ژبەر هندێ چوو شامێ بشتی هاتیە فەتح کرن دا خەلکێ وێ فێری چاوانیا خاندنا قورئانێ بکەن شارازا بکن د زانستی شەرعی دا، وما ل وێرێ هەتا مرە سەردەمێ خیلافەتا عوثمانی بی خودێ ژێ رازی بت.