بەرسڤ: 

ژ پێغەمبەری ﷺ وهەڤالێت وی هاتییە ڤەگوهاستن كو سەروچاڤێت هندەك مریێت موسلمانا دیارکرینە، کرنا ڤی کاری نە چونکی فەرزە،یان مستحبە؛بەلکو مەبەست  ژێ کارەکێ دروستە. 

هەتا هندەك ژ زانایا ئەڤ چەندە بەرتەنگ کریە

و رێك نە داینە سەروچاڤێت مریيان بهێنە دیارکرن ئیلا بۆ وی نەبت یێ سەرێ وی دشوت و ئەو کەسێن هاری وی دكەن. 

ابن حجر دەربارەی شلوڤەکرنا بوخاری دصحیحا ویدا "دەرگەهێ چوونا دەڤ مریيان پشتی مرنێ ئەگەر هاتە کفنکرن" دبێژت:

چونکی مرن ئەگەرێ گوهوڕینا هندەك ژ جوانییا دوریشم و سیمای یە یێ کو پێ دهاتە نیاسین ـ ژبەر هندێ فەرمان ب چاڤ نقاندن و نخاڤتنا مری هاتیە کرن ـ ئەڤە دبیتەجهێ ڕێگریکرنێ ژ دیارکرنا وێ 

النخعي دبێژت: پێتڤیە کەس بەرێخو نە دەتێ ژبلی ئەوێ سەرێ وی دشوت و ئەو کەسێ هاری وی دکەت

....انتهى من " فتح الباري " (4/266) .

ژبەرڤێ چەندێ فقهزان دەقی لسەر دروستیا وێ دئینن داببێتە پالدان (پاژڤەلێدان) بو گوتنا وان یێن ب نەدروست ددانن.

بەلێ ناکن ژکارێت سوننەت یان ئەمر پێکری. 

ابن قدامة ‌دبێژت: ئەگەر ئەهلێ وی ڤیان وی ببینن بلا نەهێن پاشڤەلێدان، ژبەر کو ژ جابری هاتییە ڤەگوهاستن دبێژت: (دەمێ بابێمن هاتیە کوشتن من کراسێ وی ل سەر سەروچاڤێت وی رادکر و ئەز دگریم، وپێغەمبەری ﷺ  ئەز ژڤی کاری نە دامە پاش (نە گوتەمن وەنەکە) ) 

و عایشا خودێ ژێ رازیبت دبێژت: (من دیت پێغەمبەرێ خودێ ﷺ  عثمان بن مظعون ماچیدکر و ئەو مریبی، هەتا کو روندکێت وی هاتین خار... انتهى من "المغني" (2/350) 

ئەڤ فەرمۆدە دبنە بەڵگە کو سوننەتە سەروچاڤێت مرییان بهێنە نخافتن، و وێ ژیك دگەهینن کو چوونا دەڤ مرییان و دیارکرنا سەروچاڤێت وان و ماچیکرنا وان دروستە، ئەگەر خو ژبەری کفنکرنێ بت یان پشتی کفنکرنێ، چونکی فەرمۆدا ابو بکری وجابری  ژبەری کفنکرنێ بۆ، و فەرمۆدا عثمان بن مظعون پشتی کفنکرنێ بو، هەروەکی ب ئاشکرایی د صحيح البخاري (1243) دا هاتی: ( دەمێ مری و هات شویشتن و باشی هات کفنکرن  پێغەمبەرێ خودێ ﷺ‌ چوو دەف)

بكورتى: د بنيات دا پێدڤییە ناڤچاڤێت مرییان بهێنە ڤەشارتن، بەلێ دروستە بهێنە دیارکرن ژبەر ماچیکرنێ یان دیتنێ، بەلێ و بو واجب کرنا ڤێ چەندێ چ بنیات نینن د شریعەتی دا و چ دلیل پێ نە هاتینە واجب یان مستحب بکەن.

اسلام سؤال وجواب