مۆریس بۆکای هاولاتیەکێ فرەنسی یە. ژ خێزانەکا مەسیحی پشتی خاندنا ئامادەی بدوماهیک دئینت دچتە کولیژا دەرمان سازی پاشی دبتە ئێک ژناڤ و دەنگترین نوژدار د فرەنسا هەڤچەرخ دا بەلێ چێروکەک هات رویدان تێدە ژیانا وی ب تەمامەتی دهێتە گوهورین.
هەر وەک دهێتە زانین وەلاتێ فرەنسا پێشەنگن بو پیتەدانا شوینوارزانی یێ و کەلەپوری. چێروک دەست پێ دکت هەرلدەمێ سەروک کومارێ وی دەمی یێ فرەنسا فرانسوا میتێران ل سالا 1981 دەستهەلاتێ وەردگرت.فرەنسا ل دوماهیا سالێن 80 ێ داخازێ ژوەلاتێ مسرێ دکت بوئەنجامدانا چەندین تاقیکرنا و نڤێسینا چەندین راپورتا لسەر مومیا یێن مسرێ و لەشێ فیرعەونی .  بشێوەیەکێ سەیر،سەروکێ فرەنسا و وەزیرێن وان و بەرپرسێن مەزنێن وی وەلاتی رێزببین ل همبەر وێ فروکێ ئەوا جەستەێ فیرعەونی تێدە  هاتی ڤەگوهاستن و سەرێ خو لبەر چەماندن هەر وەک بێژی ئەڤ فیرعەونە هێش یێ ساخە.
پشتی پێشوازیەک گەرم ل ڤی جەستەێ مومیا کری هاتی کرنێ لدویڤدا هاتە ڤەگوهاستن بو سەنتەرەکێ تایبەت یە شوینوار زانیێ و دەستپێکرن ب ڤەکولینا لسەر و ڤەدیتنا نهێنیا لسەر لەشێ فیرعەونی.نوژدارێ زیرەک و زانا موریس بوکای هاتە راسپاردن بو ڤەکولینا لسەرجەستەێ فیرعەونی بکەت هەر لدەمێ خاندن لسەر ڤی جەستەی دکرین ئەڤ هزرە بو وان چێبی کو بزانن ئەرێ ئەڤ جەستەیێ مومیا کری چاوا مرییە و دەست کرن ب ڤەکولینا لسەر چاوانیا مرنا فیرعەونی دبینت پاشماوێن خوێ یێت ماین ب جەستەێ ویڤە و پێڤە دبرسقی ئەڤە دبتە مەزنترین بەلگە کو یێ د دەریایێ دە خەندقی و هەروەسا  دیاردکت و دبێژت پشتی فیرعەون خەندقی  و       بلەز یێ ئیناتین دەر وب شێوەیەکێ  بلەز یێ هاتییە مومیا کرن داکو لەشێ وی بمینت پاراستی. بەلێ پا چەندین پسیار لدەف نوژدار موریس بوکای دروست بین و پسیار دکت ئەرێ بوچی ئەڤ لەشێ هە (مەرەم ژ لەشێ فیرعەونی یە) ژ هەمی لەشێن دی یێن مومیا کری پتر یێ ماین پاراستی و سەرەرای وێ چەندێ یێ د دەریایێ دە خەندقی ژی.
 نوژدار موریس لدەمێ مژویل ب بەرهەڤکرنا دوماهیک راپورتا خو دەربارەی وێ چەندێ کوئەڤ لەشە پشتی خەندقی و لەشێ وی ژئاڤێ دەرکەتی ب شێوەیەکێ ئێکسەر یێ هاتی مومیا کرن گوت ئەڤە ڤەدیتنەک نوی یە بەلێ پا ئێک ژوان کەسێن دگەل دە پست پست دگوهی دە کر گوت لەزێ نەکە لسەر ڤێ مەسەلێ چنکو موسلمان دبێژن ئەڤ فیرعەونە یێ د ئاڤێ دە خەندقی ئەوی هەر ل دەستپێکێ ئەڤ ئاخڤتنە باوەرنەکر ۆ ب نەوەی قەلەم دا وب چ رەنگا باوەر نەکر کو کەسەک هەبت ڤێ چەندێ بزانت بێ گەشەپێدانا زانستی و بێ بکارئینانا تەکنولوجیا یێ. هەرکەسەک دی ل گەل وان پتر وی مەندەهوش دکت دەمێ دبێژتێ کو قورئان ئەو کتێبا موسلمانا  باوەری پێ هەی کو وانا باوەری وێ چێروکێ هەیە دەمێ فیرعەون دئاڤێ دە دخەندقت و لەشێ وی پشتی خەندقینێ یێ مای پاراستی. لڤێرێ بو نوژدار موریس بوکای پسیارەک دروست دبت و دبێژت ئەرێ چاوا کتێبەک هەبیە ژبەری ١٤٠٠ سالا بەحسا کەلەخێ فیرعەونی دکت و ئەڤە ددەمەکێ دایە کەلەخێ وی ژبەری ٢٠٠ سالا هاتییە دیتن کو لسالا ١٨٩٨ هاتیە دیتن؟؟  لڤێرێ ئەڤ نوژدارێ هێژا ئەڤ پروفیسورە رینشت خارێ و باش هزرا خو دڤێ چەندێ دا کر و لدەف خو گوت ئەرێ چاوا کتێبا موسلمانا(مەبەست ژێ قوران ە) بەحسا کەلەخێ فیرعەونی دکت و ئەڤە د وەختەکێ دایە کو ئنجیل تنێ بەحسا مرنا فیرعەونی دکت بێ کو چ تشتا بێژت دەربارەی هندێ کا پشتی هنگێ چ ل کەلەخێ وی هاتییە. و دبێژت ئەرێ مومکنە محمد(سلاڤێن خودێ لسەر بن) ئەڤ چەندە زانیبت ژبەری زێدەتر ژ هزار سالا ؟؟
پڕوفیسور وێ شەڤێ نە نڤست دڤیا راستیا ڤێ چەندێ بزانت هەتا دەقەک کەڤن یێ تەوراتێ خاندی دەمێ تێدە دبێژت  ”دەریایێ فیرعەون و لەشکەرێ وی خەندقاند و کەسەک ژێ ب ساخی نە دەرکەت  “  پروفیسور گەلەک سەرسورمان ما دەمێ دیتی کو تەورات دەربارەی چارەنوسێ کەلەخێ فیرعەونی نائاخڤت و نە گوتییە دێ مینتە پاراستی!!!
لدەمێ زانا و نوژدارێن فرەنسی کارێ وان ب دوماهیک هاتی لسەر پشکنینا کەلەخێ فیرعەونی وەلاتێ فرەنسا جارەکادی کەلەخێ وی زڤراندە ڤە مسرێ بەلێ پا نوژدار موریس نە راوەستا هەتا راستیا ڤێ چەندێ بزانت رابی بریار دا گەشتەکێ بکت بو دەولەتەک موسلمانا و بچتە دەف زانایێن موسلمانان و دەربارەی ڤێ چەندێ گەل وان باخڤت و راستییا ڤێ چەندێ بزانت نوژدار موریس دهێتە وەلاتێ سعودیە د کوفرانسەک پزیشکی دە بەشداریێ دکت و لوێرێ بو وان بەحس دکت لسەر مرنا فیرعەونی و مانا کەلەخێ وی پشتی خەندقینێ.ئێک ژ زانایێن موسلمانا قورئانا پیروز ڤە دکەت دەمێ خودێ تعالا دبێژت { فَالْيَوْمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنْ خَلْفَكَ آيَةً ۚ وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ عَنْ آيَاتِنَا لَغَافِلُونَ  } يونس(92).
رامان: ئەڤرو ئەم دێ تەرمێ تە ژئاڤێ دەرێخن دا بو یێن لدویف تەدا ببتە دەرس و عیبرەت. براستی گەلەک ژ خەلکێ ژ نیشان و ئایەتێن من بێ ئاگەهن .
نوژدار موریس ل بەرامبەر ئامادەبویان راوەستا و

ب دەنگەک بلند موسلمانبونا خو راگەهاند و گوت من باوەری ب قورئانێ ئینات و پشتی هنگێ دزڤرتە فرەنسا بەلێ پا ڤێ جارێ ب رویەک دی دزڤرتە فرەنسا و دبتە کەسەک دی. وبریار دا بو ماوێ ١٠ سالا کاربکەت لسەر ڤەدیتنێت زانستی و بەراوردیا وان دگەل قورئانا پیروز و هەولدا ڤەدیتنا بکت لسەر ئینکارێن زانستی لسەر قورئانێ و ل دوماهیێ گەهشت دەرئەنجامەکێ  کو ئەوە لدەمێ خودایێ مەزن دبێژت :
{لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِّنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ} فصلت(42)
 رامان: گوهورین ب چو رەنگان ناگەهیتێ (مەبەست ژێ قورئانە) و چو جارا پیچ نابیت [و یا پارستییە ژ کێم کرنێ و زێدە کرنێ ، وپشتی وێ چو کتێب نائێن ، وێ پویچ بکەن] چونکی ئەو ژدەف خودایێ کاربنەجهو مەدحەکار یا هاتییە خار. 
د ئەنجام دا پشتی وان هەمی سالێن ڤەکولینا پروفیسور موریس پەرتوکەکێ دنڤیست هەمی ئەوروپا مەندەهوش دکەت و ب تایبەتی زانایێن وان. پەرتوکا بناڤێ '' قورئان، تەورات، ئنجیل و زانست'' و بەراوردیا وان دگەل زانستێ سەردەم . ئەڤ پەرتوکە هەر دئێکەم چاپێدا نەما ل دیڤدا ب سەدان و هزاران ژێ هاتن چاپکرن و گەلەک بەربەلاڤ دبت ل جیهانێ و هەروەسا ژ زمانێ فرەنسی دهێتە وەرگێران بو زمانێن ئنگلیزی ،عەرەبی ،ئیندنوسی ،فارسی ،ترکی و ئەلمانی .... ، و گەلەک زمانێن دی.

"و ب خوشحالی ڤە ژی بو زمانێ کوردی یێ هاتییە وەرگێران"

و گەلەکا دڤیان دژایەتیێ بکن و کێم بکن بەلێ پا پشتی خاندنا وان بو وان راستی دیار دبون و  سوپاس بو خودێ هەر ئێکسەر موسلمان دبوون. 

بەرهەڤکرن و نڤێسین :
نوراللە سامی