ئەو بەڵگەیێن هاتین لسەر زێدە سیند خارنێ

باب ما جاء في كثرة الحلف 

ئەو بەڵگەیێن هاتین لسەر زێدە سیند خارنێ 

گوتنا الله تعالی کو دبێژیت : {وَاحْفَظُوا أَيْمَانَكُمْ} . سورة المائدة آية: ٨٩. ئانکو : {سویندێت خو بپارێزن} .

١- عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: "الحلف منفقة للسلعة، ممحقة للكسب"  أخرجاه. 
ئانکو : ژ ئەبو هورەیرەی رَضِيَ اللّٰهُ عَنْەُ یا هاتیە ریوایەتکرن کو گوتی : من گوھ ل پێغەمبەری بوﷺ دگوت : "سیند خارن مالفروشە ، بەس داهات و کارکرن ژنافبەرە" .

٢- وعن سلمان: أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: "ثلاثة لا يكلمهم الله، ولا يزكيهم، ولهم عذاب أليم: أشيمط زان، وعائل مستكبر، ورجل جعل (الله) بضاعته: لا يشتري إلا بيمينه، ولا يبيع إلا بيمينه" رواه الطبراني بسند صحيح. 
ئانکو : ژ سەلمانی رَضِيَ اللّٰهُ عَنْەُ یا هاتی کو پێغەمبەریﷺ گوتی : "سێ کەس یێت هەین خودێ تعالی دگەل نائاخڤیت ، و تەزکیا وان ناکەت ، و سزایەکێ دژوار بو وان هەیە : بتەمەنەکی زناکەر ، و هەژوارەکێ دفن بلند ، و کەسەک کو خودێ تعالی بوخو کربتە پەرتال ، ڤیجا هیچ تشتەکی ناکریت ئیلا ب سیندخارنێ نەبیت و هیچ تشتەکی نا ڤروشیت ئیلا ب سیندخارنێ نەبیت" .

٣- وفي الصحيح عن عمران بن حصين رضي الله عنه قال: "قال رسول الله صلى الله عليه وسلم خير أمتي قرني، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم - قال عمران فلا أدري أذكر بعد قرنه مرتين أو ثلاثا - ثم إن بعدكم قوما يشهدون ولا يستشهدون، ويخونون ولا يؤتمنون، وينذرون ولا يوفون، ويظهر فيهم السمن" . 
ئانکو : و د فەرموودەیەکا صحیح دا یا هاتی ژ عمران بن حصین رَضِيَ اللّٰهُ عَنْەُ کو پێغەمبەریﷺ یا گوتی : "باشترینێت ئومەتا من ئوێن ڤێ قرنینە ، و پاشی ئەوێن پشتی وان ، و پاشی ئەوێن پشتی وان ، - عمرانی گوت : نزانم کو پێغەمبەریﷺ لپشتی وێ دوو یان سێ قرن گوتن - ، ڤێجا پاشی لپشتی وان دێ کومەلەک هێت دێ شاهدەیێ دەن بێکو داخازا شەهدەدانێ ژێ بهێتە کرن ، و خیانەتێ دێ کەن و کەس باوەری پێ ناکەت بو ئەمانەتی ، و نەزرێ ددەن و جێبەجێ ناکەن ، و قەڵەوی دناف واندا بەلاف دبیت" .

٤- وفيه عن ابن مسعود: أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: "خير الناس قرني، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم، ثم الذين يلونهم. ثم يجيء قوم تسبق شهادة أحدهم يمينه، ويمينه شهادته" . 
وقال إبراهيم: "كانوا يضربوننا على الشهادة والعهد ونحن صغار". 
ئانکو : ابن مەسعود رَضِيَ اللّٰهُ عَنْەُ ریوایەت دکەت کو پێغەمبەریﷺ گوتی : "باشترینێت ئومەتا من ئوێن ڤێ قرنینە ، و پاشی ئەوێن پشتی وان ، و پاشی ئەوێن پشتی وان ، پاشی دێ کومەلەک هێن شاهدەیا ئێکی دێ پێش سیندا وی کەفیت ، و یان سیندا وی دێ بەری شاهدیا وی کەڤیت" .
ابراهیمێ النخعی دبێژیت : "ئەوان -سەلەفان- لسەر شەهدەدانێ و پەیمان گرێدانێ ددانا مە و ئەم دبچیک بوین" . 


لڤێرێ چەند مەسئەلەک یێت هەین :
یا ئێکێ : وەسیەتکرن ب پاراستنا ئیمانێ .
یا دووێ : دەنگوباس دان بوێ کو سیندخارن ڕەواجێ ددەتە تشتان ، و بەرەکەتێ ناهێلیت .
یا سێیێ : هەرەشەیەکا توند لوان کەسان کو ناڤروشت ئیلا ب سیندێ نەبیت و ناکریە ئیلا ب سیندێ نەبیت .
یا چارێ : هشیارکرن ژوێ کو گونەهەھ مەزنتر دبێت ئەگەر پێتیفیا کەسی ژێ کێمتر بیت .
یا پێنجێ : زەما وان کەسان یێت سویند دخون و لدەمەکی داخازا سیندخارنێ ژێ ناهێتە کرن .
یا شەشێ : ستایشا وان سێ یان چار قرنان ژلایێ پێغەمبەری ڤە ﷺ و بەحسێ وان ئەوا لپشتی وان ڕیددەت .
یا حەفتێ : زەما وان کەسان یێت شاهدەیێ ددەن و داخازا شاهدەیێ ژێ نەهاتیە کرن .
یا هەشتێ : سەلەفان ل زاروکێن خو ددا ژبەر شاهدەدانێ و پەیمان گرێدانێ .


كيتاب التوحيد ص١٨٣