د شینوارەکێ مێژووی دا یا هاتی کو ئەبو لەهەب هاتە دیتن دخەونێدا و پرسیار ژێ هاتە کرن و ئەوی ژی گوت ئەز دئاگری دا دهێمە عەزاب دان بەلێ پا هەمی شەڤێن دوو شەمبا عەزاب لسەر سڤک دبیت و ئەڤە ژی ژ ئەگەرێ هندێ دەمێ مزگینی بۆ هاتی کو برایێ وی عبدالله ی زاڕوکەك بۆ ئەوژی (موحەممەد پێغەمبەر بۆ سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن) و ئەبو لەهەب ڕابوو ثویبةئازاد کر ئەوا ئەڤ مزگینییە داییێ. 

ڤێجا دبێژن ئەگەر ئەبو لەهەبی ژبەر ڤێ کەیفخوشییا ژدایک بوونێ جارییەک ئازاد کربیت و سزا لسەر هاتبیتە سڤککرن، پا چاوا ئەم هەمی ساڵان ئاهەنگان بگێرین و مفایی لمە نەکەت؟؟

بەرسڤ لسەر ڤێ گومانێ:

1. ئەهلێ ئیسلامێ دکوم و ئێک دەنگن کو شەریعەت ناهێتە جێگیر کرن ب خەونێن خەلکی یێن نڤستنێ ئەگەر خودانێ خەونێ چەندێ باوەردار و خودان زانین و تەقوابیت ئیللا ئەگەر پێغەمبەر بیت چونکی خەونێت پێغەمبەرا وەحی نە  و وەحی حەقە و راستییە. 

2. خودانێ ڤێ خەونێ عەباسێ کورێ عبدالمطلب یە و ب واستە یا ژێهاتییە ڤەگوهاستن ئانکو فەرموودە یا مرسلە⁽⁾ و فەرموودا مرسل نابیتە بەڵگە و چ بیروباوەر و پەرستن پێ جێگیر نابن و دگەل هندێ ژی دبیتن ئەو خەونا عەباسی دیتی بەری ئیسلاما وی بیت و خەونێن کافرا ل دەمێ کوفرا وان نابنە بەڵگە ل دەمێ ئیجماعێ.

3. کەسێن کافر ئەگەر لسەر کوفرێ بمرن چ پاداشت بو باشیێن وان نینن ل ئاخرەتێ، ژبەر گوتنا خودێ دەمێ دبێژیت: {وَقَدِمْنَآ إِلَىٰ مَا عَمِلُواْ مِنْ عَمَلٍۢ فَجَعَلْنَٰهُ هَبَآءً مَّنثُورًا}  ئانکو: و ئه‌م هاتينه‌ وى كارێ وان كرى يێ ب سه‌رڤه‌ باش، ومه‌ ئه‌و هه‌مى پويچكر، ووه‌كى تۆزا هوير وبه‌لاڤكرى لێكر، ئه‌و چو مفاى ژێ نابينن، چونكى ئه‌و كار مفایى دگه‌هینته‌ خودانى یێ باوه‌رى و ئیخلاص و موتابه‌عه‌یا پێغه‌مبه‌رى تێدا بت. 

هەروەسا خودێ دبێژیت: {أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمْ وَلِقَآئِهِۦ فَحَبِطَتْ أَعْمَٰلُهُمْ فَلَا نُقِيمُ لَهُمْ يَوْمَ ٱلْقِيَٰمَةِ وَزْنًا} ئانکو: ئه‌وێن هه‌يێن كارێ وان ب زيان، ئه‌ون يێن كافرى ب ئايه‌تێن خودايێ خۆ كرى، وباوه‌رى ب ديدارا وى ل ڕۆژا قيامه‌تێ نه‌ئيناى، ڤێجا كريارێن وان پويچ بوون، ژ به‌ر كوفرا وان، وئه‌م ل ڕۆژا قيامه‌تێ چو بهاى ناده‌ينه‌ وان.

هەروەسا ژبەر گوتنا پێغەمبەر سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن دەمێ عائیشایێ پرسیار ژێ کری دەربارەیی عەبدواللاهێ کورێ جەدعانی ئەوێ هەمی مەوسمێن حەجا هزارەها حێشترا سەرژێ دکەت گوتێ ئەرێ ئەڤ چەندە دێ مفایی ل وی کەت؟

پێغەمبەر سەڵاوات ۆ سلاڤێن خودێ لسەر بن بەرسڤ دا گوت نەخێر چونکی وی ڕوژەکێ ژ ڕوژان نەگوتییە یاربی تۆ گونەهێن من ژێ بەی ڕوژا قیامەتێ.

بێگومان ڤێ چەندێ دهێتە پشت ڕاست کرن و دوپات دبیت لسەرنە دروستییا ئەڤێ خەونێ و نابیتە بەلگە و نابیتە گومان ژی. 

4.  ئەو کەیفا بۆ ئەبو لەهەبی چێ بوی ب زاروکێ برایێ وی کەیفەکا سروشتی بۆ نەیا پەرستنێ بۆ چونکی هەر مروڤەکێ هەبیت کەیفا وی دهێت ب زاروکەکێ نویی ئەڤجا چ بۆ وی بیت یان یێ ئێک ژ ئەهلێ وی بیت و ئەگەر کەیف نە بوو خودێ بیت ئەو خودان خێر نابیت.

ئەڤ چەندە ڤێ ڕیوایەتێ لاواز دکەت و پیچ دکەت هەرچەندە کەیفا باوەردارا ب پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن یا بەردەوامە و چجارا لاواز نابیت. 

5.  ئەبو لەهەب ژ دژوارترین کەسا بۆ، بۆ دژایەتیا پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن پشتی بوییە پێغەمبەر و گەلەک ئەزیەت و نەخوشی دگەهاندێ ب دژوارترین جورێن نەخوشیا و ئەگەر کەیف خوش ژی ببیت ببونا پێغەمبەری سلاڤێن خودێ لێ بن و ئەو جارییە (ثویبه) ئازاد ژی کربیت ب مزگینی دانا ژدایک بونا وی سلاڤێن خودێ لێ بن دژاتیا وی بۆ پێغەمبەری سلاڤێن خودێ لێ بن پشتی بوییە پێغەمبەر و زێدە گاڤیا وی دئەزیەت دانا وی دا دێ کارێ وی یێ بەری هینگێ پویچ کەت. ژکەیف خوشیا وی و ئازادکرنا جاریێ و ژغەیرێ وان ژ کارێن باش ئەگەر کارێن باش هەبن ویێ ب ڤی شێوازی بیت ڕێ ب خەونەکێڤە ناهێتە گرێدان ئەوا ژێ دهێتە ڤەگوهاستن و بکەتە بەڵگە لسەر دروستیا ئاهەنگگێرانا مەولیدێ و ئەڤ چەندە گەلەک ژ راستیێ دویرە.

6.  بەلگە ژقورئانێ لسەر نە سڤکبونا عەزابێ لسەر کافری: خودایێ مەزن دبێژیت: {وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ نَارُ جَهَنَّمَ لَا يُقۡضَىٰ عَلَيۡهِمۡ فَيَمُوتُواْ وَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُم مِّنۡ عَذَابِهَاۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي كُلَّ كَفُورٖ } ئانکو: و ئه‌وێن كوفر ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى كرى ئاگرێ جه‌هنه‌مێ يێ هلكرى بۆ وان هه‌يه‌، نه‌ ئه‌و تێدا دئێنه‌ مراندن، دا ڕحه‌ت ببن، ونه‌ عه‌زابا وێ ل وان دئێته‌ سڤككرن، وڤى ڕه‌نگێ جزاى خودێ دده‌ته‌ هه‌ر ئێكێ زێده‌ ب ناڤ كوفرێ ڤه‌ دچت وڕژدییێ ل سه‌ر دكه‌ت. 

هەروەسا خودایێ مەزن دبێژیت: {خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ} ئانکو: ئه‌و هه‌ر وهه‌ر د له‌عنه‌تێ وئاگرى دا دێ مينن، نه‌ عه‌زاب ل سه‌ر وان سڤك دبت ونه‌ ده‌ليڤه‌ بۆ وان دئێته‌ دان كو ئه‌و داخوازا لێبۆرينێ بكه‌ن. 

هەروەسا دبێژیت: {وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلۡعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمۡ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ} ئانکو: و ئه‌گه‌ر كافران ل ئاخره‌تێ عه‌زابا خودێ ديت تشته‌ك ژێ ل سه‌ر وان نائێته‌ سڤككرن، وئه‌و نائێته‌ ڤه‌هێلان، وعه‌زاب ژ وان نائێته‌ پاشڤه‌برن. 

هەروەسا دبێژیت: {خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ } ئانکو: ئه‌و هه‌ر وهه‌ر دێ د ئاگرى دا بن، عه‌زاب ژ سه‌ر وان نائێته‌ ڕاكرن دا ئه‌و پيچه‌كێ بێهنا خۆ بده‌ن، و ژ وان نائێته‌ پاشڤه‌هێلان ژ به‌ر هێجه‌ته‌كا ئه‌و بۆ خۆ بگرن. 

هەروەسا دبێژیت: {وَقَالَ ٱلَّذِينَ فِى ٱلنَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ٱدْعُوا۟ رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِّنَ ٱلْعَذَابِ ۝ قَالُوٓاْ أَوَ لَمۡ تَكُ تَأۡتِيكُمۡ رُسُلُكُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ قَالُواْ بَلَىٰۚ قَالُواْ فَٱدۡعُواْۗ وَمَا دُعَٰؤُاْ ٱلۡكَٰفِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَٰلٍ} ئانکو: وئه‌و خۆمه‌زنكه‌ر ولاوازێن د ئاگرى دا دبێژنه‌ ده‌رگه‌هڤانێن جه‌هنه‌مێ: هوين دوعايان ژ خودايێ خۆ بكه‌ن دا ئه‌و ڕۆژه‌كا ب تنێ ژ عه‌زابێ ل سه‌ر مه‌ سڤك بكه‌ت؛ به‌لكى ئه‌م پيچه‌كێ ڕحه‌ت ببين. زه‌بانییێن جه‌هنه‌مێ  پاشڤه‌برن گۆته‌ وان: ئه‌ڤ دوعاكرنه‌ چو مفایى ناگه‌هينته‌ هه‌وه‌، ئه‌رێ ما پێغه‌مبه‌رێن هه‌وه‌ ب نيشانێن ئاشكه‌را ڤه‌ ژ نك خودێ بۆ هه‌وه‌ نه‌هاتبوون ڤێجا هه‌وه‌ باوه‌رى پێ نه‌ئينا؟ ئينا وان ئعتراف ب ڤێ چه‌ندێ كر وگۆت: به‌لێ، ڤێجا زه‌بانییێن جه‌هنه‌مێ خۆ ژ وان به‌رى كر، وگۆتن: ئه‌م دوعا ومه‌هده‌رێ بۆ هه‌وه‌ ناكه‌ين، وهوين ب خۆ دوعايان بۆ خۆ بكه‌ن، به‌لێ چو مفا د ڤێ دوعاكرنا هه‌وه‌ دا نينه‌؛ چونكى هوين دكافر بوون. ودوعايێن كافران د به‌رزه‌بوونێ دانه‌ ونائێنه‌ قه‌بويلكرن.