الْجَهْمِیَّة: ئەڤە دەستەکەکە ژ دویڤ کەفتیێـن کەسـەکی کو دبـێـژنـێ [الجـهم بن صفـوان] ئـەو دبێژن: چ خـودێ ل ئـەسـمـانـا نـیـنـە، هـەروەسـا ئــەو چ نــاڤ و ســالــوخـەتـان بۆ خـودێ نادانـن و هەمـییـان رەتـد دکـەن و دبێژن: باوەری بـتنـێ ئـەوە تو بزانی خودێ یێ هەی، و هەمی پێشیێن ئوممەتێ ژ سەلەفا ئێک دەنگن لسەر کافرییا وان.
 

الْـخَـوَارِج: ئـەڤـە دەســتــەکـەکـە دبــێــژنــێ: خــەوارج ئـانکـو ئـەوێـن ژ ئیـسـلامـێ دەرکەتین، وەکـی دەرکـەفـتـنـا تـیـری ژ کـەڤـانـی، کـا چــەوا پێـغـەمـبـەری ﷺ هـوســا بەحـســێ وان کـریـیـە ژ سـالـوخـەتـێـن وان ئەو شەرکرنێ دگەل کافـر و بوتـپەرێسان دهێلن و بەردەوام شەرێ موسلمانان و خـەلـکـێ روتـگـەهـا ئیـسـلامێ دکـەن، و ئـەوان چـەنـدیـن بـیـروباوەرێـن توندرەو، و نـە دروسـت یێـت هـەین و هـەر ئـەو بوون دەرکەفـتـن لـسـەر ئـیـمـام (عثمـان بـن عفان و علي بن أبـي طـالـب) کـرین، و ئـەو ب کـافـر داناتین ، و شەهـیـد کرین.

الرَّافِضَة: ئەڤە دەستەکەکە ژ شیعان خۆ دانن پـشتـەڤـانێـن (عـەلیـێ کـورێ ئەبو تالبی) خـودێ ژێ ڕازی بــیـت، و "عـەلـی" ژ کــار، و کــریــارێــن وان یێ ژێ خلاس و بەریئـە، هـەروەکی بەرەئەتا گورگی‌ ژ خوینا "یوسـڤـی" سلاڤێن خـودێ لسـەر بن، و ئـەو دبـێـژن قـورئان یـا هـاتـی گـهـوریـن، و ئـەو هـەڤـالـێـن پـێـغـەمــبـەری سـلاڤـێـن خـودێ لێ بن هەمییـان کافر ددانـن ژبـلی هنـدەکـان، کـو بـتلـێـن دەستـی دهـێـنە هـژمارتـن، ھەروەسا وان چـەنـدین بـیـروباوەرێـن دیتـر یـێـن کـوفرێ یـێـن هەین، و ئەو ناهێنە هژمارتن ژ خەلـکـێ ڕوتگەهـا ئیسلامێ.

الْقَدَریِّة: ئەڤە دەستەکەکە دبێـژن: کـو خـودێ زانینا دەستپێکێ نینە، ئانکو خودێ بەری رویـدانا تـشـتـی نـزانـیـت کـو ئــەو تــشــتــە دێ رویـدەت هەتـا کو ئـەو تـشـتـە رویبدەت، و بێـگومـان ئەڤە گوتـنـەکـا کــوفـریـیـە و کـێـمـاسـیـیــە بــۆ زانـیـن و شـیـانـێـت خـودێ تەعالا یێن بەرز و بلند و پاک و تەمام، و هـەر کــەسـێ ڤـێ چـەنـدێ بــێــژیـت، کو خودێ زانینا دەسـتپێکێ نـینـە دێ کـافر بـیـت

و ئـەو کەسـێ وەنـە بـێـژیـت بـەس گـەنـگـەشــێ لسـەر قـەدەرێ بـکـەت و ب نەزانین تێکڤـە بدەت ل وی دەمـی ئـەو کـەسـە دێ هــێـتــە هــژمـارتـن ژ بیدعەچـیێـن سەردەچویی، و هـندیـکـە زانـیـنـا خــودێ یـە یـا کـامـل و تـەمـام بـێ کـێـمـاســی و قوسـیـری یە خـودێ زانینا دەستپێـکێ یا هەی، و دزانیت دێ چ رویدەت و چ رویدانە و کەنگی دێ رویدەت.

الْمُرجِئَة: ئەڤه دەسـتەکەکـه دبێژن: ھـنـدیـکـە بـاوەرییـە ئانـکـو ئیمان ھەما ئەو بتنێ دانـپێـدانـا دلی یە، و کارکرنا ئەنـدامـێـن لەشی ژ کرنا خێر و گونەھێ ئەڤە چ کارتێـکرنـێ لـسـەر زێـدەبـوون و کـێـمـکـرنـا بـاوەریـی و ئـیـمـانـا مـرۆڤـی نـاکـەت.

هەروەسا ئەو دبێـژن: کا چەوا باشیـێ چ مـفـایـێ خـۆ نـینـە ئەگـەر ئـەو کەسـە یـێ کافر بیت، ئەھا ھـوسـا گونەھ زیانێ نا گەھینیتە باوەرییا مرۆڤی ئانکو ھەر وەکـی خۆ یە ئەو کێـم و زێـدە نابیـت، ھەر وەکی ئـەگـەر نوکه ئێک زینایێ یان عەرەقی یان دزیـێ بکـەت، ئیمـان یان باوەرییـا وی وەکـی خۆ یه و كێم نابيت، و باوەرییا وی وەکی یا وییە یـێ خـۆ ژ کار و گوتنـێـت حەرام دویر دئـێـخیـت

و ئـەڤە بێگومان سەردابرن و بەرزەبوونه چونکی دڤـێت کارێـن دلـی و یێـن ئەندامـێت لەشـی هەر دوو دگەل باوەریـئـیـنـانا کەسەکی بخودێ کومڤە ببن، ئـەگـەر نـە پا بـوچـی پێـغەمبـەر و پەرتوکێن ئەسـمـانـی ھاتینـە ھـنارتـن، و پـا بـوچـی جـیھـاد لسـەر یـێـن زەکـات نـە دایـنـە "ئـەبو بەکری" ھاتە کرن، و ھوسا شـەریـعەتـێ خـودێ بـەتـال دبـیـت، و ئـەحـکـامـێـن خـودێ ھـەمـی ڕادوەسـتـن،

لـەوما خەلکێ سوننـەتێ دبیژن: ھندیکە باوەرییە ئـەو دانـپێـدانا دلی یە، و گـوتنا ئەزمانی یە وەکی شــەھــدەدانـا {لا إلـه اللـه - مـحـمـد رسـول اللـه} و کارکرنا ئـەنـدامێـن لەشی یە وەکی کرنا نڤـێژێ و زێـدە دبیـت بکرنا عیبادەتی، و کێم دبیت بـکرنا گـونـەھـێ، و لسـەر ڤێ چـەنـدێ چەندین بەلگه ژ قـورئـانـێ و سـونـنـەتـێ یـێـن ھـەیـن.

الإباضية: ئەڤە کو دەستەکەکە ژ دویڤکەتیێن [عـبداللـه بـن إبـاض الـتـميـمـي] دھێنە ھـژمـارتـن ژ ئـێـکـەمیـن دانـەرێ وان، لسەر دەمێ معاویەیی خودێ ژێ ڕازی بیت ژیایە، ئەو لسەر خـەوارجان دھـێتـە حسـابکرن، ھـەر چەنـدە ئـەو ڤێ چەندێ ئینکار دکەن لێ چەندین بنیاتێـن وان وەکھـەڤـن

چەندین بیروباوەرێن نە دروست و خواڕ و بەرزە یێن ھەین: ئەو بلنداھـییـا خودێ، و دیتنـا خودێ ل ئاخرەتـێ ئینکار دکەن، و سالوخەتین خودێ ژ کـار دئـێـخـن، هـەروەسـا ڕامـانـا وان دگـوھـورن،

و ئەو خودانێ گونەھـا مەزن ب کافر دبینن؛ ژبەر ھنـدێ پـتـریا کـومەڵگـەھێن ئیسلامـێ لدەڤ وان کافرن، و ھەر کەسـەکێ نە لـسـەر بـیـروبـاوەرێـن وان بیـت کافـرە، و ئەو چەندین سەحابییان کافر دبینن.

هـەروەسا ئـەو قـورئـانـا کـو گوتنا خـودێ یە ئـەو دانـن چـێـکـری وەک مـەخلوق و ب ڤـی شێوەیی باوەریـێ پـێ دئینن، و دروسـت دبیـنن دەرکەفتنا لسەر سەڕوک وکاربدەستێن موسلمانان، ژئەگەرێ گـونەھـێ خـۆ ئەگـەر لبـن پلەیا شرکێ و کـوفـرێ بیت، بـەلـکـی ئـەو ڤـێ چـەنـدێ ب فـەڕز دبـیـنـن

ھـەروەسـا چـەندیـن تێگەھـ و بـیـروبـاوەرێـن نـە دروسـت و خـوار و پێـچەوانە دگەل ڕێکا خەلکێ سـوننـەتـێ و جەماعەتێ، لەوما ئەو دەستـەکەکـا زێدە خـرابوویی و سـەردەچـوویی وڕێ بەرزەیە.