بسم اللە، الحمدللە ، والصلاة والسلام علی محمد رسول الله ﷺ وعلی آله وصحبه ومن والاه ، وبعد:
بابەتەکێ گڕنگ یێ هەی دڤێت خاندەڤان و ژبەرکەرێ قورئانا پیروز بزانیت ، ئەوژی سەبارەت بابەتێ سەرنشیفکرنا خاندنا قۆرئانا پیروزە ، ئەوا ب عەرەبی دبێژنێ : (تنکیس القران). ئەوژی پێشئخستنا خاندنا قورئانێ یا دوماهیێ ژبەری یا دەسپێکێ .ودبنە چەند جورەک :
ئێک : سەرنشیفکرنا پیتان.
دوو: سەرنشیفکرنا پەیڤان .
سێ: سەرنشیفکرنا ئایەتان .
چار : سەرنشیفکرنا سورەتان .
............................................
ئێک : سەرنشیفکرنا پیتان.
هندی سەرنشیفکرنا پیتانه ،ئەوە : تو پیتا دوماهیێ ژبەری یا دەستپێکێ بخوینی  دئێک پەیڤ دا ، ئانکو : جهێن وان لێکبگۆهوری ، بونمونە :شوینا تو بێژی : (رب) ، تۆ بخۆینی : (بر)! وهەر هوسا بۆ هەمی پیتێن دی ژی .

حوکمێ ڤی جورێ سەرنشیفکرنێ:

 "بێ گۆمان حەڕامە ، ونڤێژ پێ بەتال دبت ، چنکی دەرئێخستنا قورئانێ یە ژوی ڕەنگێ خودایێ مەزن پێ ئاخفتی ، وبارا پترا جاراژی ڕامان ژی دهێتە گۆهورینێ ب ڤێ ئەگەرێ "
" الشرح الممتع لابن عثيمين " ( 3 / 110 ) .
...............................................
دوو: سەرنشیفکرنا پەیڤان.
هندی سەرنشیفکرنا پەیڤانە ،ئەوە : تو پەیڤا دوماهیێ ژبەری یا دەستپێکێ بخوینی  ، ئانکو : جهێن وان لێکبگۆهوری ، بونمونە : شوینا تو بێژی : ( قل هو الله أحد ) تۆ بخۆینی  (أحد الله هو قل !) وهەر هوسا بۆ هەمی پەیڤێن دی ژی .

حوکمێ ڤی جورێ سەرنشیفکرنێ:

 وئەڤە ژی هەڕوەسا بێ گۆمان حەڕامە ، چنکی دەرئێخستنا قورئانێ یە ژوی ڕەنگێ خودایێ مەزن پێ ئاخفتی. 
" الشرح الممتع " ( 3 / 110 ) .
.........................................
سێ: سەرنشیفکرنا ئایەتان.
هندی سەرنشیفکرنا ئایەتانە ،ئەوە : تو ئایەتا دوماهیێ ژبەری یا دەستپێکێ بخوینی ،  بونمونە : شوینا تو بێژی : (إله الناس !) تۆ بخۆینی  (شر الوسواس الخناس) پاشی (إله الناس !) بخوینی ، وهەر هوسا بۆ هەمی ئایەتێن دی ژی .

حوکمێ ڤی جورێ سەرنشیفکرنێ:

قازی عیاض خودێ دلوڤانیا خو پێ ببەت، دبێژت ، بێ گۆمان تەرتیبا ئایەتێن هەر سورەتەکێ ژ قورئانێ ڕاوەستیاینە (توقیفینە) ژ دەف خودایێ بلند وەکی کا چاوا نوکە د مسحەفێ دایە ، وئومەتێ هووسا یا ژ پێغەمبەری ﷺ ڤەگۆهاستی.
من " شرح النووي " ( 6 / 62 ) ، وكذا قال ابن العربي كما في " الفتح " ( 2 / 257 ).

و شێخ ابن عثيمين ، دبێژت :
سەرنشیفکرنا ئایەتێن قورئانێ ئەوژی حەڕامە ل گوڕەی گوتنا باشتر وراجحتر ، چنکی تەرتیبا ئایەتا تەوقیفیە ، وڕامانا تەوقیفی ، ئانکو : ب فەرمانا پێغەمبەری ﷺ یێن هاتین دانان.
" الشرح الممتع " ( 3 / 110 ) .
..........................................
چار : سەرنشیفکرنا سورەتان.
وهندی سەرنشیفکرنا سورەتانە ، ئەوە : تو سورەتا دوماهیێ ژبەری یا دەستپێکێ بخوینی ،  بونمونە : تو سورەتا  : (ال عمران) ژبەری سورەتا (البقرة) بخوینی ، وهەروەسا سورەتێن دیژی .

حوکمێ ڤی جورێ سەرنشیفکرنێ:

دوو بۆچوون یێن بو هەین ، وژێکجوازیا وان ژی ڤەدگەریتە هندێ کۆ ئەڕێ تەرتیبا سورەتێن قورئانێ تەوقیفینە یان نە تەوقیفینە ؟

① ڤێجا ئەو زانایێن دبێژن : تەڕتیبا سورەتێن قورئانێ نە تەوقیفینە ، دبێژن چ تێدا نێنە کو مروڤ سەرنشیف بخوینت ، وەک مە گۆتی : تو سورەتا ال عمران ژبەری سورەتا البقرە بخوینی .

② وئەو زانایێن دبێژن تەرتیبا سورەتا تەوقیفینە ، یان ژی کۆدەنگیا سەحابییا ل سەر ڤێ تەرتیبێ بەلگەیە ، وئەڤ جوینێ زانایا دبینن کۆ نەدروستە مروڤ قورئانێ سەرنشیف بخوینت .

و یادروست:

ئەوە کۆ تەرتیب نە تەوقیفیە ، بەلکو ژ ئیجتهادا سەحابییانە .
وچ اجماع ل سەر تەرتیبێ نەبویە دناڤ سەحابیادا ، هەر بو نمونە : مسحەفا :(عبداللە کورێ مسعودی)خودێ ژێ رازی بت ، تەرتیبا وێ جێواز بوو ژ تەرتیبا یێن دی.

ودحەدیساندا یا هاتی پالپشتیا بوچۆنا ئێکێ دکەت کۆ دروستە سەرنشیف بخۆینی ، بو نمۆنە : حەدیسا حوزەیفەی گۆت : شەفەکێ من نڤێژ دگەل پێغەمبەری کر ﷺ ، دەستپێکر ب سورەتا البقرە ، گۆت : من گۆت : دێ ل ئایەتا سەدێ چیتە ڕکوعێ ، پاشی چوو ،گۆت : من گۆت : دێ ڤێ ڕکاعەتێ پێ خلاس کەت ، هەڕ چوو ، گۆت : من گۆت : دێ پێ چیتە ڕکۆعێ ، پاشی دەست خاندنا سورەتا (النساء)کر ،ئەوژی خاند ، پاشی دەست ب خاندنا سورەتا (ال عمران)کر  وئەوژی خاند ...  رواه مسلم ( 772 ) .
مەرەما مەژڤێ حەدیسێ پێ ئەڤەبوو ، کۆ سورەتا (النساء) ژبەری (ال عمران) خاند

وگۆتنا وی : ( ثم افتتح آل عمران ) مقتضاه عدم لزوم الترتيب بين السور في القراءة . " شرح النسائي " (  3 / 226  ) .

وبارا پترا زانایا دگەل هندێ یە کو دروستە سوڕەتا نە تەرتیب بخوینن ، ژوان :
ابن عمر ، وانس بن مالک ، وامامێ بوخاری ، وئیمامێ ئەحنەف .... هتد..

 والله أعلم ..

شیڤان شێخەمیری
9 ؍رەمەزانێ9 ؍ 1441
2 ؍ ئایار5  ؍ 2020