(55) رێک د پەروەردەکرنا زاروکاندا بۆ دایک و بابان.
✍️ شیڤان شێخەمیری
 
بسم الله الرحمن الرحيم 
الحمد لله رب العالمين ، والصلاة والسلام على خاتم الأنبياء والمرسلين نبينا محمد وعلى آله وصحبه أجمعين ، أما بعد :

ئەڤە هندەک خالێن گرنگن وهزرێن جوانن، بنیاتێ پەروەردەکرنا زارۆکان دئیسلامێدا بخۆڤە دگریت ، ژ خۆدێ دخازم ئەو ب قەنجی و کەرەما خۆ بکەت کو ببیتە جهێ مفای .

1. پەیڤا ( لا إله إلا الله ، محمد رسول الله ) (نیشا)زاروکێ خۆ بدە.

2.(بنەجهـ بکە) د هزرا زاروکێ خۆدا کۆ بتنێ خۆدێ یە یێ ئافراندەر و رزقدەر وساخکەر ومروڤی ساخ دکەت ودمرینت.

3. (فێربکە) کو بەس داخازیێت خۆ ودوعایان بو خۆ ژ خودێ بکەت .

4.(هشیاربکە) ژ کوفرێ و هەڤپشک دانانێ بو خودێ دپەرستنێدا.

5. وبۆ (دیاربکە) کو خودێ ئەم یێت چێکرین بۆ پەرستنا خۆ بتنێ.

6. (نیشا بکە) هەر شەش ئەرکانێت ئیمانێ : باوەریا ب خودێ ومەلائیکەتا وپەرتوکێن عەسمانی و پێغەمبەرا وروژا دوماهیێ وقەدەرێ. 

7. (فێربکە) هەر پێنچ ئەرکانێت ئیسلامێ : شەهدەدان ، و کرنا نڤێژێ ، ودانا زەکاتێ ، و روژیگرتنا رەمەزانێ و حەجکرنا مالا خودێ بو هەرکەسێ پێچێبت .

8. حەژێکرنا کەسایەتیا پێغەمبەرێ خودێ ﷺ ل بەر شرین بکە ، ول سەر سیرەت و رێبازا وی یا پیروز ورەۆشتێ وی یێ جوان مەزن بکە ، وبکە ددلیدا کۆ هەر گاڤا ناڤێ پێغەمبەرێ خودێ ﷺ گۆهلێبوو ، سەلاواتا بدەتە سەر.

9. بهایێن بلند ورەوشتێ ئیسلامێ یێ جوان وبلند د نەفسا زارۆکێ خۆدا بچینە ، وتورەیێن ئیسلامێ نیشا بکە .

10. حەلال وحەرامی هێدی هێدی نیشا بکە .

11.فێری چونا مزگەفتێ بکە ورێزگرتنا وێ ، وئەنجامدانا نڤێژا تێدا ، وبکە ددلیدا کۆ نڤێژا ل دەمێ واندا بکەت .

12.هاریکاریا وی بکە د هەلبژارتنا هەڤالەکێ چاکێ راستگۆ وقەنج دا ، ودویر بێخە ژ هەڤالێن خراب.

13.پەرتوکا خودایێ بلند ل بەر شرین بکە ، خاندنا وێ وژبەرکرنا وێ و فێرکرنا وێ ، وکارپێکرنا وێ وهزرکرنا وێ . 

14.هێدێ هێدێ سونەتا پێغەمبەرێ خودێ ﷺ وئەزکارا نیشا بدە ، کۆ ژبەری خارنێ بێژت : بسم الله ، ول دوماهیێ بێژت : الحمدلله ، وزکرێ نڤستنێ وژخەورابونێ ، وهاتنا دمالڤە ودەرکەفتنێ ...هتد.

15.دادپەروەریێ دناڤبەرا زاروکێت خودا بکە ، وکەسێ ل سەر کەسێ نەئێخی ، وبلا هەمی ل نک تە وەکی ئێک بن .

16.تێبگەهە کۆ زارۆکێ تە یێ چاڤ لتەدکەت ، ڤێچا ببە باشترین چاڤلێکەر بو وی .

17.هان بدە بو ئەنجامدانا وەرزشا ب مفا ، مەلەڤانی ، هەسپسواری ، غاردان . رێڤەچوون...هتد . 

18.ئەڤان لبەر شرین بکە ، راستگوی ، ئەمانەت ، دەهمەن پاقژی ، دلێری ، مەردایەتی ، لێبورین ، دلوڤانی ، قەنجی ، کرنا خێرێ ، قەتاندنا حەوجەییێن خەلکی ، دادیێ ، خۆنەڤیان ، رێزگرتن، وهەمی رامانێت جوان .

19. هشیاربکە ژ ڤان تشتا : درەوێ ، دزیێ ، خیانەتێ ، زورداریێ ، غەدرێ ، رەوشتێ خراب ، خوڤیان ، حەسیدیێ ، غەیبەتێ ، نەمیمێ ، وغشێ ، خاپاندن وسەردابرنێ ، وخرابکاریێ ، وهەمی رامانێت خراب.

20.هەر ژ زارۆکینیێ کەهی بکە لسەر پاقژیێ ، وفێربکە کا دێ چاوا دەستنڤێژێ بو نڤێژێ گریت ، و وی هان بدە ل سەر پاقژییا لەشێ وی وجلوبەرگێت وی ، وکورتکرنا نینوکا  وشویشتنا هەردوو دەستا ژبەری خارنێ وپشتی خارنێ . 

21.ل بەر دلێ کچا خۆ شرین بکە داپوشینێ وحیجابێ وشەرمێ هەر ژ زاروکینیێ ، دا کەهی ببیت دەمێ بالغ دبیت ، ورێکێ نەدەیێ کۆ هندەک جل وبەرگێن کورت وتەنگ وتەنک یان جلکێن کورکا بکەتێ ، ونیشابکە کۆ هەر رەگەزەکێ جلکێن خۆ یێن تایبەت یێن هەین .

22.زاروکێ خو هشیاربکە ژچاڤلێکرنا کافرا د جلوبەرگاندا و چێکرنا پرچێ دا ، وفەساد وخرابی وچەژن و هەمی رێکێن وان یێت ژیانێ . 

23.کورێ خو هشیار بکە ژ هەمی رەنگ و جورێن قومارێ ، وژ یاری و لەعبێت حەرام قەدەغە بکە ، وبو وی ئەگەرێ حەرامبونێ ژی بێژە ، وژوان ژی ئەو یاریێن ستران ورویساتی وتشتێن شرکێ وکوفرێ تێدا .

24.گرنگیێ بدە گەشەپێدانا رەوشەنبیریا زارۆکێ خو ، برێکا ئینانا هندەک پەرتوکێن بمفا ، وبەرنامێت کۆمپیوتەری ، وچیروکێن کارتێکەرێن باش .
 
25. زاروکێ خۆ فێربکە لسەر قەدرگرتن ورێزگرتنا مێڤانا، وقەنجیکرنا دگەل جیرانا ونەخوشیا بو وان چێنەکەت ، و مافێن دەیکوبابا نیشا بکە ، وهەر وەسا مافێن موسلمانا لسەر موسلمانا نیشا بکە ، ومافێن هەڤالا وجیرانا ، وماموستای ...هتد .

26. رێزگرتنا رێکێ نیشابکە ، ورێڤەچونەکا ئارام وجوان ، وپاقژیا خو بپارێزیت ، وگلێشی نەهاڤێتە چ جها ، وهەکە تشتەک دیت ڕاکەت وبهاڤێتە جهێ وێ یێ تایبەت .

27.حەژێکرن وپشتەڤانی کرنا مۆسلمانا ددلیدا بچینە ، هەر چەند مال و زمان و ڕەهوریشالێن وان ژێک دویربن ، وکەربێت وی ژ وان ڤەبت یێن دۆژمناهیا خودێ و پێغەمبەرێ وی دکەن .

28.سلاڤکرنێ ب سلاڤا ئیسلامێ لبەر شرین بکە ، وخێرا وی بێژە یێ ئێکەم جار دەست ب سلاڤێ دکەت . 

29. وپشکداریێ دگەل بکە ددەمێ یاریێن وی وکەیف وخوشیێت وی ، وماچی بکە ، وهەستا خوشیێ وئاڕامیێ بدەیێ .
 
30.باوەری ب خوبونێ ددلیدا بچینە ، و وەلێ نەکە کو ترسا تە نەهێلیت ئەو خەلەتیا خۆ بوتە بێژت .

31. وهندی بشێی نەرماتیێ دگەل بکاربینە د شیرەت کرن و فێرکرنا وی/وێ دا ، و چ جارا بەرەف توندیێ نەچە هندی نەرماتیێ مفایێ خۆ هەبت .

32. ب نهێنی ڤە شیرەت وئامۆژگاریا ل زاروکێ خو بکە ، و وی سزا نەدە لبەر چاڤێن کەسێ . 
 
33.وی کەهی نەکە لسەر قوتانێ ، چنکی هەکە فێری قوتانێ بوی ، سزای چ قیمەتێ خو نامینت ل نک وی ، وهێدی ژ گەفان ژی ناتڕسیت .

34.زێدەگاڤیێ نەکە د سزای دا ، وسستاهیێ ژی نەکە ، بەلکو ناڤنجی بە .

35.ودڤێت بزانی کا دێ چ سزایێ گونجای بو هەلبژێری ، بو نمونە دێ وی ب ئاخفتنێ پاشڤەلێدەی ، یان دگەل نا ئاخڤی بو ماوەیەکێ ،یان دێ وی بێ بەهر کەی ژ مەزاختنا وی یا روژانە یان حەفتیانە ،یان دێ بێ بەهر کەی ژ دەرکەفتنا حەفتیانە ، ویان دێ قوتی (لێدان) وسزایێ گۆنجای ئەوە یێ کو بەردەوامی ودوبارە بونا خەلەتیێ نەهێلیت ، و وی بزڤرینت لسەر رێکا دروست.

36. رێزێ ل عەقل و تەمەن وبیروبوچون ودیتن وشلوڤەکرنێت وی بگرە ، خو هەکە ل نک تە ئەو دخەلەت ژی بن .

37.زاروکێ خو فێری وەرگرتنا هندەک شارەزاییێن نوی بکە ، وەک بکارئینانا کۆمپیوتەری ، وفێربونا زمانێت جێواز .

38.گوهداریا زاروکێ خو بکە و وی نەبڕە ، چنکی بڤی شێوەی ئەوژی دێ فێربت کەسێ نەبرت و گوهدارەکێ باش بت .

39.خو ب عێجزیێ دیارنەکە دەمێ زاروکێ تە هندەک پرسیارێن ژ خۆ مەزنتر ژتە دکەت ، یان بەرسڤا وی بدە ب جوانی ، یان ژی دڤێت خۆ ژ هەلویستی ب شارەزایی بینیە دەر هەتا تو پرسیارا کەسێن تایبەتمەند د وی بیاڤیدا بکەی.

40.زاروکێ خو فێربکە کرین وفروتنێ ودان وستاندنێ وکریارێن هەژمارێ ، وهندەک جارا پێدڤییێن خو پێ بقەدینە ، وهەکە کێماسیەک کر گەلەک لێ نە شدینە وبێ هیڤی ژی نەبە . 

41.دگەل زارۆکێ خو پشکدار بە د چالاکییێن ب کۆم دا ، ل قوتابخانێ ، وتاخی ، وەک کومەلێن ژبەرکرنا قورئانێ ، و باشنڤیسیێ ، وخولێت هاڤینێ .... هتد .

42.زاروکێ خو فێربکە دەستیریێ وەربگریت ژبەری بهێتە ژوورڤە ، وبو هەر زاروکەکێ جهەکێ نڤستنێ یێ تایبەت دانە ،وخوزی دوو ژوور بن ئێک بو کورا وئێک بو کچا .

43. شێوازێ دوبارەکرنێ دگەل بکاربینە ، ولەزێ ل ئەنجاما نەکە ، بەلێ بهێلە دەم ببوریت وبێ هیڤی نەبە ژ چاکسازیێ 

44.هێدی هێدی بە دگەل زاروکێ خو د وەرگرتنا زانست وزانینێ دا ،وبارێ وی گران نەکە ب گەلەک فەرمانا ، چۆنکی هەر قوناغەکا ژیانێ راسپاردێن خو یێت هەین ، وەک پێغەمبەر سلاڤ لێبن دبێژت : (فەرمانێ ل زاروکێن خۆ بکەن ب نڤێژێ هێشتا ئەو حەفت سالیێدا ، و وان بقوتن سەرا نڤێژێ د دەهـ سالیێدا ، وجهێن نڤستنا وان ژێکڤەکەن) .

45.شێوازێ دلبرنێ و ترساندنێ دگەل وان بکاربینە ، بو نمونە: هەر کەسێ فلان کاری بکەت دێ ئەڤە و ئەڤە بو هەبت ، وهەر کەسێ هو بکەت دێ سزایێ وی ئەڤە و ئەڤە بت ، بەلێ نابیت بەس تە ئەڤ شێوازە بتنێ هەبیت بەلکو دڤێت هەمەجۆر بت.

46. چ جارا ل سوز وپەیمانێت خو لێڤە نەبە یێن تە داینە زارۆکا ب دیاری وبەخشینا ، بەلێ ل هەرەشە وگەفێن خو لێڤە بە هندەک جارا.

47.ئاریشێن زاروکێ خۆ ب ئارامی چارەبکە ، ورێک وشێوازێن دان و ستاندنێ وقەناعەت پێکرنێ دگەل بکاربینە ،چنکی ئەڤە باشترینە شێوازە کۆ مفای ل زاروکێ تە بکەت .

48.حەژێکرنا کاری د زارۆکێ خو دا بچینە ، وئارمانجێن مەزن وحەزا بلندیێ ، وبزاڤکرن بەڕەڤ گەهشتنا داخازیێن مەزن ، و وی هشیارکە ژ سستاتیێ و بێخیرەتیێ و نەرێنیێ ، وکێم بوون ونزمبوونا ئاستێن هیڤی وئارمانجێت وی ، وخو ڕادەستکرنا بێ هیڤیێ ، وروینشتن ژ گەهشتنا ئارمانجێت مەزن .

49.مێژوویا مە یا مەزن بو بێژە ونیشا بدە ، سەرکەفتنێت ئیسلامێ ، وفێرکە کۆ ئەڤ مێژویە وقەدر ومەزناهی وسەرکەفتن گرێداینە ب دەستگرتنا عەقیدە و بیروباوەرێن ئیسلامێ ڤە .

50. ونیشا بکە کا دۆژمنێت وی ودوژمنێت ئومەتا وی کینە یێن کۆ پیروزیێن موسلمانا حەلال کرین ، ومالێت وان ژێ ستاندین ، وخوینا وان رشتین ب درێژاهیا چەرخا .

51.وفێرکە رازی بت ب ژیانا هەوە ژ خارن وڤەخارن وجلوبەرگ و خانی و ترومبێلێ ، وهشیاربکە ژ حەسدی پێ برنا یا لنک خەلکێ هەی ژ ڤان تشتا .

52.د هندەک بابەتاندا راوێژێ (استشارێ) پێ بکە ، ول دویڤ گوتنا وی بکە هەکە بزانی ئەو یێ دروستە .

53.شێوازێ فەرمان پێکرنێ کێم بکە ، یا کۆ گەلەک دەیکوباب نزانن ژڤێ پێڤەتر ، وشێوازەکێ دی بکاربینە ، بو نمونە : تۆ چ دبێژی هەکە تو ڤێ و ڤێ بکەی ، یان بێژی زاروکێن جامێرو عاقل ڤێ وڤێ دکەن ، وبێ گۆمان تو ژی کەسەکێ عاقل و جامێری وەک وانا ، هەکە ئەڤ چەندە تێگەهشت پاشی وێ بێژێ یا تە دڤێت .

54. گێول وحەز وڤیانێت زارۆکێ خۆ بزانە ، وهانا وی بدە د بوارێ ئەو حەژێ دکەت ، و وی نه گهۆرە ژ حەزێن وی مادەم حەزێن وی دروستن ورێک پێداینە د شەرعەتیدا.

55.داخازا هاریکاریێ ژ خودێ بکە بۆ جێبەجێکرنا ڤان خالێت بوری ، وگەلەک دوعا ولاڤێن هیدایەتێ وچاکیێ بۆ زارۆکێ خو بکە ژخودێ چنکی بەس خودێ یە دشێت مروڤی ڕاستەرێ بکەت بو رێکا راست .  

وصلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم.

دوماهیک هاتم ژ وەرگێرانا وێ ب کەرەما خودێ ل تێشتەگەها روژا پێنج شەمبیێ 5.11.2020 
ژخودێ دخازم ژ من قەبویل کەت وب کەتە تەرازییا خێرێت من ودەیکوبابێن من دا.
✍️ شیڤان شێخەمیری.