سیندخارن ب غەیری خودێ ناچێبت ، وجورەکە ژ جورێن شرکێ ، وئەڤە ژ موحکماتێت شەریعەتێ مەنە .

وهەکە بێژن یا د وێ حەدیسێدا هاتی پێغەمبەری سلاڤ لێبن گۆتیە ئەعرابیەکێ دەمێ پرسیارا امورێت ئیسلامێ ژێ کری، سەرفراز بو ب بابێ وی کەم هەکە راست دبێژت (بخاری).

ود ریوایەتا مسلمدا ئێکی پرسیار کر کا باشترین سەدەقە چیە ، دیساڤە ب بابێ وی سیند خار .

زانا دەربارەی ڤان حەدیسا ویێن وەک وان دبێژن:

 ① ابن عبدالبر دبێژت ئەڤ لەفظە (افلح وابیە ان صدق) نە محفوظە ، ویا هاتی ژ راویێ وێ اسماعیل بن جعفر ب (أفلح والله إن صدق) ئانکۆ ئاخفتن یا لسەر ڤێ لەفظێ هاتی .

② وهندەک دبێژن ئەڤ لەفظە ل سەر زارێ وان دهاتە گۆتن نە بۆ سیندخارنێ ئانکۆ مەرەما وان پێ سویند نەبوو ، وئەڤ بەرسڤە نە یا بهێزە چنکی چ فەرق نینە تە مەرەم پێ هەبیت یان پێ نەبیت، وەک جارەکێ سعدێ کورێ ئەبی وەقاصی سیند ب لات وعوزای خار، پێغەمبەری سلاڤ نە هەیا وی کر، هەر چەندە وی باوەری پێ نەبوژی بتنێ مابوو لسەر زمانێ وان .

 ③  وهندەک دبێژن ئەڤە بو تەئکیدکرنێ یە نە بو تعظیم کرنێ و مەزندانانێ یە، ونەهی بو تعظیمدانانێ یە، وئەڤ بەرسڤە ژ یا بەری خوژی لاوازترە وخڕابترە ، چنکی بەلگەیێن سویند خارنا ب غەیری خودێ مەنع دکەن چ فەرقیێ ناکەنە دناڤبەڕا تعظیم و تەئکیدێ دا.

④ یا دی هندەک دبێژن ئەڤە ل دەستپێکا ئیسلامێ بو پاشی هاتیە نەسخ کرنێ، ئانکۆ ئەو حدیسێن سیندخارنا غەیری خودێ تێدا ژبەری نەسخێ بوو، وئەڤ بەرسڤ ئیمامێ ماوەردی یا دای وسوهەیلی دبێژت پتریا شلوڤەکارێن حەدیسا ل سەر ڤێ نە. وئەڤ بەرسڤە یا حەق وراستە ، وپشتگیریا ڤێ چەندێ دهێتە کرن کۆ ئەڤە یا بەربەلاڤ دناڤ واندا ، حەتا نەهی هاتی ژڤێ چەندێ دەمێ ابن عمر دبێژت پێغەمبەر سلاڤ لێبن گەهشتە عمر بن الخطاب ل کۆمەکێ ل دەوارا سویار ببوون ب بابێ خو سویند دخار، پێغەمبەری سلاڤ لێبن گوتێ خودێ نەهیا وە دکەت هین ببابێت خو سیند بخون ،هەچی سیند بخوت بلا بخودێ سیند بخوت یان خۆ بێ دەنگ بکەت(بخاری  مسلم)

ئانکۆ ژبەری هنگی ژ عەدەتێ وان بوو ب بابێت خۆ سیند دخارن.

ڤێجا ژ محکماتێن دینێ مە ئەڤەیە سیندخارن ب غەیری خودێ ناچێبت ، ومتشابهاتانە کۆ سیند ب غەیری خودێ ، ورێکا زانایێن خودێ ناس ئەڤەیە متشابها د زڤریننە بو محکماتا، فاذن سیند خاڕن ب غیری خودێ شرکە.

شیڤان شێخەمیری

19.3.2022ز