دبێژن پێغەمبەری سەڵاوات ۆ سلاڤێن خودێ لسەر بن ڕوژا ژدایک بوونا خۆ مەزن ددانا و شۆکرا خودێ دکر لسەر وێ نیعمەتێ کو تێدا ب ڕوژی دبو هەروەکی دفەرموودەکێ دا هاتی د سەحیحا موسلمی دا، پرسیار ژ پێغەمبەری  هاتەکرن دەربارەیی ڕۆژا دووشەمبی بوچی بڕوژی دبو؟؟

پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن بەرسڤ دا و گوت: ئەز وێ ڕۆژێ یێ ژدایک بویم و وێ ڕۆژێ قورئان یا بۆ من هاتییە خوارێ. 

بەرسڤ لسەر ڤێ گومانێ:

1. دێ بوان هێتە گوتن پێغەمبەر سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن ڕۆژا دوازدەیی ربیع الاول تایبەت نە دکر ب ڕوژیێ و نە ب چ تشتان کو ژ ڕوژێن دی جودا بکەت و ئەگەر پێغەمبەری ڕۆژا ژدایک بونا خک مەزن دانا با دا وێ ڕۆژێ کەتە جەژن بۆ هەمی سالا و دا تایبەت کەت ب ڕوژیێ یان ب هندەک کارێن دی کو ئەو ڕۆژە ژ ڕۆژێن دی هاتبا جودا کرن.

دەمێ پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن ئەڤ ڕۆژا دوازدەیی ربیع الاول تایبەت نەکری و جودا نەکرییە ژ ڕۆژێن دی ئەڤە دبیتە بەڵگە کو پێغەمبەری سەڵاوات و  سلاڤێن خودێ لسەر بن ئەڤ ڕۆژە لسەر ڕۆژێن دی نە دئێخست و ژ ڕۆژێن دی بهاتر نەدانایە.

خودێ دبێژیت: {لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ}(الأحزاب – 21) ئانکو: ب ڕاستى بۆ هه‌وه‌ -گه‌لی خودان باوه‌ران- د گۆتن وكريار وسه‌روبه‌رێ پێغه‌مبه‌رێ خودێ دا -سلاڤ لێ بن- چاڤلێكرنه‌كا باش هه‌بوويه‌ هوين چاڤ لێ بكه‌ن، ڤێجا هوين پێگيرییێ ب ڕێبازا وى بكه‌ن، وهه‌ما ئه‌و پێگيرییێ ب سوننه‌تا وى دكه‌ت يێ ژ خودێ وڕۆژا دويماهییێ يێ ب هيڤى بت، وگه‌له‌ك زكرێ خودێ كربت وداخوازا ژێبرنا گونه‌هان ژێ كربت، وشوكرا وى ل سه‌ر هه‌مى حالان كربت.

و چاڤلێکرن  ئەوە مرۆڤ چاڤ ل پێغەمبەری بکەت و لدویف ڕێبازا وی بچیت و وێ بکەت ئەوا وی کری و وێ نەکەت ئەوا وی پاشڤە لێ دان ژێ کری.

2. پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن بەرێ خەلکێ یێ دایی ڕوژیبونا ڕۆژا دووشەمبێ ژ هەمی حەفتیا نە کو ژ هەیڤا ربیع الاول بتنێ بەلێ دووشەمبا هەمی حەفتیا و هەروەسا کا چەوا وەکی وێ بەرێ خەلکێ یێ دایە هندێ کو ڕۆژێن پێنج شەمبا ژی ب ڕوژی بن و ڕۆژا عەرەفێ ژی ب ڕوژی بن و عاشورائێ ژی ب ڕوژی بن و ڕۆژێن سپی (ایام البیض) و شەشکا ب ڕوژی بن.

هەتا هند ڕوژی دگرتن دا هندەک هزرکەن ئەو ڕوژیا ناخوت و هەیڤا شەعبانێ گەلەک ب ڕوژی دبوو و هەروەسا ڕۆژێن دوشەمب و پێنج شەمبا ژ ب ڕوژی دبوو.

پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن ڕۆژا دووشەمبێ بتنێ تایبەت نەکرییە ب ڕوژیێ ژبلی ڕۆژا پێنج شەمبێ ئانکو نەگوتییە دووشەمبێ بتنێ ڕۆژی بن بەلێ پا پێنج شەمب ژی یا کرییە دگەل، ئەڤجا ژبەرهندێ مرۆڤ ڕۆژا دوشەمبێ بتنێ وەربگریت و بکەتە بەڵگە لسەر دروستیا ئاهەنگگێرانا مەولیدێ ئەڤە یا دویرە ژ دروستیێ. 

3.  دهندەک بەلگێن دی دا یا هاتی کا بوچی ڕۆژا دووشەمبی و پێنج شەمبێ ڕوژی دگرتن ئانکو نەژبەر ژدایک بونا وی بتنێ بوو.

هەروەکی پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن دبێژیت: "تُعرضُ الأعمالُ يومَ الإثنين والخميسِ فأُحِبُّ أن يُعرضَ عملي وأنا صائمٌ"

رواه الترمذي و صححه الألباني في صحیح الجامع (2559)

ئانکو: ڕۆژێن دووشەمب و پێنج شەمبا کار دهێنە نیشان دان بۆ خودێ ئەڤجا ئەز حەسدکەم عەمەلێ من نیشا خودێ بهێتە دان وئەز یێ ب ڕۆژی.

دفەرموودەکا دی دا یا هاتی ئوسامە بن زەید پرسیار ژ پێغەمبەری هاتە کرن سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن بوچی دوو ڕۆژا گەلەک ب ڕوژی دبوو؟؟ پێغەمبەری سلاڤێن خودێ لێ بن گوت کیش ڕۆژن؟ گوت من گوتێ ڕۆژا دووشەمبێ و ڕۆژا پێنج شەمبێ.

پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن گوت: ئەو دوو ڕۆژن تێدا کار دهێنە نیشان دان بۆ رب العالمینی ئەڤجا ئەز حەسدکەم عەمەلێ من نیشا خودێ بهێتە دان و ئەز یێ ب ڕوژی 

پێغەمبەر سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن دبێژیت: دووشەمب و پێنج شەمبا کار دهێنە نیشان دان بۆ خودێ، خودێ تەعالا گونەهێن مرۆڤی هەمیا ژێ دبەت هەر کەسەکێ باوەری هەبیت گونەهێن هەمی باوەرداران ژێ دبەت ئێللا ئەوێن خۆ ژ ئێک و دوو سل کرین دێ بوان هێتە گوتن کارێن وان گیرو کەن.

ڤێجا دڤان فەرموودا دا دیار دبیت کۆ ئەگەرێ ڕوژیگرتنا پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن ڕۆژێن دووشەمبێ نە بەس ژبەر ژدایک بونا وی بتنێ یە و نابیت مرۆڤ وێ فەرموودێ بتنێ وەرگریت بەلکو دێ فەرموودێن دی ژی وەرگریت کو بۆ نیشان دانا کارێ مروڤییە نەکو بۆ ژدایک بونا پێغەمبەری بتنێ یە سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن.

4. پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن چ پەرستن و عیبادەت نەکرینە دهەیڤا ربیع الاول دا کو پێ ژ هەیڤێن دی جودا بکەت 

و پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن هەیڤا ربیع الاول ژ چ هەیڤێن دی باشتر نەدانایە هەروەسا چجارا بەحسێ قەدر و قیمەتێ وێ نەکرییە، بتنێ بەحسێ دووشەمبێ ژ هەمی حەفتیان یاکری و چجارا بەحسێ (ربیع الاول) نەکرییە.

خودێ تعالی دپەرتووکا خۆ دا بەحسێ ڕەمەزانێ و هەیڤا حەجێ و (عشر ذی الحجە) و ڕۆژا (الحج الاکبر) و (‌أیام التشریق) بەحسێ ڤان یێ کری و بەحسێ چ هەیڤێن دی نەکرییە، ئەڤجا نابیت مرۆڤ هەیڤا ربیع الاول و هەیڤێن دی وەکی ئێک لێ بکەت ئەوێن خۆدێ بەحس لێ نەکری وەکی وان لێ بکەت ئەواێن خودێ بەحس کرین.

خودێ دبێژیت: {إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَهۡرٗا فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ يَوۡمَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ مِنۡهَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٞۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُۚ فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمۡۚ وَقَٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ كَآفَّةٗ كَمَا يُقَٰتِلُونَكُمۡ كَآفَّةٗۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِين} (التوبة_36)  ئانکو: د حوكمێ خودێ دا و وه‌كى د له‌وحێ پاراستى دا ژى هاتییه‌ نڤيسين هژمارا مه‌هان دووازده‌ مه‌هن، ڕۆژا وى عه‌سمان وعه‌رد ئافراندين، چار ژ وان دحه‌رامن، خودێ كرنا شه‌ڕى تێدا حه‌رامكرییه‌ (ئه‌و ژى ئه‌ڤه‌نه‌: ذولقه‌عده‌ وذولحججه‌ وموحه‌رره‌م وره‌جه‌ب) ئه‌ڤه‌يه‌ دينێ ڕاست، ڤێجا هوين زۆردارییێ تێدا ل خۆ نه‌كه‌ن؛ چونكى ئه‌و گه‌له‌ك دحه‌رامن، وزۆردارى ژى د وان مه‌هان دا دژوارتره‌ ژ مه‌هێن دى، نه‌ كو زۆردارى د مه‌هێن دى دا يا دورسته‌. وهوين شه‌ڕێ بوتپه‌رێسان هه‌مییان بكه‌ن كانێ چاوا ئه‌و شه‌ڕێ هه‌وه‌ هه‌مییان دكه‌ن، وهوين بزانن خودێ ب هاريكارى وپشته‌ڤانییا خۆ يێ د گه‌ل ته‌قواداران.