حوكمێ چاندنا زاروكا د شەریعەتێ ئیسلامێ دا 

ئەحكامێت چاندنا بچیكی 
چاندنا بچیكی ئەوا ب عەرەبی د بێژنێ (طفل الانابیب )
ژوان بابەتا یە كو(مجمع الفقهي)بریارا لسەر دای ژ لایێ شەریعەتی ڤە ،و بو وان كەسێن نەزانن مجمع الفقهي چیە دێ بێژین: ئەو دەستەكا زانایێن سەردەمن ئانكو د معاصرن كارێن وا  ب تایبەت ئەڤە یە كو دیڤ چونا بابەتێت فقهی یێت سەردەم دكەن وەكی ڤی بابەتی و ئەڤ دەستەكە ل سعودی هات بو دانان بەلێ پا كونگرە و كومبونێت خو ل گەلەك جهـ و وەلاتان دكەن دەمێ لسەر بابەتی كوم دبن گەلەك ب تێر و تەسەلی شلوڤە دكەن و زانا و نوژدارێن بوارێ وی بابەتی ژی دگەل كوم د بن داكو پتر بابەت بهێتە دیاركرن و شنی بریارێ ل سەر ددەن و حوكمێ شەرعی تێدا دیار دكەن
چاندنا بچیكی چیە؟ و چەوا یە؟
چاندنا بچیكی ئەڤە یە كو ئافرەتەكێ زاروك نەبن ژ بەر هەر ئەگەرەكێ هەبیت و ئەگەر ژی گەلەكن ژ وان 
١-د بیت ئاریشە ژ زەلامی بیت یێ عقێم بیت ئانكو نەزوك ئەوێن زاروك نەبن.
٢-دبیت ئاریشە ژ ژنكێ بیت یا نەزوك بیت.
٣-د بیت سپێرمێ زەلامی (ئاڤا شهوەتێ یا زەلامی )یا لاواز بیت یان كێم بیت.
٤-دبیت ژ هێكێت ژنكێ بیت.
٥-دبیت هەردوو رەگەز د بێ ئاریشە و نەخوشی بن ،بەلێ پا خودێ حەسنەكریە برێكا سروشتی زاروك بن لەوا دێ چنە نوژداری بو چاندنا زاروكا و گەلەك ئەگەرێن دی.
چاندنا زاروكی ژی رێكێن جودا یێت هەین ژ وان ژی 

رێكا دەرەكی: كو بڤێ رێكێ نوژدار ژ دەرڤە هێكێت ژنكێ دگەل ئاڤا زەلامی كوم دكەن (تلقیح دكەن)و شنی كا ڤێ تەلقیحێ داخلی مالبچیكێ (رحمێ)ژنكێ دكەن 
رێكا ناڤخویێ: ئانكو دێ ئاڤا زەلامی ئێكسەر داخلی جهەكێ گونجای كەن ژلەشێ ژنێ ب رێكا هندەك ئامیرا و دێ ئەو بخو تەلقیح بیت.
حوكمێ شەرعی یێ چاندنا بچیكی چیە؟
پشتی دیڤ چونا زانایان بو ڤی بابەتی دیار بو كو حەفت رێك یێت هەین:
١-ئاڤا زەلامی دگەل هێكێن ژنكەكا بیانی نە خێزانا وی بیت پێكڤە بهێنە تەلقیح كرن و شنیكا ئەو تەلقیحە بهێتە دانان دناڤ مالبچیكێ (رحمێ)خێزانا وی دا
٢- بعەكسی یا ئێكێ كو ئاڤا زەلامەكێ بیانی بیت دگەل هێكێن خێزانا وی كوم بكەن وبكەنە دناڤ مالبچیكێ (رحمێ )خێزانا وی دا.
٣-ئاڤا زەلامی دگەل هێكێن خێزانا وی بخو تەلقیح بكەت ژدەرڤە بەلێ پا بكەتە د مالبچیكێ ژنەكا بیانی دا.
٤-بعەكسی یا بەری ڤێ كو ئاڤ و هێكێت ژنەكا بیانی و زەلامەكێ بیانی بهێنە تەلقیح كرن و ئەو تەلقیح بو دناڤ مالبچیكێ (رەحمێ) خێزانا وی دا بهێتە دانان.
٥-حالەتێ پێنجێ ئەڤەیە كو كەسەكی دوو خێزان هەبن و خێزانەكا وی زاروك نەبن ڤێجا ئاڤا زەلامی دگەل هێكێن ژنكا وی یا كو زاروك هەبن بهێنە تەلقیح كرن و ئەڤ تەلقیحە بو ژنكا وی بهێتە دانان ئەوا كو زاروك نەبن.
 وئەڤ هەر پێنج رێكێن مە گوتین د حەرامن د شەریعەتی دا ژبەر كو نەسەب و( الامومە )ئانكو دەیكینی تێدا بەرزە د بیت وكەس نزانیت كا كی د بیتە دەیكا كێ و كی زاروكێ كێیە.
رێكا شەشێ و حەفتێ یا دروستە ئەگەر پێدڤی كر بەلێ پا ب مەرجێن شەرعی
٦-كو ئاڤا زەلامی دگەل هێكێن خێزانا وی ژدەرڤە بهێنە كومكرن و تەلقیح كرن و شنیكا داخلی رەحمێ ژنكێ بكەن 
٧-ئاڤا زەلامی بهێتە وەرگرتن و پاش ئێكسەر داخلی رەحمێ ژنكا وی بكەن و بگەهتە وی جهێ گونجای 
و كرنا ڤی چەندێ ژی دڤێت هندەك مەرجێن شەرعی بهێنە بەرچاڤ كرن و خو ژێ ب پارێزن ژوان ژی:
١-چونا ژنكا بو دەڤ نوژدارێ زەلام یان چونا زەلاما بو دەڤ نوژدارا ژن بو حالەتێن نەضروری.
٢-دیار كرنا عەورەتی ب شێوەكێ نە یێ پێدڤی ڤێجا دڤێت ئەڤ بابەتە ب هشیاری بهێتە كرن.
٣-باوەریا ب نوژداری ژ هندێ كو ئەڤ پشكنینە نە هێنە بەدلكرن پێخەمەت بابەتێ پارەی دبیت گوهرینا ڤان پشكنینا ل دەڤ هندەك نوژدارا نە كارەكێ مەزن بیت و لدەڤ خودێ تشتەكێ مەزن بیت (رێز بو هەر نوژدارەكێ كارێ خو ب دروستاهی ئەنجام بدەت )لەوا یا گرنگە ئەڤ چەندە ل دەڤ نوژدارێن بسپور و خودێ ترس بهێتە ئەنجام دان.
٤-تەوەكلا لسەر خودێ، و نابیت كەسێن ڤێ چەندێ بكەن هزر بكەن كو فلان نوژداری زاروك دانێ ژبەر كو بتێ خودێ یە زاروكا ددەت و نوژدار بتێ سەبەبن ڤێجا هشیاری عەقیدا خو بن.
باشە گرنگیا ڤی بابەتی چیە؟
ملكێ عەسمانان و عەردی و هەر تشتەكێ د ناڤبەری دا یێ خودێ یە تشتێ وی ب ڤێت ژ چێكریا ئەو د ئافرینیت یێ وی بڤێت ژ بەنیێت خو ئەو كچا بتێ ددەتێ و یێ وی بڤێت ئەو كورا بتێ د دەتێ یێ وی بڤێت ئەو كور و كچا ددەتێ ویێ وی بڤێت ئەو دویندەهێ نادەتێ ودهێلتە بێ عەیال، ئەو یێ خودان شیانە لسەر ئافراندنا تشتێ وی بڤێت، تشتەك نینە وی بێزار بكەت.
ڤێجا ژ ڤێ ئایەتێ مە زانی كو خودایێ مەزن هوسا یا حەسكری دێ هندەك مروڤا جەربینیت ب نەدانا زاروكا ڤێجا ئەگەر خەلك بەرەڤ ڤێ بابەتی ڤە چون و ئەڤ ئەحكامە بەرچاڤ نە وەرگرتن ئەڤە ل ڤی دەمی چ بوها بو ڤێ گوتنا خودێ نە مان لەوا یا گرنگە مروڤ ژ سنورێن ڤان ئەحكاما دەرباز نەبیت و بەرەڤ حەرامیێ ڤە نەچیت.