کورتە ئەو خالێن پێتڤی، لسەر شروڤەکرنا ستوینێت باوەریێ:

دەستپێکێ بزانە خویندەڤانێ بەرێز، کو بنیاتێ ئەڤا ستـوینان دزڤریت بۆ فەرمۆدەکێ دەمێ پێغەمبەر ﷺ بەرسڤا جبریلی ددەت پشتی گوتیێ: باوەری چییە ؟

ئینا پێغەمبەرێ خودێ ﷺ گوتێ: باوەری ئانکو [ ئیمان ] ئەوە تۆ باوەریێ بینی بخودێ، و مەلائیکەتێن وی، و پەرتوکێن وی، پێغەمبەرێن وی، و ڕوژا دوماھیێ، و قەدەرێ باشی و خرابییا وێ.

صحيح مسلم: كتاب الْإِيمَانُ: رقم الحديث 8 الجزء الأول

ئەڤە شروڤەکرنەکا کورتە بشێوێ چەند خالەکێن پێتڤی لسەر ڤان ستوینێت باوەریێ، فەرە بھێنە ژبەر کرن و تێگەھشتن:

باوەریئینانا بخودێ: ئەڤان خاڵان بخۆڤە بگریت:

۱ـ باوەریئینان ب هەبوونا خودێ تەعالا.

۲ـ ئێکانەکرنا خودێ بکارێن تایبەتێن ویڤە. وەکی: ئافراندنێ.

۳ـ ئێکانەکرنا خودێ بکارێن بەنیان. وەڪی: دوعایێ، و نڤێژێ

٤ـ ئێکانەکرنا خودێ دناڤ و سالوخەتێن وی یێن بێ کێماسی.

هەروەسا دگەل سەلماندنا [ناڤ و سالوخەتان] بۆ خودێ فەرە بھێتە زانین، نابیت ئەو ناڤ و سالوخەتە بهێنە هەڤوێنەڪرن دگەل چ چێڪرییان،

وئەگەر ناڤ و ساڵوخەتەڪێ خودێ دگەل چێڪریێن خودێ د زمانی و ڕامانێ دا وەڪی ئێڪ بن، ئەڤە هندێ نا گەهینیت ئەو دڕاستی و چەوانیێ دا هەڤوێنە و وەڪی ئێڪە، بەلڪی ژێڪجودانە.

بۆ نموونە: دیتن و گوهـلێبون، ببەڵگەیێن قورئانێ و سوننەتێ یـێن بۆ خودێ هاتیـنە سەلمانـدن، دەمێ دبـێژیت: { وَكَانَ ٱللَّهُ سَمِیعَۢا بَصِیرࣰا } [سُورَةُ النِّسَاءِ: ١٣٤] ھەروەســا دەمـێ بەحسێ مرۆڤان کری ددەرحەقا وان د گوت: { فَجَعَلۡنَـٰهُ سَمِیعَۢا بَصِیرًا } [سُورَةُ الإِنسَانِ: ٢]

لڤێرێ پەیڤا { سَمِیعَۢا بَصِیرࣰا } بۆ خودێ تەعالا و بۆ چـێکریـێن وی ھاتە بکارئیـنان وەکی ڕامان، بەلێ ئەڤە ھندێ ناگەھینیت، ڪو دیتن و گوهـلێبوونا خودێ هەڤوێنە و وەکی چێـڪرییان بیت، چونکی ھەر ئەوە یێ کو گوتی: { لَیۡسَ كَمِثۡلِهِ شَیۡءࣱ وَهُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ } [سُورَةُ الشُّورَىٰ: ١١]

باوەریئینان ب مەلائیکەتان: ئەڤان خاڵان بخۆڤە دگریت:

۱ـ باوەریئینان ب هەبوونا مەلائیڪەتان.

۲ـ هەبوونا ڤیان وحەژێڪرنێ بۆ مەلائیڪەتان.

۳ـ باوەریئینان ڪو ئەو یێن ژ ڕوناهیێ هاتینە چێڪرن.

٤ـ باوەریئینان ب هەر ساڵوخەتەڪێ وان هاتییە بەحسکرن.

٥ـ باوەریئینان ڪو ئەو ب چ شێوە سەرپێچیا خودێ ناڪەن.

باوەریئینان بپەرتوڪێن ئەسمانی: ئەڤان خاڵا بخوڤە دگریت:

۱ـ باوەریئینان كو هەر پەرتووکەکا ئەسمانی ئاخفتنا خودێ یە

۲ـ باوەریئینان ڪو حوکمێ ھەمی پەرتوکێن دیتر یێن ھاتـینە نسخ کرن ب حوکمێ قورئانێ، و حوکمێ قورئانێ سەڕوەر، و زاڵ بویە لسەر هەمی پەرتوڪێن دیتر.

۳ـ باوەریئینان قورئان دوماهیک پەرتوکە بۆ محمد ﷺ هاتـیە ھەروەسا ب ھەر پەتووکەکا ناڤێ وێ ھاتبتە سەلماندن وەکی تەوراتێ و ئینجیلێ و زەبورێ، یان ناڤێ وێ نە ھاتبیتە گوتن ئەم بشێوەکێ گشتی باوەریێ پێ دئینن.

٤ـ باوەریئینان ڪو بنەکوکێ پەیاما هەر پەرتووڪەکێ خودێ تەعالا ھنارتی، ھەر تەوحید ئانکو ئێکانە پەرستنا خودێ بتنێ و هێلانا شرڪێ بویە، دگەل جێوازیا ئەحڪام و تەڪلیفاتێن شەرعی.

٥ـ باوەریئینان ڪو هەمی پەرتوکێن ئەسمانی نوکە یێن هاتنە گهورین، و نابیت ڪار پێ بهێتە ڪرن، ژبلی قورئانێ، چونکی خودێ پاراستییە ژ ھەر دەستکاریەکێ، بەلێ پا ئەم باوەرییێ دئینینن ڪو دەستپێڪ و بنیاتێ ئەڤان پەرتووڪان ھەر لنک خودێ بوویە، و بۆ پـێغەمبەرێـن خودێ ڤیایی ھاتیـنە ھنارتن.

باوەریئینان ب پێغەمبەران ﷺ: ئەڤان خاڵان بخۆڤە دگریت:

۱ـ باوەریئینان ب ھەمی پێغەمبەرێن خودێ ﷺ بێ جوداھی.

۲ـ باوەریئینان کو هندەڪ ژوان هندەڪێن دیتر پلە بەرز ترن.

۳ـ باوەریئینان ب هەر گوتنەکا دروست ژوان هاتییە وەرگرتن.

٤ـ باوەریئینان کو پێغەمبەر بۆ هەر ئوممەتەکێ ھاتینە هنارتن

٥ـ باوەریئینان کو ئەو یێت ھاتینە هنارتن بۆ گەهاندنا پەیامێ و نەهێلانا هێجەتێ، ڤێجا مزگینیێ ببەھشتێ و ئاگەھدارییا ژ ئاگری بگەھینتە وان.

باوەریئینان ب ڕوژا دوماھیێ: ئەڤان خاڵان بخۆڤە دگریت:

۱ـ باوەریئینان ب دوماھییا ئەڤێ ژیانێ و ھەبوونا ژیانەکا دی.

۲ـ باوەریئینان ب ھەمی ڕویدان و نیشانـێت ڕابوونا قیامەتێ.

۳ـ باوەریئینان ب‌ ژیانا بەرزەخێ ئەو ئێکەمین مالا ئاخرەتێیە

٤ـ باوەریئینان کو بەنی دێ ھێنە زڤڕاندن بۆ نک خودێ تەعالا و دێ حسێبەڪا هویر دگەل وان هێتە ڪرن، لسەر هەر گوتن و ڪریارەڪا وان ڪری، ڤێجا بھێنە خەلاتڪرن یان سزادان.

٥ـ باوەریئینان کو چارەنڤیسێ مرۆڤان پشتی ئەڤێ دونیایێ بەهشتە یان دوزەخە، ومەبەست پێ چارەنڤیسێ دوماھییێ، چونکی ھندەک دێ چـنە دوزەخێ ژبەر: گونەھ وسەرپێچییا وان بۆ فەرمانێت خودێ، بەلێ پاش دێ ھێنە پاقژکرن و چنە بەھشتێ، و ئەو یێن ھاتینە چێڪرن بۆ ھەتا هەتایێ و پیچ نابن.

ھەروەسا باوەریئینان بقەدەرێ: ئەڤان خاڵان بخۆڤە دگریت:

۱ـ باوەریئینان ڪو هەر تشتەڪێ هەبیت ژ حەسکرن و زانینا خودێ دەرناڪەڤیت، و بەری چێبوونا وێ حەسکرن، و زانینا خودێ لسەر ھەیە.

۲ـ باوەریئینان ڪو هەمی بونەوەر ب خویاتی، و ساڵوخەتێن خۆ، وکریارێن خۆ چێڪریێن خودێ نە، چونکی ئەوە چێکەر.

۳ـ باوەریئینان کو خودێ تەعالا ڕێژەیا هەر تشتەڪێ ھەبیت دزانیت و فەرمان ب نڤیسینا وێ ڪرییە، بەری چێڪرنا ئەرد و ئەسمانان ب پێنجی هزار سالان  د [ لوح المحفوظ ] دا.

٤ـ باوەریئینان ڪو هەر تشتەڪێ بۆ مروڤی هاتبـیتە نڤیسین ژ مروڤی دەرباز نابیت، و هەر تشتەڪێ بۆ مروڤی نەهاتبیتە نڤیسین ب دەست مرۆڤی ناکەڤیت یان ب سەرێ وی ناھێت.

٥ـ باوەریئینان کو هەر تشتەکێ هەبت ژ حەزڪرن و ڕێڤەبرنا خودێ یە، ودگەل ڤێ چەندێ، ھەر خودێ تەعالا شیان وحەز و هەلبژارتن یا دایە بەنییان.

*نبذة في العقيدة الإسلامية للعلامة محمد بن صالح العثيمين رحمه الله ص 16 إلى 72 ⁄كذلك كتاب عطر المجالس فيما لا ينبغي للمسلم جهله للشيخ تركي الخنيزان ص 12 إلى 31