ئەو ژنکێن پێغەمبەری ﷺ  خۆ ژوان بەری کری

هندەک ژنکێن هەین پێغەمبەرێ خودێ ﷺ یێ خۆ ژوان بەری کری، یان سزایەکێ دژوارێ بۆ وان دانای، بێ گۆمان تشتەکێ گەلەک مەزن و بتڕسە کۆ خوشتڤیەکێ مروڤی خۆ ژ مروڤی بەری بکەت ، ڤێجا پا دێ چاوا بیت هەکە ئەوێ خۆ بەری کری  پێغەمبەرێ خودێ بیت ﷺ ، ئەوژی ئەڤەنە:

① ئەو ژنکا زەلامێ خۆ عێجز وتۆرە دکەت، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: « إذا دعا الرجل امرأته إلى فراشه فأبت، فبات غضبان عليها ، لعنتها الملائكة حتى تصبح» رواه البخـاري.

هەکە زەلامەکێ داخازا نڤینێ ژ هەڤژینا خۆ کر وئەو ڕازی نەبوو ، ڤێجا زەلام عێجز بنڤیت، دێ مەلائیکەت نەفرەتا ل وێ ژنێ کەت هەتا لێ ببیتە سپێدە. رواه البخـاري.

② ژنکێن جلک لبەر وان وڕویسن:پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت:«صنفان من أهل النار لم أرهما قوم معهم سياط كأذناب البقر يضربون بها الناس و نساء كاسيات عاريات مميلات مائلا ت روؤسهن كأسنمة البخت المائلة لا يدخلن الجنة و لا يجدن ريحها و إن ريحها لتوجد من مسيرة كذا و كذا» رواه مسلم.

دوو جورێت هەین ژ ئەهلێ ئاگرینە ومن نەدیتینە، کومەکن هندەک قامچی یێن ددەستێ واندا وەکی کۆریا چێلێنە، خەلکی پێ دقۆتن، وهندەک ژنکن جلکێن لبەر وان وڕویسن، خو خوهر دکەن د ڕێڤەچوونێدا، سەرێن وان وەکی پشتا حێشترێ نە، ناچنە بەحەشتێ وبێهنا ژی سەحناکەن، وبێهنا وێ هندە هندە قوناغێ دچیت.

③ چاڤلێکرنا ژنکا ب زەلاما: پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: «لعن الله المتشبهين من الرجال بالنساء، والمتشبهات من النساء بالرجال» رواه البخـاري.

نەفرەتێن خودێ ل سەر وان زەلام بن یێن چاڤ ل ژنکا دکەن ، ول وان ژنکا بت یێن چاڤ ل زەلاما دکەن.

④ ئەو ژنا شینیێ دگێریت(النائحة)، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: « ليس منا من لطم الخدود ، وشق الجيوب، ودعا بدعوى الجاهلية» رواه البخـاري.

ئەو نە ژمەیە (نە لدیڤ ڕێبازا مەیه) یا تەپا ل ڵامێن خۆ بدەت، وبەرسینگێ خۆ بدڕینیت، وگازیێن جاهلیەتێ ب ڕاهێلیت.

⑤ ئەو ژنکا زێدەگاڤیێ بکەت د تازیێ دا وخەمێ دا، « لا يحل لامرأة تؤمن بالله واليوم الآخر أن تحد على ميت فوق ثلاث ليال، إلا زوج، فإنها تحد عليه أربع أشهر وعشرا». صحيح الجامـع.

نە دروستە بۆ ژنکەکێ باوەری ب خودێ وڕوژا دوماهیێ هەبت، ئەو تازیێ ل سەر مریەکێ بگێریت پتر ژ سێ شەڤا، ئەو تێ نەبیت زەلامێ وێ بیت، دێ چار هەیڤ و دەهـ ڕوژا تازیێ و خەمێ گێریت.

⑥ ئەو ژنکا دڕەوکەرا ب ڕاست دەر دئێخیت: عن عبد الله بن مسعود قال: من أتى عرافا أو كاهنا، يؤمن بما يقول؛ فقد كفر بما أنزل على محمد. صحيح الجامـع.

ژ کیسێ عبدالله بن مسعودی گوت: هەر کەسێ بچیتە نک خێڤزانکەکێ یان ساحرەکێ وباوەریێ ب وێ بینت یا ئەو دبێژت، بێ گۆمان دێ کافر ب وێ یا کۆ ل سەر موحەممەدی سلاڤ لێ بن هاتیە خوار کۆ قورئانە.

⑦ ئەو ژنکا دەقا (تاتۆیا)چێدکەت و ئەوا بۆ دهێتە چێکرن، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: «لعن الله الواشمات، والمستوشمات، والنامصات، والمتنصمات، والمتفلجات للحسن، المغيرات خلق الله». صحيح الجامع.

نەفرەتێن خۆدێ ل سەر وێ ژنێ بن یا دەقا چێدکەت ویا داخازدکەت بو بهێتە چێکرن، وئەو ژنکا بریا دهەلکێشیت ویا بۆ دهێتە هەلکێشان، وئەوێن ددانێن خۆ ژێکدویردکەن بۆ جانیێ، ویێن کۆ چێکریێ خودێ دگهورن.

⑧ ژنکا بێهنا خوش لخۆ بکەت، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: «أيما امرأة استعطرت ثم خرجت، فمرت على قوم ليجدوا ريحها فهي زانية». صحيح الجامع.

هەر ژنکەکا بێهنخوشیێ لخۆ بکەت، پاشی دەرکەڤیت، دبەر هندەکاڕا ببوریت دا بێهنا وێ سەحکەن، ئەو زیناکەرە (گۆنەها زینایێ دێ بو هێتە نڤێسین).

⑨ ئەو ژنکا داخازا بەردانێ ژ زەلامێ خۆ دکەت بێ بەهانەیەکا شەرعی، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: « أيُّما امرأةٍ سألت زَوجَها الطَّلاقَ مِن غير بأسٍ فحرامٌ علَيها رائحةُ الجنَّةِ. صححه الألباني.

هەر ژنەکا هەبت داخازا بەردانێ(طەلاقێ) ژ زەلامێ خۆ بکەت، بێ عوزرەکا شەرعی هەبت، بێهنا بەحەشتێ ژی دێ لسەر وێ حەڕام بت.

⑩ ئەو ژنکا سەرێ خۆ ب ڕەنگێ ڕەش بویاغ بکەت، دەمێ ئەبو بەکرێ صەددیق بابێ خۆ ئەبو قوحافە هەلگرتی ل ڕوژا فەتحا مەکەهێ وئینایە نک پێغەمبەرێ خودێ ﷺ وسەحکرێ پرچا وی وەکی کولیلکا سپی یێ سپی بی، ڤێجا گۆت: (غيروا هذا أي الشيب وجنبوه السواد. صححه الألباني)

ئەڤێ سپیاتیێ بگهورن و وی ژ ڕەنگێ ڕەش دویر بێخن.

✍️شیڤان شێخەمیری
13 ڕەمەزانا 1444
4.4.2023ز