ئه‌حكامێت سوجدا خاندنا قورئانێ
د قورئانا پيروز دا پازده ئايه‌ت يێت هه‌ين جهێ هندێ نه كو سوجدا تيلاوێ (خاندنێ) تێدا بهێته ئه‌نجامدان , ده‌مێ مروڤ د سه‌ر دا ده‌رباز دبيت ل وه‌ختێ خاندنا قورئانا پيروز دا يان گوهدانا وێ دا يان دناڤ نڤێژێ .
ڤێجا ئه‌و ئه‌حكامه چنه ئه‌وێن په‌يوه‌ندى هه‌ين ب سوجدا تيلاوێ ڤه ؟
ودێ چ تشته‌كێ تێدا بێژى ؟
وئه‌رێ مه‌رجه ده‌مێ ئه‌م سوجدا تيلاوێ دبه‌ين مه ده‌ست نڤێژ هه‌بت ؟
وئه‌رێ مه‌رجه به‌رێ مه ل قيبلێ بيت يان نه ؟
هه‌مى زانا كوده‌نگن ل سه‌ر هندێ كو سوجدا تيلاوێ دده‌مێ نڤێژێ و ژده‌رڤه‌ى نڤێژێ ژى دهێته برن.
ئه‌بو هوره‌يره خودێ ژێ ڕازی بت بو مه ڤه‌دگوهێزت كو پێغه‌مبه‌رێ خودێ – صلى الله عليه وسلم – يا گوتى : (ئه‌گه‌ر كورێ ئاده‌مى قورئان خاند وگه‌هشته ئايه‌تا سوجدێ , وسوجده بر , شه‌يطان دێ خو دوير كه‌ت وكه‌ته گرى , و دبێژيت : ئه‌ى هه‌وار ژ حالێ من , كورێ ئاده‌مى فه‌رمان لێ هات كرنێ ب سوجده برنێ , سوجده بر به‌حه‌شت يا بو هه‌ى , وفه‌رمان ل من هات كرنێ كو سوجدێ ببه‌م به‌لێ من نه‌بر , جه‌هننه‌م يا بو من هه‌ى).
و سوجدا تيلاوێ سوننه‌ته و نه واجبه , چونكى پێغه‌مبه‌رێ خودێ – صلى الله عليه وسلم – هنده‌ك جارا يا هێلاى وسوجدا تيلاوێ نه‌برى يه .
وشێوازێ سوجده برنێ ژى ئه‌ڤه‌يه ل ده‌مێ سوجده برنێ دا دێ بێژى (الله اكبر)
پاشى دێ رابى و نابێژى (الله اكبر), وته‌حيات خاندن و سلاڤ دان تێدا نينه , به‌لێ هه‌كه تو دنڤێژێ دا بوى ل ده‌مێ رابونێ ژى دێ بێژى (الله اكبر) , وسوجدا تيلاوێ دێ هه‌مان تشت بێژى وه‌كى يێت سوجدێت نڤێژێ , وهه‌روه‌سا تو دشێى دوعا وته‌سبيحاتا تێدا بێژى , و دگه‌ل ڤان ژى سوننه‌ته ڤێ دوعايێ ژى بێژى : (اللهم اكتب لي بها عندك اجرا , وضع عني بها وزرا , واجعلها لي عندك ذخرا , وتقبلها مني كما تقبلتها من عبدك داود) , ئانكو : (ئه‌ى خودایێ من , ب ڤێ سوجده برنا من خێرو پاداشتى بو من ل ده‌ڤ خو بنڤێسه , وب ڤێ چه‌ندێ گونه‌هـ وتاوانێت من ژێببه , وبو من ل ده‌ڤ خو ب هلگره , و ژمن قه‌بويل بكه هه‌روه‌كى چاوا ته ژ عه‌بدێ خو داوودى قه‌بويل كرى).
وهه‌روه‌سا هه‌كه ژده‌رڤه‌ى نڤێژێ دا بيت دروسته سوجدا تيلاوێ ببه‌ى بێ كو ته ده‌ست نڤێژ هه‌بت يان به‌رێ ته ل قيبلێ بت.
وهه‌روه‌سا ئاسايى يه د وان وه‌ختا سوجدا تيلاوێ ببه‌ى ئه‌و وه‌ختێن نه‌هى لێ هاتين كرنێ، چونكى ئه‌ڤ سوجده برنه نه نڤێژه , به‌لێ هه‌كه ته ده‌ست نڤێژ هه‌بت وبه‌رێ ته ل قيبلێ بت ئه‌ڤه باشتره .
وهه‌روه‌سا ئه‌گه‌ر وى كه‌سى ڤيا وێ ئايه‌تێ ژبه‌ركه‌ت يا كو سوجده تێدا , هنگى بتنێ دێ ئێكجار سوجدێ به‌ت وپێدڤى ب دوباره‌كرنێ ناكه‌ت، ژبه‌ر لادان ونه‌هێلانا زه‌حمه‌ت و گرانيێ ل سه‌ر وى كه‌سى .
وسوجده برنا تيلاوێ سوننه‌ته بو كه‌سێ قورئانێ دخوينيت وئه‌وێ گوهێ خو دده‌تێ , ڤێجا ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كێ ئايه‌تا سوجدێ خاند وهنده‌كێن دى گوهێ خو دده‌نێ , ڤێجا هه‌كه قورئان خوينى سوجده بر ئه‌ڤێن گوهێ خو دده‌نێ ئه‌وژى دێ دگه‌ل چنه سوجدێ , ونه‌مه‌رجه ئه‌و كه‌سێ گوهێ خو دايێ گرێداى بت ب سوجدا قورئان خوينى ڤه , به‌لكى بو وى هه‌يه ژبه‌رى وى ژ سوجدێ رابيت , به‌لێ هه‌كه ئێكێ گوهێ خو دابت قورئانێ ب رێكا راديويێ يان ته‌سجيلێ وموبايلێ و گه‌هشته ئايه‌تا سوجدێ , هنگى پێدڤى ب سوجده برنێ ناكه‌ت .
وهه‌روه‌سا ئه‌گه‌ر گوتارخوينى ل سه‌ر مينبه‌رێ ئايه‌تا سوجدێ خاند دده‌مێ وتارێ دا , هنگى هه‌كه ڤيا بهێت خارێ وسوجدێ ببه‌ت دروسته , وئه‌گه‌ر نه‌هاته خارێ ژى دروسته , چونكى سوجدا تيلاوێ سوننه‌ته ونه‌واجبه.
و مه‌كروهه كو تو ئايه‌تا سوجدێ ب تنێ بخوينى ب مه‌ره‌ما هندێ سوجدێ ببه‌ى , بێ كو تو پێش يان پشتى وێ بخوينيت , ئه‌ڤه ژبه‌ر هندێ مه‌كروهه , چونكى مه‌ره‌ما ڤى كه‌سى سوجده برن بويه نه‌كو قورئان خاند بيت , كو ئه‌ڤه‌ژى موخالفا سوننه‌تێ يه.
وهه‌روه‌سا مه‌كروهه كو ئيمام دنڤێژێت بێ ده‌نگ دا ئايه‌تا سوجدێ بخوينيت , چونكى هه‌كه چوو سوجدێ هنگى دێ لبه‌ر نڤێژكه‌را به‌رزه بت ودێ وه‌سا هزركەن ئيمامى خه‌له‌ت كر وژبه‌رى بچيت ركوعێ چوو سوجدێ .
خودايێ مه‌زن دبێژيت : (إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ) السجده / 15 .
ئانكو : (هه‌ما ئه‌و باوه‌رییێ ب ئايه‌تێن قورئانێ دئينن وكارى پێ دكه‌ن يێن كو ئه‌گه‌ر ئه‌و ئايه‌ت بۆ هاتنه خواندن وشيره‌ت پێ لێ هاته‌كرن ئه‌و ب ترس وگوهدارى ڤه بۆ خودايێ خۆ دچنه سوجدێ، و د سوجدێ دا ته‌سبيحا خودێ دكه‌ن وحه‌مدا وى دكه‌ن، وئه‌و خۆ ژ چوونا سوجدێ وپه‌رستنا خودێ مه‌زنتر نابينن ).
عربة الشراء