دەهـ ئصولێن ڪومڪەر بۆ حوججیا سوننەتێ و گرێدانا وێ ب قورئانێ ڤە:

١_سوننەت برایێ قورئانێ یە، و هەر ئێك ژ وان ژ یادی بێ مننەت نابیت، و ئیمان ب ئێك ژ وان ب تنێ فایدێ مرۆڤی ناڪەت.

٢_چو (تعارض) دناڤبەرا سوننەت و قورئانێ دا نینن، بەلکو هەردوو (متفقن)، و هەر گازییەڪا بەروڤاژی ڤێ چەندێ بیت ئەگەرێ وێ یان جەهلە یان مەرەمەڪا خرابە.

٣_مرۆڤ نەشێت ب قورئانێ خۆ ژ سوننەتێ بێ مننەت بڪەت، و حەقیقەتا ڤێ گازییێ خۆ بێ مننەتڪرنا ژ ئیسلامێ یە، چونڪی چو ثبوت بۆ ئیسلامێ نینه ب سوننەتێ نەبیت، و مرۆڤ د ئیسلامێ ناگەهیت ب سوننەتێ نەبیت، و ئیسلام ناهێتە قەبویلڪرن ب سوننەتێ نەبیت.

٤_هەچییێ گوهدارییا پێغەمبەری ﷺ  بڪەت ئەو وی گوهدارییا خودێ تعالی ڪر، و هەچییێ سوننەتێ بگریت ئەو وی قورئان گرت، و هەچییێ پشت دا سوننەتێ ئەو وی پشت دا قورئانێ، و هەچییێ ڪوفرێ ب سوننەتێ بڪەت ئەو وی ڪوفر ب قورئانێ ڪر.

٥_مەحالە مرۆڤ د قورئانێ بگەهیت و ڪار پێ بڪەت بێی سوننەت، چونڪی سوننەت روونڪرن و تەفسیرە بۆ قورئانێ.

٦_سوننەت حوججەتەڪا سەربخۆیە بۆ شەریعەتی، حوججەتەڪا بەردایە (مطلقە) نە یا گرێدایە (مقیدە)، ڤێجا ئەوا هاتی و مطابق  دگەل قورئانێ ئەو حوججەتە، و ئەوا هاتی و ببیتە روونڪرن بۆ قورئانێ حوججەتە، و ئەوا هاتی زێدەتر ژ قورئانێ حوججەتە.

٧_سوننەت هەمی حوججەیە، و هەمی وەحییە، چ گۆتن بیت یان ڪریار یان تەقریر، و چو جوداهی نینه چ گرێدای عەقیدێ بیت یان عیبادەتی یان ئەخلاقی یان معاملاتان.

٨_سوننەت حوججەتەڪا دائمە نە یا مؤقتە، حوججەت بوو د ژیانا پێغەمبەری ﷺ دا و بەردەوام دێ مینیت حوججەت.

٩_ثبوتا حوججیەتا سوننەتێ و حوڪمڪرنا ب وێ و سەربخۆیا وێ بۆ شەریعەتی و تەشریعێ ژ ظرورییێن دینی یێن ئیجماعی یێن قەطعییە، و ڪەس مخالفی ڤێ ناڪەت ئەو نەبیت یێ چو بار د ئیسلامێ دا نەی، و ئبن حەزمی راست گۆت رحمه الله د ڪیتابا (الاحڪام) دا بەرگێ دووێ، گۆت: قورئانێ وەردگرن و سوننەتێ دهێلن، ڪافرە ب ئیجماعا موسلمانان.

١٠_بزانە ڪو دژمنێن ئینڪارڪرنا سوننەتێ حەقیقەتا وان ئەوە ڪو دژمنێن ئیسلامێ نە، و نینه مونڪەرییەڪێ سوننەتێ ئەگەر پەردەك ل بەر نەبیت خۆ ل پشت ڤەشێریت، والله المستعان.

مختصە من شرح (الطحاویة)/أ.د. صالح السندي حفظه الله.