بەشێ: ئێکێ.

دەسپێکێ دڤێت بزانی زیانێن بکارئینانا زێدە یا موبایلێ:

▪️زورن   ▪️بەربەڵاڤن

▪️مەزنن ▪️بمەترسینە.

دا لسەر تە ب ساناهی بیت دەستا ژێ بەردەی.

 ژ زیانێن وێ ئەڤەنە:

ـ زیانێ ل چاڤان دکەت.

ـ زیانێ ل مێشکی دکەت.

ـ دبیتە ئەگەرێن نەخوشیێن دەرونی.

ـ مروڤی ژ خەلکی دیردکەت.

ـ ژ واقعێ ڕاستەقینە دویر دکەت.

ـ دبیتە ئەگەر ئێشانا ستوی (ژبەر چەماندنا ستوی).

ـ خەموکیێ بو خودانێ پەیدادکەت.

ـ دیردکەت ژ زانینا ب مفا.

ـ پەیوەندیا مروڤاینی کێم دبیت.

ـ توشی گوننەهێ دبیت.

ـ توشی پەیوەندیێن حەڕام بیت.

ـ توشی هیبون (ئیدمانێ) دبیت.

ـ دێ بیتە کەسەکێ بێ بەرهەم و بێ ئارمانج.

ـ پیچکرنا دەمی.

ـ ڕێزگرتنا وی بۆ خەلکی دێ کێم بیت. ژبەردیتنا گەلەك دیمەنێن بێ ڕێز.

دێ چاوا بکارئینانا موبایلێ کێمکەم؟

بەشێ: دووێ.

ـ ڕاوستاندنا ئیشعاراتا. یان ب شێوەیەکێ گشتی یان ژی تشتێن گرنگ بتنێ دشێی بێهلی بوتە دیار بکەن.

ـ هەول بدە هندەك ژ دەمێ خو ببورینی بێ موبایل. پیچ پیچ ژ خو دیر بکە.

ـ هندەك بەرنامجێن خو مسح بکە.

و یێن زەڕوڕی بتنێ بێهلە.

ـ موبایلێ ژ جهێ نڤستنا خو دیر بکە.

دا لدەمێ ژخەو ڕادبی پێ مژیل نەبی و هێدی هێدی ژ هزرا تە بدەرکەڤیت.

ـ بکارئینانا وان بەرناما یێن نەهێلن زێدە بکاربینین و ئەو بخو موبایلێ د ڕاوستینن.

ـ (ئەوان ئاگەهداربکە کو تویێ بڤێ چەندێ ڕابوی و تو پێتڤی ب دەمی) ئەوێن گەلەك ناما بوتە ڤڕێدەکەن و گازندا دکەن کابوچی بەرسڤا وان نادەی.

ـ موبایلا خو بگهوڕە ب ئێکا کەڤن (کولند).

ـ باراپتر بلا بێدەنگ (صامت) بیت.

ـ کارێن خو یێن کرنگ ڤەگوهێزە بو کومپیوتەرێ.

ـ زی ب زی تلەفونا خو هەلنەگرە  ئیللا بو کارەکی نەبیت.

ـ دەمێ بکارئینانێ دەستنیشان بکە.

ـ هندەك تشتێن دی بوخو بدانە پێژڤە.

بو نموونە: کیتابەکێ بخوینە یان وەرزشەکێ بکە یان سەرەدانەکێ یان پڕوژەکی...

ـ جهەکی دەستنیشان بکە.

کو هەولبدەی بەس ل وێرێ بکار بینی

و هزرا خو بکە تلەفونێن بەرێ دەمێ ب وایرەی یان ل بازاری، بەس ل وان جها مروڤ دشیا بکاربینیت، لەوا بکارئینانا مە بو وێ گەلەك کێم بوو.

ـ هەژمارا هەڤال و متابعا کێمبکە.

ـ ڕەنگێن موبایلا خو بگهوڕە بو عادی، ڕەش و سپی دا بکارئینانا وێ نەخوش و بێطام بیت.

ـ بزانە هێلانا موبایلێ ب ئێکجاری ژی تشتەکێ بەرعەقلە و دبیت، و نوکەژی هندەك هەنە وەسا و ژیانا وان ب ڕێڤەدچیت.

ـ تو بزانی ئەڤە تشتەکێ ب ساناهیە و نەیێ ب زەحمەتە، و ژبەر گەلەك مژیلیا مە پێڤە لەوا دبینیت زەحمەت یان ئەو بخو د ڕاستی دا وەسا نینه.

ـ هەر نوکە دەستپێبکە و هندەك ڕێکا بکاربینە و نەهێلە بو دەمەکێ دی.

ـ داخازا هاریکاریێ ژ خودێ بکە.

چونکی ئەگەر خودێ هاریکار بیت چ ڕێگر تەنامینن...

تێبینی: د ڕاستی دا مروڤێ مسلمان ئەگەر بزانیت زیان یا تێدا پێتڤی پ چ ڕێکا ناکەت ژبلی هاریکاریا خودێ و هیممەتەکا بلند و باوەری بخو بون -لدیڤ هێزا خودێ-.

و تشتەکێ کرێتە مروڤ هند خو ڕادەستی هەوایێ نەفسا خو بکەت و خو لاواز بکەت و نەشت خو ژ خرابیێ و دەم کوشتنێ دەربێخیت.

و ئەگەر کەسەك وەسا بیت و ئەڤ ڕێکەژی هەمی مفای لێ نەکەن بلا بزانیت ئەو کەسەکێ بەس هەیکەل و لەش ساخە بەلێ پا دل و ڕح و هیممەتا وی مریە ل وی دەمی بلا گەلەك ڕوندکێن پەشمانیێ بو حالێ خو بڕێژیت و خو بو خودێ بشکێنیت...