ئەی سەمیانێ بەڕێز -دایك و باب-
هندی دشیاندابیت یاریێن ئەلکترونی ئەتاری، تەلەڤزیون، تەلەفون- ژ زاروکێن خۆ دویر بکە، ئەگەر تۆ نەچار ژی بوی بلا دەمەکێ دەستنیشانکری هەبیت، نە ب شێوەکێ عەشوائی بیت.

چونکی خواندن و ڤەکولینان یێن چەسپاندین کو زیانێن ڤان یاریان یێن هەین بۆ بیروباوەرێن زاروکی، و ڕەوشتێ وی، و تێگەهشتنا دیتن و دەرونێ وی.

ژ زیانێن ڤان یاریا بو زاروکی:

۱- لاوازیا چاڤان، چونکی تیشکێن تلەڤزیونێ و تلەفونێ کاریگاریا هەی لسەر شەبەکا چاڤان.

٢- لاوازیا لەشی ب ڕەنگەکێ گشتی ژبەر کێمیا لڤینێ.

٣- توڕەبونا زێدە. و دێ وەل زاروکی کەت کو شیان نەبیت کونترولێ لسەر ئەعصابێن خو بکەت. ئەڤەژی ژبەر هەڤڕکی و شکەستنا د وان یاریان دا ڕوی ددەت و هەتا وەلێ دهێت توڕە ببیت بو بێ بهاترین تشت.

٤- زیانگەهاندنا دین و ئادابێن زاروکی، ئەگەر تشتێن نەشەرعی تێدابن.

٥- پیچکرنا عەقل و کەسایەتیا زاروکی.

کەسەکێ تایبەتمەند و ڤەکولەر دبێژیت: ئەو یاریێن لەزاتی و دەرئێخستن و هەڤڕکی تێدا هەبن وەکی  تەپا پێی، یان یاریێن کوشتنێ، یان بەریکانا ترومێلا، ئەگەر (۳) هەیڤان بکەت: دێ لاوازی د (سێ) هێزێن عەقلی دا پەیدا بیت. دهشیاربونێ دا(الٳنتباه). د تەرکیزێ دا. د بیرئینانێ دا (التذکر). ئەگەر ڕوژێ دەمژمێرەکێ یاریێ بکەت د ماوێ سێ هەیڤان دێ پیچ پیچە دێ وان ژدەست دەت. و ئەڤە ژ بەر وێ چەندێ یە: ئەو یاریێ دکەت و ئەو ب عەقل و هزرا خو یێ ڕینشتیە، و پێل و مەوجێن مەژی دلڤلڤن، ڤێجا دەمێ یاریکرنا وی بەردەوام بیت: مەژی دەست ب لاوازیێ دکەت، چونکی دهێتە بکارئینان زێدەی سنور و هێزا وێ.

٦- دێ ئیدمان بو زاروكی چێبیت. (إدمان: هیبوونا بێ هێلان؛ فێرببیته‌ تشته‌كی و نه‌شێت بهێلیت).

و ژ زیانێن ئیدمانێ ژی: زاروك دێ ژیانا خو یاتایبەت ژدەست دەت ب ئەگەرێ وێ دێ خێزانا خو ژدەست دەت. دبیتە ئەگەر بو کێمبونا تەرکیزێ. دبیت بگەهیتە ڕادێ بێ عەقلیێ و نەگرنگیدانا لسەر نەفسا خو، دێ بینی ئەو زاروکێن ئیدمان لدەڤ هەین بلەز بەرسڤا گازیا دایك و بابێن خونادەن. زاروکی ژ نڤێژ و ئەرکێن شەرعی مژویل دکەت.

📚[كَيْفَ تُرَبِّي أَبْنَائَكَ: ص٧٩-٨١]
✒️المؤلف: ٲحمد بن ناصر الطیار

تێبینی: دەمێ بەحسێ بکارئینانا موبایلێ دکەین بو زاروکی مەرەم پێ هەمی ژی (عەمر) نینن. بەلێ پا ل هەر ژیەکی دەمەکێ دەستنیشانکری یێ هەی بو بکارئینانا ئەڤان ئامیرا.
دکتور (جاسم المطوع) دبێژیت: زاروکێ (دبن دوو ساڵیێ دا) ب چ شێوا دروست نینە موبایلێ بکار بینیت، خو ئەگەر بو دەمەکێ کێم ژی بیت. چونکی: زاروکێ دبن دو ساڵیێ دا مێشکێ وی گەلەك گەلەك بلەز گەشێ دکەت، و پێزانین و نیاسینا تشتی بلەزتر دگەهیتێ ب ڕێکا سەرەدەریا دگەل خەلکی، نە ب ڕێکا ئامیرا، ڤێجا هەر گاڤا مە زاروکێ دبن دو ساڵیێ دا ب سەرەدەریا دگەل خەلکی ڤە گرێدا، ئەڤە مە ب بنیاتەکێ دروست و کومەڵایەتی ڤە گرێدا...مەرج نینە ئیلا لگەل وان باخڤیت، ئەگەر تێکەلی وان نەبیت ژی هەما بەس وان ببینیت و چاڤدێریا وان بکەت، ئەڤە ئەو یێ پێزانینا ژ خەلکی دبینیت و تەصویر دکەت:لڤینێن خەلکی، ئاخفتنێن خەلکی، دەربڕینا دێمێ خەلکی، ئەڤە هەمی بو زاروکێ دبن دو ساڵیێ دا ناساندنا ڤان تشتا یە. بەلێ ئەگەر تە هێلا لبەر ئامیرا، هەروەکی تە، ژدەست دای و تە قوتای. لەوا زاروکێ دو ساڵی ب ئێکنجاری دێ هێتە قەدەغەکرن ژ ڤان ئامیرە و موبایلا.

زاروکێ ژیێ ( ٢ هەتا ٦) ساڵی، ئەگەر بکار بینیت ژی دڤێت کێم بیت و چەند زێدە بیت ژی دڤێت ڕوژێ ژ  (1)دەمژمێرێ نەبوریت. ئانکو: د حەفتیێ دا ژ (٧) دەمژمێرا نەبوریت.

 زاروکێ ژیێ (٦ هەتا ١٢) ساڵی، ڕوژێ ب زێدەهی ژی ژ (2) دەمژمێرا نەبورینیت. ئانکو: د حەفتیێ دا ژ (١٤) دەمژمێرا نەبوریت.

زاروکێن ژیێ وان د سەر (١٢) ساڵیێ دا، ڕوژێ ب زێدەهی ژی ژ (2) دەمژمێرا نەبورینیت.

ئەگەر ڕوژەکێ ژ دەمێ دەستنیشانکری بوری، دڤێت ئەو زێدەهیە لسەر ڕوژێن دی بهێتە دابەشکرن و ل حەفتیێ ژ دەمێ دەستنیشانکری نەبوریت.

 ئەڤه سیستەمەکێ جیهانییە یێ هاتییە دەستنیشانکرن ژ لایێ شارەزا و دکتور و پزیشك و ڕەوشەنبیرانڤە، کا دێ چاوا پارێزگاریێ کەن لسەر  سلامەتییا زاروکی...

https://youtu.be/l3JSC8Va0Kk?si=7dNZxjM3REuQ3lA8ژێدەر