محمد بن سحنون

① ناڤێ شێخێ ب تمامی دگەل ناسناڤ وکونیا وی ونەسەبا وی؟
شێخێ مەغرب( پێشتر دگوتنە مەغرب و تونس و جزائر هەمیێ مەغریب) عبدالسلام بن سعید بن حبیب بن حسان بن حسان بن هلال بن بکار بن ربیعة التنوخي القیرواني المالکي.
سحنون ب ڤی ناسناڤی هاتیە بانگ کرن ژبەر هێزا د مێشکێ ویدا هەی..
و سحنون، بفتحا سین و ضما وێ; باڵندەیەکێ مغربیە.
سحنون ئەصلێ وی ژ عەرەبایە نە ژ مەوالیانە ئانکو وەکی عەبد و مهاجر ئەصلێ وی خەلکێ شامێ یە ژ حمص..
أبو العرب دبێژیت د|طبقات علماء أفریقیة و تونس| ; من گوهـ ل محمد بن آبان بو و دگوتنێ; سحنون ژ عەرەبێت ئەصلی یە یان موالیا؟ 
گوتێ; خەلکی دین ژ سحنونی یێ وەرگرتی و باوریا پێ ئینای د دینی دا و لسەر ئێمن بوون، و گوتی: ئەو ژ عەرەبایە پا ئەو چاوا باوریێ ب نەسەبا وی نائینن؟!

کونیا وی: أبو سعید.

② سالا ژدایک بوون ولکیڤە ژدایک بوویە؟
سالا سەد و شێستێ هجری ژدایك بویە (١٦٠ هـ).

③ بناڤ و دەنگترین شێخێت وی؟
ژ أفریقیا گوهـ ل هندەك زانایا بوویە; ژوان: علی بن زیاد ، وأبو مسعود العباس بن أشرس ، و البهلول بن راشد، و عبدالله بن عمر بن غانم الرعینی و هتد...
و ژ مصرێ گوهـ ل : عبدالرحمن بن القاسم ، و آشهب ، و عبدالله ابن وهب ، وعبدالله بن طلیب المرادي و هتد...

و ژ مەدینێ گوهـ ل : عبدالله بن نافع الصائغ ، و معن بن عیسی، وأنس بن عیاض و زورێن دی....
و ژ شامێ گوهـ ل : الولید بن مسلم ، ابی سعید أیوب بن سوید
و ژ سفیان بن عیینه و عبدالرحمن بن مهدی بصری و وکیع بن جراح و زورێن دی هاتینه نڤیسین. ...

④ بناڤ و دەنگترین قوتابیێت وی؟
 کەسێن علم ژێ وەرگرتی کورێ وی محمد، و بقی بن مخلد ، و سعید بن نمر الغافقي الألبیري، و وهب بن نافع فقیە قرطبە ، و یحیی بن عمر ، وعیسی بن مسکین ، حمدیس ، وابن مغیث، و گەلەکێن دی ژ فەقیها...

⑤ پەسنا زانایا بۆ وی: 
١−أبو العرب دبێژیت: ژ شەیخێن أفرقیایە... ئەو جامعێ علمی بوو، و فقیهـ بوو، تێدا سیفەت کومببون کو د چ کەسەکێ دیدا نەبوون; فقهەکێ ژێهاتی، وەرعا راستگو، ئێک بریاری د حەقیێ دا، زهد ددنیایێ دا، و کێماتی د خارن و جلکی دا، و چ تشت ژ دەستهەلات داران وەرنەدگرت.... هتد
٢−أشهب دبێژیت: کەس بومە نەهاتیە وەکی سحنون.
٣−أبو عثمان سعید بن حداد دبێژیت: د ڤی باژێری دا کەس نەبو راستر و باشتر ب سونەتێ ژ سحنونی د وەختێ خو دا و بهلول د وەختێ خو دا. |ریاض النفوس ، ١/٢٠٣ |

⑥ دوو سێ گۆتنا ژ گۆتنێت وی؟
 ١− سحنونی گوت: ئەز ژ دنیایێ دەربچم و بمرم و خودێ چ پرسیارا ژمن نەکەت لسەرا مەسئەلەکێ کو من ب رەئیا خو گوتبیت، و ژیا پتر ئەز نزانم. ("السیر|١٢/٦٩").

٢−ژ یحیی بن عون گوت: ئەز دگەل سحنون چومە نك ابن القصار و ئەو یێ نساخ بو، پاشی گوت(سحنون) ئەڤە چ قەلەقیە؟ وی ژی گوتێ، مرنە و چون بو نك الله تعالی. سحنونی گوتێ: ئایا ما تە باوەری ب پێغەمبەران نیە، و باوری ب رابونێ و حسابێ و و بەهەشت و جهەنەمێ، و باشترین کەسێ ئومەتێ أبوبکر، و پاشی عمر و قورئان کەلامێ الله یە و مەخلوق نینە، و روژا قیامەتێ الله تعالی دهێتە دیتن و ئەو یێ لسەر عەرشی ووو
وی ژی گوت: بەلێ والله.
سحنون گوت: بمرە نوکە ئەگەر تە بڤێت، بمرە. ("السیر |١٢/٣٧|")

 ⑦ ناڤێ هندەک ژ پەرتوکێن وی 
"  المدونة"

⑧ ب چ زانستی یێ بناڤ و دەنگە؟
سحنون ب فقە المالکی یێ بناڤ و دەنگە کیتابا وی پرسیار و جوابێن فقهی نە ب ریوایەتێت امام مالك رحمە الله و خودانێ سونەتێ و اتباعێن وێ بو و ل دەمێ قیروانێ هاتە امتیحان کرن لسەر مەسئەلا خەلقا قورئانێ و گەلەک دی ژی ڤێ چەندێ بو لسەر عەقیدا خو بەردەوام بو دناڤ وی باژێری دا ل هەمیا خو راگرتر بو لسەر وێ ئێشاندن و عەزابێ جوابا وان نەدا.

⑨ کەنگی و لکیڤە چوویە بەر دلوڤانیا خودێ؟
رەجەبێ ل سالا دووسەد و چلێ هجری مریە (٢٤٠ هـ).

《 کتاب آداب المعلمین ل محمد بن سحنون 》