بەرسڤ:

ئێک :

ئەم گەلەک پێ خووش بووین کو تە داخازا هاریکاریێ ژمە کری ،بەری وی کاری بکەی و ئەم ب تشتەکی ڕازی نابین ژبلی وی یێ مە بو کچ و خویشکێن خو پێ خوش ،ڤێجا داخازێ ژتە دکەین تو هشیاری ب بها ترین تشتێ خو بی و ژ دەست نە دەی کو ئەو ژی دین و ئەخلاق و ڕەوشتێ تەیە و ئاگەهداربە دسەردانەچی ب فێلێن شەیتانی ب ناڤێ ئەڤینیێ.

خوشکا منا بەرێز...

مە گەلەک پێ خوشە تو پارێزگاریێ ل نڤێژێن خو یێن فەرز بکەی و حیجابێ بکەیێ و ڕەوشتێ بلند و پاراستنا دەهمەن و حەیاتا خو بکەی ، و دەست بگری ب رێنمایێن ئیسلامێ کو بو بلندکرنا پلەیا مروڤان و پاقژکرنا وان هاتینە.

و گەلەک حەزناکەین ب بەروڤاژی ڤێ چەندێ بی، بومە نەخوشە شەیتان تە بەرەف خرابیێ ببەت و ببیە قوربانی و تو ب خو ژی هەست پێ نەکەی !!

ئەف بابەتە تشتەکێ جدیە و یاری نینە ، گەلەک کەسێن دی ژبلی تە ئەف تشتە یێ کری بەلێ پا ئەنجامێ وێ سەرشوری بوو بو خو و کەسوکارێن خو و بنەماڵا خو و پاشی گەلەک پەشیمان بوینە ...

پشتی ژدەست چوونا دەرفەتێ ، ددەمەکی دا کو پەشێمانیێ مفایێ خو نینە و چێدبیت تە د ڤی بواری دا چەندین سەرهاتی خاندبن ، کو سەربور و عیبرەت یێن تێدا ڤێجا ئاگەهدار بە تو نە بە کەسەک ژ وان کەسێن خەلکەکێ دی بخو عیبرەتێ ژ تە وەرگرن .

دوو :

یا دروست نینە ئافرەت پەیوەندیێ گرێدەن دگەل زەڵامێن نەمەحرەم ،خو ئەگەر ئنیەتا زەواجێ ژی هەبیت چونکی خودایێ مەزن خەلوە(بتنێ بونا کوڕەکی دگەل کچەکا بیانی) یا حەرام کری و هەروەسا دەست کرنا وێ و سەحکرنا وێ ئەگەر بو پێدڤیاتیێ نەبیت ، وەکی سەحکرن ب مەرەما مەهرکرنێ و شەهدەیی کرنێ ، و حەڕامە لسەر ئافرەتێ عەورەتێ خو نیشا زەڵامێن نەمەحرەم بدەت و ب بێهنا خوش دەرکەڤیت بو جهەکی کو زەڵام لێ هەبن و هەروەسا حەرامە دەنگێ خو نازک بکەت بو زەڵاما ئەف تشتە دحەرامن و د مەعلومن ب بەڵگەیێ قورئان و حەدیسێ و چ مەجال تێدا نینە حەتا بو کەسەکی ژی کو ئنیەتا مەهرەکرنێ ژی هەبیت خو بو وان ژی یێن دچنە داخازییا ئافرەتێ ، چونکی ئەو کەسە ژی هەر نە مەحرەمە هەتا کو مەهر نەکەت.

چەند بەڵگەیەک سەبارەت ب حەڕامبوونا مانا کوڕی دگەل کچا نە مەحرەم ب تنێ و سەحکرنا ئێکودو و چوونا دەستێ ئێک و دەنگ نازکیا ئافرەتان و لبەر خو کرنا جلکێن نە شەرعی و یێن سەرنج ڕاکێش و بێهن ل خو کرن.

1- بەڵگەیێ حەرامبوونا خەلوێ خو دگەل وی کەسی  ژی دابیت ئەوێ دهێتە خازگینیێن کچێ ب بەڵگەیێ حەدیسا ئیمامێ بوخاری (3006) و موسلمی (1341) ژ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا یا ڤەگێرایی کو گوهـ ل پێغەمبەری صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بوو یێ گووتی : ( لا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ ) .

ئانکو: بلا چ زەڵام دگەل ئافرەتێ پێکڤە دئێک جهـ دا کووم نەبن.

و هەروەسا پێغەمبەری صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ یێ گووتی : ( أَلا ، لا يَخْلُوَنَّ رَجُلٌ بِامْرَأَةٍ إِلا كَانَ ثَالِثَهُمَا الشَّيْطَانُ ) رواه الترمذي (2165) وصححه الألباني في صحيح الترمذي .

ئانکو: هشیاربن چ زەڵام دگەل ئافرەتێ دئێک جهـ دا کووم نابن ئیلا شەیتان یێ سیێ یە  .

2- بەلگەیێ حەڕامبوونا سەحکرنا زەڵامی بو ئافرەتێ ئەف ئایەتا پیروزە : ( قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ) النور/30 .

ئانکو : ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - بێژە زەڵامێن باوەردار : بلا چاڤێن خو بپارێزن ژ سەحکرنا حەڕام (چونكی زینایا چاڤی سەحکرنا حەڕامە) و دەهمەنا خو ب پارێزن ژ زینایێ  .

 و هەروەسا  سەبارەت ئافرەتا ژی دبێژیت [وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ]

و ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - بێژە ئافرەتێن باوەردار : بلا چاڤێن خو ب پارێزن ژ زەڵامێن نەمەحرام ژ سەحکرنێ و بلا دەهمەنا خو ب پارێزن ژ زینایێ.

و ئیمامی مسلم (2159) ژ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنه ڤەدگوهزیت و دبێژیت : سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ نَظَرِ الْفُجَاءَةِ فَأَمَرَنِي أَنْ أَصْرِفَ بَصَرِي .

ئانکو : من پرسیار کر ژ پێغەمبەرێ خودێ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ل دوور سەحکرنا ژ نشکەکێ ڤە وی فەرمانا من کر ئێکسەر چاڤێ خو وەرگێرم .

ڤێجا ( سەحکرنا ژ نشکەکێ ڤە ) ئەو بەرێ خودانە کو چاڤێ تە ب ئافرەتەکێ بکەڤیت بێ مەرەم وەکی تو دڕێکەکێ دا دەربازببی و چاڤێ تە ب ئافرەتەکێ بکەڤیت .

3- بەڵگەیێ حەرامبوونا چونا دەستێ ئافرەتا نەمەحرەم یان دەست کرنا وێ ئەف حەدیسا پێغەمبەریە صلى الله عليه وسلم : ( لأن يطعن في رأس أحدكم بمخيط من حديد خير له من أن يمس امرأة لا تحل له ) رواه الطبراني من حديث معقل بن يسار ، وصححه الألباني في صحيح الجامع برقم (5045) ،

ئانکو: ئەگەر ئاسنەکی ب چکلینن لسەرێ ئێک ژ هەوەدا ئەڤە باشترە بو وی ژ وێ چەندێ کو دەستێ وی ب لەشێ ئافرەتەکێ بکەڤیت کو یا حەلال نەبیت بو وی .

ڤێجا لڤێرێ گونەهـ لسەر زەڵامی و ئافرەتێ یا یەکسانە

4- بەڵگەیێ حەڕامبوونا خو نەداپووشینا ئافرەتێ و دەڕبرینا جوانیێ ل بەرامبەر زەڵامێن نە مەحرەم دا ئەو حەدیسەیە یا کو ئیمام مسلم (2128) ژ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه ڤەگێرای و دبێژیت: پێغەمبەرێ خودێ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ گووتی : ( صِنْفَانِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لَمْ أَرَهُمَا : قَوْمٌ مَعَهُمْ سِيَاطٌ كَأَذْنَابِ الْبَقَرِ يَضْرِبُونَ بِهَا النَّاسَ ، وَنِسَاءٌ كَاسِيَاتٌ عَارِيَاتٌ مُمِيلَاتٌ مَائِلاتٌ رُءُوسُهُنَّ كَأَسْنِمَةِ الْبُخْتِ الْمَائِلَةِ ، لا يَدْخُلْنَ الْجَنَّةَ ، وَلا يَجِدْنَ رِيحَهَا ، وَإِنَّ رِيحَهَا لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ كَذَا وَكَذَا ) .

ئانکۆ  : دوو جور یێن هەین ژ ئەهلێ جەهنەمێ من نەدیتینە.

کومەک ژ وان قامچی یێن ڤێ وەکی کوریا چێلی پێ دداننە خەلکی و کومەک ژ وان هندەک ئافرەتن بناڤ بجلکن بەلێ دراستیێ دا د رویسن ب خواری و مەیل بڕێڤە دچن و سەرنجا زەڵاما بخو ڕادکێشن و پرچێ خو ب ڕەنگەکی لسەر سەرێ خو گرێددەن وەکی پشتا حێشترێ لێدکەن ئەڤە ناچنە. بەهەشتێ و بێهن ژی ناکەنێ کو بێهنا بەهەشتێ هندە هند دچیت.

5- بەڵگەیێ حەڕامبوونا دەرکەفتنا ئافرەتێ ب بێهنا خوش ب رەنگەکی بێهن بچیتە زەڵاما، ئەف حەدیسەیە یاپێغەمبەری صلى الله عليه وسلم : ( أَيُّمَا امْرَأَةٍ اسْتَعْطَرَتْ فَمَرَّتْ عَلَى قَوْمٍ لِيَجِدُوا مِنْ رِيحِهَا فَهِيَ زَانِيَةٌ ) رواه النسائي (5126) وأبو داود (4173) والترمذي (2786) وحسنه الألباني في صحيح النسائي .

ئانکو: هەر ئافرەتەک بێهنا خوش ل خو بکەت و ژماڵ دەربکەڤیت و لبەر کومەکێ ڕا دەربازبیت دا بێهنا وێ بچیتێ  هەروەکی ئەوێ ئافرەتێ زینا کری.

6- بەڵگەیێ حەرامبوونا دەنگ نازک کرنا ئافرەتا، ئەف ئایەتا پیروزە : ( يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً ) الأحزاب/32 ، 

ئانکو:ئه‌ى ژنكێن پێغه‌مبه‌رى هوين د قه‌در وقيمه‌تى دا نه‌ وه‌كى ژنكێن دينه‌، ئه‌گه‌ر هوين ژ خودێ دترسن وته‌قوا وى دكه‌ن هوين ب گۆتنه‌كا وه‌سا نه‌رم ونازك د گه‌ل بيانییان نه‌ئاخڤن كو وان كه‌سێن دلێن وان تشته‌كێ نه‌باش تێدا هه‌بت ببه‌نه‌ خرابییێ، وئه‌ڤه‌ تۆره‌يه‌كێ واجبه‌ ل سه‌ر هه‌ر ژنه‌كا باوه‌رى ب خودێ وڕۆژا قيامه‌تێ هه‌بت، وهوين گۆتنه‌كا دوير ژ گومانێ وخرابیێ بێژن.

ڤێجا ئەڤە ئەگەر بو دایکێن باوەردارا هوسا بیت ڤێجا بو غەیری وان گەلەک فەرترە.

سێ :

ئەوا ناڤێ وێ کریە ئەڤینی د ناڤبەرا زەڵام و ئافرەتێن نە مەحڕەم دا یا دیر نینە ژ ڤان حەڕامیا ئەگەر هەمی  کوم نەبن بەلکی زێدەتر ژی خودایێ مەزن مە و هەوەژی بپارێزیت ژ نەخوشیا.

لەوا پێدڤیە لسەرتە توبە بکەی و ئاگەهداری توڕەبوونا خودێ و سزادانا وی بی وئێکسەر وێ پەیوەندییا حەڕام دگەل وی کوڕی بهێلی و ب چ ڕەنگا هزرا خو د وێ چەندێ دا نەکەی دگەل وی بی و دگەل وی بچیە دەرڤە ، چونکی دەستپێکا شەری و خرابیێ پێڤە گرێدانا دلێ تەیە ب وی کەسی و پشتراستبە ئەڤە فێلا شەیتانیە دگەل تە ، تە یا سەحکریێ یان تەیا دگەل ئاخفتی و یێ کەتیە دلێ تە ڤێجا شەری زێدەتر لێ نەکە ب ئاخفتنا دگەل وی یان دەرکەفتنا دگەل .

و باش بزانە کو باراپتری موسیبەتا دەستپێدکەن ب هندەک تشتێن سادە پاشی هندەک تشت دێ رویدەن کو چجار هزر ژێ نەهاتیە کرن ، لەوا خودایێ مەزن د قورئانا پیرۆزدا دەمێ بەحسێ زینا و دەهمەن پیسیێ دکەت دبێژیت : [وَلاَ تَقْرَبُواْ الزِّنَى إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاء سَبِيلاً] [سورة الإسراء: (32) ] .

ئانکو: نێزیکی زینایێ نەبن چونکی زیناکرن کارەکێ گەلەک کرێتە و ڕێکەکا خرابە.

سەحکێ نەکو ناچێبیت تو زینایێ بکەی بەلکی فەرمانێ لتە دکەت کو نێزیکی زینایێ ژی نەبی بێ گومان نێزیک بون ژی ب زینایێ دەستپێکا وێ ب پەیوەندییا نەشەرعی و ئاخفتنێ و بەرێ خودانێ رویددەت .

و گەلەک ئافرەت هەبوون گەلەک باوەری ب خو هەبوو و باوەرییا وان ئەو بو ئەو گەنج چ لێناکەت بەلێ پا دیماهیکا وێ ئەوبو هەمی تشت ژدەست دان! پاشی ئەوی گەنجی ئەو کچە هێلا کو بەری هینگی سوزا زەواج کرنێ دایێ چونکی نوکە بو وی ناگونجیت ئەرێ چەوا باوەری پێ هەبیت ددەمەکیدا رێکا دایێ بچیتە دەف و پەیوەندیێ دگەل کەسەکێ نەمەحرەم دا گرێددەت .

ڤێجا ئەم ژی دەمێ ڤان تشتا دبێژینە تە وەکی شیرەتەکێ و مە خێر بوتە دڤێت و داخازێ ژ خودێ دکەین تە ژ هەمی نەخوشی و خرابیا ب پارێزیت .

والله أعلم .

بابەت:-گەنجان و لاوان(عەشق و ئەڤینی)

ژێدەر:- سایتێ وەڵامەکان

https://walamakan.com/1952