ئەرێ پێغەمبەرﷺ چەوا دژیانێ دگەهشت؟ 

طەبیعەتێ گەلەک ژ مروڤا هوسایە کو حەسدکەن تایبەت مەندیێت ژیانا کەسێن مەزن و بەرنیاس بزانن، بونمونە حەسدکەن بزانن کا جورێ سیارا وی چیە، یان ژی حەژ کیژ خوارنێ دکەت...هتد، ئەرێ پا تۆ چ دبێژی ئەگەر ئەو کەس مەزنترین و بهاترین کەس بیت لدەف خودێ، کو ئەڤە ژوێ ڕوژا خودایێ مەزن عەرد دورست کری و هەتا قیامەت بهێت کەسەک ل رێز و بهایێ وی نەبیت، و تو چ دبێژی کو ئەگەر ئەو نهێنیا ژیانا وی ژمەزنترین پرسیارا بیت ئەو ژی تێگەهشتنا وی بو ڤێ ژیانا دنیایێ؟ 

دڤێ پارچا نڤیسینێ دا، دێ ڤێ نهێنیا خوشتڤیێ خودێ ﷺ زانین کا چەوا دڤێ ژیانێ دگەهشت. 

عبداللە قال: (عبدوللاهێ کورێ مەسعودی گوت): نامَ رسول اللهﷺ  على حصيرٍ (پێغەمبەرﷺ لسەر حێسیلکەکێ نڤست) فقامَ وقد أثَّرَ في جنبِهِ (و رابو ڤە شینوارێت وێ حێسیلکێ یێن ل تەنشتێن وی چێبوین ژبەر رەقی و زڤریا حێسیلکێ) فقلنا يا رسولَ اللَّهِ لوِ اتَّخَذنا لَكَ وطاءً ( ڤێجا مە گوتێ ئەی پێغەمبەرێ خودێ ﷺ ئەگەر مە بوتە جهەک ژ نڤینێت نەرم دروست کربا) فقالَ ما لي وما للدُّنيا ، ما أنا في الدُّنيا إلَّا كراكبٍ استَظلَّ تحتَ شجرةٍ ثمَّ راحَ وترَكَها (پێغەمبەریﷺ گوت ڤێجا ما من و ڤێ ژیانا دونیایێ چ ژێکە؟ هەما ئەز ل ڤێ دونیایێ بتنێ وەکی ریڤینگەکێ مە یێ سویار کو ل بن سیبەرا دارەکێ بێهنا خو ڤەدەت پاشی وێ سیبەرێ بهێلیت و بچیت. السلسلة الصحیحة.

ئیمامێ عمر ژی ئەڤ چەندە یا دیتی دەمێ گوتی: فرأيتُ أثرَ الحصيرِ في جَنْبِهِ فبكيتُ (من شینوارێت حێسیلکێ ل سەر تەنشتا پێغەمبەریﷺ دیتن ڤێجا من کرە گری)  فقالَ: ما يُبْكِيكَ ( پێغەمبەریﷺ گوتە من ئەو چ تشتە تو گریاندی) فقلتُ: يا رسولَ اللهِ، إنَّ كِسْرَى وقَيْصَرَ فيمَا همَا فيهِ، وأنتَ رسولُ اللهِ (من گوتێ ئەی پێغەمبەرێ خودێ ﷺ کیسرا و قەیسەر و مەزنێن فورسێ و رومێ یێ ل سەر وان جهێن خوش یێن کو ئەو ل سەر، و تۆ پێغەمەرێ خودێﷺ و تۆ دڤی حالی دا) فقالَ:  أمَا تَرْضَى أنْ تكونَ لهمْ الدنيا ولنَا الآخرةُ (پێغەمبەریﷺ گوت ئەرێ ماتو رازی نابی ئەو بۆ وان بن ل دونیایێ وبۆمە بن ل ئاخرەتێ؟ یان دونیا بۆ وان بیت و ئاخرەت بۆ مە بیت؟

سەحکێ ئەڤە حالێ خوشتڤیێ خودێ بووﷺ دگەل ژیانا دونیایێ، چ جارا وی ئەو بەرفرەهیا دونیایێ و قەسر و پارە نەدڤیان یێن کو مە دڤێن، ئەگەر وی ڤیابا دا دوعایا چیایێن زێری کەت ژخودێ و هەر وێ گاڤێ دا خودایێ مەزن بۆ قەبیل کەت، بەلێ پا ب ڤی حالی رازی بو ژبەر کو وی دزانیئەڤ جیهانە ب هەمی خوشی و مالیەتێ خۆ ڤە یا مروڤی بیت دوماهیک هەر هێلانە، و دێ هەر هێلێ و چی بەرەڤ وێ ژیانا خۆ یا بدروستی، ئەو ژیانا کو مرن تێدا نەی.

نە بەس ئەو بتنێ یێ هوسا بو بەلکو فەرمان یا  لمە ژی کری ئەم بو ڤێ دونیایێ نەژین بەلکو بو‌ئاخرەتێ بژین، عن عبد الله بن عمر -رضي الله عنهما- قال: (عەبدوللاهێ کورێ عومەری گوت) أخَذَ رَسولُ اللَّهِ ﷺ بمَنْكِبِي فَقَالَ: (پێغەمبەریﷺ ملێ من گرت و گوت)  كُنْ في الدُّنْيَا كَأنَّكَ غَرِيبٌ أوْ عَابِرُ سَبِيلٍ (دژیانا دونیایێ دا بژی هەر وەکی تۆ کەسەکێ غەریب یان ژی رێڤینگی) صحيح البخاري. و عبدوللاهێ کورێ عومەری باش دڤێ وەسیەتا پێغەمبەری ﷺ دگەهشت لەوما وی ژی دگوت: إذَا أمْسَيْتَ فلا تَنْتَظِرِ الصَّبَاحَ، وإذَا أصْبَحْتَ فلا تَنْتَظِرِ المَسَاءَ ( ئەگەر ل تەبو ئێڤار چاڤەرێ سپێدێ نەکە و ئەگەر لتە بو سپێدە چاڤەرێ ئێڤاری نەکە) صحيح البخاري

کا سەحکەنە حالێ خوارنا پێغەمبەریﷺ، ئەبو هورەیرە دبێژیت: وَالَّذِي نَفْسُ أَبِي هُرَيْرَةَ بيَدِهِ (ئەز ب وی سیند دخوم یێ کو نەفسا ئەبوهورەیرەی ددەستی دا) ما أَشْبَعَ رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وسلَّمَ أَهْلَهُ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ تِبَاعًا، مِن خُبْزِ حِنْطَةٍ حتَّى فَارَقَ الدُّنْيَا (پێغەمبەرێ خودێ ﷺ و مالا وی سێ ڕوژا ل دویڤ ئێک تێر نەبوینە بنانێ گەنمی هەتا کو ژڤێ ژیانێ بارکری) صحيح البخاري. بتنێ نانێ گەنمی ئانکو ئەو سەمونێن نوکە ئەم دوو ب ربعەکێ دکرین ژ فەقیری چ جارا سێ ڕوژا ل دویڤ ئێک نە دخوار ژبەر کو بدەست نە دکەڤت.

هزرا خۆ بکە ئەڤ چەندە هەمی نەبو رێگر کو ئەو ببیتە بەختەوەر ترین کەس دڤێ ژیانێ دا و دسەر ڤان هەمی بەرتەنگیا دا کەسەک بو گەلەک خۆ ماندی دکر بو گازیا ڤی دینی و گەلەک نەخوشی دیتن دڤێ چەندێ ژی را و دسەر ڤان هەمی حالارا، گەلەکێ بگرنژین بو هەر وەکی جریر دبێژیت: ولا رآني إلا تَبَسَّم في وجهي (چ جارا پێغەمبەری ﷺ ئەز نەدیتیمە ئیلا درویێ من دا یێ گرنژی) صحیح البخاري. ئەها ئەڤەیە کو دەمێ کەسەک ژیانا خۆ یا ئاخرەتێ بدانیتە بەر سینگێ، ڤێجا دێ ل دەڤ وی نەخوشی و بەر تەنگیێن ژیانێ هەمی دێ بنە هندەک  کاودانێت گەلەک بساناهی.

ئەز ب دەیک و باب ڤە قوربانی تەبم ئەی خوشتڤیێ خودێ ﷺ، ئەڤە تو چەوا دژیانێ دگەهشتی و ئەم چەوا دژیانێ دگەهین، کا چەوا تە سڤک سەحدکرە ڤێ ژیانا دونیایێ یا بەروەخت و هەڤال هێل، ئەها هوسا ئەم ب ڤی چاڤێ سڤک سەحدکەینە ئاخرەتا خۆ یا بێ دوماهیک، اللهمّ رُدَّنا إليك رداً جميلاً، یا رەبی تو مە بزڤرینە لایێ خۆ زڤرینەکا جوان، مە تەحەملا نە دیتنا خوشتڤیێ تەﷺ کر دڤێ ژیانێ دا، یا رەبی مە تاقەتا نە دیتنا وی نینە ل ئاخرەتێ، یا رەب تو ب رەحما خۆ مە ژێ بێ بار نەکەی، خو ئەگەر ئەم دهێژا نەبین ژی، یا رەب تو رەحمێ ب حالێ مە و لاوازیا مە ببە. 

ژخودێ دخوازم ببیتە جهێ مفای ژبومە هەمیا.