ئبن قەیم رحمه الله دبێژیت:
نینه تشتەڪ ل سەر عەبدی ب زیانتر ژ هندێ ئەو عەدەتان بخۆ بگریت، و هەما تشتەڪی ڪافر ژ پێغەمبەران دویر نەڪرن عەدەتێن بەردەوام تێ نەبن ئەوێن ڪو مروڤی ژ بەراهیێن خو (باب و باپیران) وەرگرتین. ڤێجا هەچییێ خو ژ ڤان عەدەتان دویر نەڪەت و ژێ نەدەرڪەڤیت و خو ئامادە نەڪەت بو وی تشتێ ژ وی دهێتە داخازڪرن، ئەو یێ بڕییە ژ خێرێ، و ژ سەرفەرازی و سەرڪەفتنێ یێ بێ بەهرە.

استاذ فاضل دبێژیت: نەساخییەڪا بێ دەنگ یا هەی ژ دژوارترین نەساخییانە... چ نیشان و مەلامح نینن، و مروڤ ب چو نیشانا هەست پێ ناڪەت، ڤێجا ئەگەر ڤێ نەساخییێ جهێ خو ل دەف تە دیت دێ زیانەڪا دژوار ل تە ڪەت.

و ئەڤ نەساخییە یا ب مەترسییە ئەوژی نەساخییا (مروڤ هی ببیتە نیعمەتان) ژبەرڪو هندەڪ نیعمەت بەردەوام مروڤی یێن هەین ڤێجا مروڤ هەست ب هەبوونا وان ناڪەت.

و ڤێ نەساخییێ چار مەظاهر یێن هەین:
١_نیعمەتێن خودێ ل سەر تەبن و هەروەڪی نە نیعمەتە، و تۆ هەست پێ ناڪەی، تۆ دێ بێژی هەما ئەو حەققەڪە و دڤێت تە هەبیت.
٢_تۆ (متعەود)بی داخلی مالا خۆ ببی و تۆ ببینی ب سلامەتن و یێ د باشترین حال دا، و هەر تۆ حەمدا خودێ ناڪەی.
٣_تۆ بچییە سیڪێ، و تشتێ تە بڤێت ل سیارا خۆ سویار دڪەی و حەقی ددەی و دزڤرییە مالا خۆ و بێی هەست ب وی بڪەی یێ نیعمەت د گەل تە ڪری و بێی شوڪرا وی بڪەی، چونڪی ئەڤە ل بەر تە یا بوویە تشتەڪێ عادی و تۆ دبینی ئەڤە حەقێ تەیە د حەیاتێ دا.
٤_تۆ هەر روژ هشیارببی و تۆ یێ ئێمن و صحەتا تە یا باش و تۆ گازندا ژ چ عەردێن خۆ ناڪەی... و بێی تۆ حەمدا خودێ بڪەی.

هشیاربە: ئەگەر تۆ د ڤان حالا دابی تۆ یێ خەطەرێ دا !
ڤێجا ئەگەر تۆ هی (متعود) ببیە نیعمەتان، و تۆ خوارنێ دخوی و هندەڪ یێن هەین دنڤن بێ خوارن، یان خارنا هەی بەلێ نەشێن بخون، تۆ حەمد و شوڪرا خودێ بڪە.

وەختا تۆ دهێیە ماڵا خۆ و خودێ تعالی نیعمەتا ستر و ڤیانێ یا د گەل تە ڪری ب هەبوونا دەیڪێ یان بابی یان هەڤژینێ یان زاروڪان و ب صحەتەڪا باش و د باشترین حال دا، تو حەمد و شوڪرا خودێ گەلەڪ بڪە.

بلا حەیات وەل تە نەڪەت تو هی ببیتە نیعمەتان، بەلڪو تو وەل حەیاتا خو بڪە ڪو هی ببیە حەمد و شوڪرڪرنا خودێ تعالی. و ئەگەر پرسیارا حالێ تە هاتەڪرن؟ نەبێژه: (نە یێ باشە) تۆ یێ دناڤ گەلەڪ نیعمەتان دا ناهێنە هژمارێ، و خودێ تعالی د ڤێ روژێ دا ئەو هەمی نیعمەتە یێن بو تە نوی ڪرینەڤە، ڤێجا واجبە ل سەر تە تو حەمد و شوڪرا وی بڪەی، و دبیت غەیری تە یێ مەحروم بووی ژ ڤان تشتا.

ڤێجا ما چەند هەبووینە د ئێمن بووینە ئێدی ترس ب سەر وان دا هاتییە؟!
و چەند ساخلەم هەبووینە نەساخی ب سەردا هاتییە؟!
و چەند ڪارڪەر هەبووینە نوڪە ماینە بێ شول؟!
و چەند زەنگین هەبووینە نوڪە د هەوجەنە؟!
و چەند چاڤ روون هەبووینە نوڪە د ڪورەنە؟!
و چەند هەبووینە لڤینێن خو دروست دڪرن نوڪە نەشێن و یێن شەلەلی بووین؟!

ئبن قەیم رحمه الله دبێژیت: نینه تشتەڪ ل سەر عەبدی ب زیانتر بیت ژ هندێ ڪو مەلەل بو وی ژ نیعمەتێن خودێ چێبیت، ئەو نیعمەتا نابینیت، و شوڪرا وان ناڪەت، و کەیف پێ ناهێت.

ڤێجا ما مە چەند نیعمەت ژ دەست داینە ڪو مە قیمەتا وان نەدزانی هەتا وەخت هاتی و مە ژ دەست دای ژ نوی مە قیمەتا وێ نیعمەتێ زانی؟!
ڤێجا هشیاری هندێ بە ئەڤ نیعمەتە ل دەف تە ببنە تشتەڪێ عەدەتی.

وەرگێرایە ژ ڪەنالێ: (أ. د. خالد بن منصور الدریس).
ب دەستڪاریڤە.