حوکمێ نڤێژکرنێ ل سەر کەسێ گونەهکار چییە؟
بەرسڤ:
نڤێژکرن ل سەر مری یێ موسلمان (فرض کفایة) یە،ئانکو هەرگاڤا هندەك کەس پێ راببن ئەڤ ئەرکە ل سەر ملێت موسمانێت وێ دەڤەرێ رادبیت، و گونەهکارێن موسلمان ژی دێ نڤێژ ل سەر هێتەکرن وەکی هەمی موسلمانێن دی.
ابن عبد البر خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت دبێژت:
موسلمان ل سەر هندێ رێکەڤتینە (ئیجماع) کو چێنابیت نڤێژکرن ل سەر موسلمانێت گونەهکار بهێتە هێلان ژبەر گونەهێت وان، ئەگەر گونەهێت مەزن ژی ئەنجام دابن،و ژ پێغەمبەری ﷺ هاتی یە ڤەگوهاستن یێ گوتی:( نڤێژێ بکەن ل سەر هەر کەسەکێ گوتبیت لا ٳله ٳلا الله محمد رسول الله (چو خودایێت حەق نینن ژهەژی پەرستنێ ژبلی خودایێ مەزن و موحەمەد پێغەمبەرێ وی یە) هەرچەندە لاوازی یا د سەنەدا وێ دا هەی، بەلێ ئیجماعا مە بەحس لێکری شەهدەیێ بو ددەت و دروست دکەت.
"الاستذكار" (3/29)
و ئەو تشتێت دبن بەلگە ل سەر واجب بونا کرنا نڤێژێ ل سەر گونەهکارا فەرمودەیا سمرة ڤەدگوهێزیت دبێژت:(زەلامەکێ ب تیرا(سهم) خو کوشت پێغەمبەری ﷺ گوت: هندیکە ئەزم ئەز نڤێژێ ل سەر ناکەم) رواه النسائي (1964) وصححه الألباني في "سنن النسائي"
یا دیار کو پێغەمبەری ﷺ دانپێدان ب وێ چەندێ کر هەڤالێت وی نڤێژێ ل سەر بکەن، بەلێ وی بخو خو پاشڤەلێدا ژ نڤێژکرنێ ل سەر وەك سزادان ژبەر گونەها وی، و پاشڤەلێدان بو غەیری وی ژ وێ کریارێ.
ئەڤە بەلگەیە ل سەر دروستییا نڤێژکرنێ ل سەر گونەهکاری، ئیلا پێشەوا نەبیت پێدڤی یە خو پاشڤەلێبدەت ژ نڤێژکرنێ ل سەر مرییێ گونەهێت مەزن كربن و مری و ل سەر بەردەوام، وەك چاڤلێکرن ب پێغەمبەری ﷺ و دا خەلكبهێنە پاشڤەلێدان ژوێ گوننەهێ.
ابن عبد البر خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت دبێژت:
بنیات ئەڤەیە کو پێشەوا و ماموستایێت ئاینی نڤێژێ نەکەن ل سەر بیدعەچییان یێن تشتێت نوی ل دینی زێدەدکەن، بەلێ خەلکی پاشڤەلێنادەن ژ نڤێژکرنێ ل سەر وان ،بەلکو دێ فەرمانێ ب ڤێ چەندێ کەت کو کەسەکێ دی لبەراهیا وان بکەت،وەکی پێغەمبەری ﷺ گوتی:(نڤێژێ ل سەر هەڤالێ خو بکەن) الاستذكار " (5/85)
و شێخ محمد بن إبراهيم خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت دبێژیت:
نڤێژ دێ ل سەر هەمی مریێت ژ موسلمانا هێتەکرن ئەگەر گونەهکار ژی بن وەکی: زیناکەری، و ڕێگری (یێ د رێکادا پارا ب کوتەکی ژخەلکی وەردگریت)،و بکوژی،و غەیری وان ،بەلێ پێشەوا (ئیمام) ب تنێ نڤێژێ ل سەر وی کەسی ناکەت یێ کەلەپویرت(غنیمە) یان هندەك ژ کەلەپویرتی ڤەشارتی داکو بو وی یمینیت (الغال)، و کەسێ خو کوشتی.
انتهى من فتاوى الشيخ محمد بن إبراهيم (3/155)
ژێدەر:سایتێ الإسلام سؤال و جواب يێ شيخ محمد صالح المنجد