‌حوکمێ وەرگرتنا زانینێ ژ بیدعەچییان؟

 

یا ئێکێ:

بیدعەکرن د ئاینی دا چ د بیروباوەران دابیت یان د عیبادەتان دابیت ژ مەترسیدارترین کارانە؛ چونکی دبیتە ئەگەرێ بەرزەکرن و نەمانا سوننەتا پێغەمبەری‌ ﷺ

 

خەلکێ چ بیدعە ئەنجام نە داینە ئیلا تشتەك ژ سوننەتێ یا کو ژ وێ ب خێرتر و باشتر یێت بەرزەکرین، رێکا بیدعەکرنێ وێ رامانێ دگەهینیت کو رێکە کا هەی بو گەهشتنا رازیبوونا خودێ ژبلی رێکا پێغەمبەرﷺ و صحابیێت وی ل سەر.

 

 ژبەر ڤێ مەترسییا مەزن، زانایان فەرمان کریە ب هێلان و دویر کەفتنێ ژ مروڤێ بیدعەچی، و ئەف دویر کەڤتنە بۆ بەرژەوەندییا مروڤێ بیدعەچی و جڤاکێ موسلمانان یە، چونکی مروڤێ بیدعەچی ب هێلان و پشتدانێ دێ پاشڤە زڤریت و وێ بیدعێ هێلیت، و جڤاك ژی دێ مەترسییا بیدعەچی زانن لەو پێ سەردا ناچن.

(بەلێ پێدڤی یە هشیاربین ئەڤ هێلان و پشتدانە هندەك ضوابتێت هەین پێدڤی یە زه‌بتبکەین) 

 

 

 

یا دووێ:

فێربوون ب گشتی ب شێوەکێ دیار و ئاشکەرا ژ کەسەکێ بەرنیاس ب بیدعێ و ب ئاشکەرای دکەت ئەڤە دێ هاریکارییا بەردەوام بوونا وی ل سەر بیدعێ کەت، و سەرداچوونا خەلکێ ب وی،

 

شاطبي خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت دبێژیت:  

هندیکە مەزنکرن و بهاکرنا خودانێ بیدعێ یە دوو خرابیێت مەزن دیڤ خودا دئینن کو هاریکارن بو هەرفاندنا ئیسلامێ:

 

یا ئێکێ: لێزڤرینا نەزان و خەلکێ گشتی(یێن خو ب داخازکرنا زانینێ ڤە نە وەستاندبن) بۆ وێ مەزنکرن و بهاکرنا خودانێ بیدعێ، ئەڤچا دێ هزرکەن ئەو بیدعەچی باشترین کەسە، و ئەوا ئەو ل سەر باشترە ژ ئەوا غەیری وی ل سەر، ئەڤ چەندە سەری دێ کێشیتە هندێ خەلك دیڤچوونا وی بکەت ب بیدعا وی ڤە بێ کو دیڤچوونا خودانێت سونەتێ بکەن ب سونەتا وان ڤە.

 

یا دووێ: ‌و ئەگەر هاتە مەزنکرن و بهاکرن ژبەر بیدعەکرنا وی ئەو دێ وەکی سەرکێشەکێ هاندەر لێهیت د دروستکرنا بیدعا دهەر تشتەکێدا

ڤێچا دهەر کاودانەکێ ژڤان دا دێ بیدعە ساخبن و بەلاڤ بن و سوننەت مریت ونامینیت دناڤ خەلکێدا، بێ گومان ئەڤە هەرڤاندنا ئیسلامێ یە......

 انتهى من " الاعتصام " ( 1 / 202 )

 

 

 

یا سیێ:

وەرگرتنا زانینێ ژ بیدعەچییان: دمینیتە لدویڤ هندێ کا ئەڤ زانینا پێشکێش دکەت دکەڤیتە د بن بابەتێ بیدعا ویڤە یان نە؟

 

ئەگەر ئەو زانینا ژێ بهێتە وەرگرتن دکەڤیت بن بیدعاوی ڤە ، و شینوارێت وێ ل سەر دیار دبن، دڤی کاودانیدا گومان نینە کو پاشڤەلێدانە ژ وەرگرتنا زانینێ ژڤی کەسی؛ چونکی وەرگرتنا زانینێ بجهینانا دوو خرابییان یا تێدا هەی؛ یا ئێکێ: خرابییا تێکەل کرنێ دگەل بیدعەچی و رێزگرتن و مەزنکرناوی یا دووێ: خرابییا به‌رهنگاربوونا نەفسێ بو شبهات و وەرگرتنا ویێ زانینا نە حەقی ونە دروستی چوی دناڤ دروستییا وێدا

بەلێ ئەو کەس ژڤێ چەندێ دەر دکەڤت ئەوێ شيیان هەبن ب تەمامی ڤێ بیدعی جودا بکەت، و باوەرییەکا تمام هەبیت داخبار نابیت بوی کەسێ زانینێ ژێ وەردگریت، و پێتڤی بیت زانینێ ژێ وەرگریت بو خاندناخو، یان زانینا تشتەکێ لدەڤ ملەتەکێ،ٳن شاء اللە وەرگرتنا زانینێ بو ڤان مەسەلێت هوسا چو تێدا نەبت، بەلێ دگەل ڤێ چەندێ ژیك یا باشترئەوە ڤی کاری بتەمامی بهێلت

 

بەلێ ئەگەر ئەو زانینا ژیێ دهێتە وەرگرتن تێکەلی بیدعەکرنا وی نەبت وەك: علمێ نحوێ و زمانی و تەجویدا قورئانا پیروز ، و بەهرا پتر فقه ژیك ،لفێری خرابییا تێکەلکرنا کەسێ بیدعەچی بەرهنگارببو د گەل بەرژەوەندییا ب دەستڤەینانا زانینەکا ب مفا، لڤی حالەتی دێ هەڤسەنگیێ یێخیت نافبەرا واندا و بەرێخو دەتێ کا کیشك ژوان کیمتر خرابییا تێدا هەیە وەرگرتنا زانینێ ژوی ، یان هێلانا وی ؟

 

ئەگەر پێدڤییەکا گرنک و فەر ب زانینا وی هەبیت، و کەس ژبلی وی نەبیت ئەوێ زانینێ ژێ فێرببن،و ئەمین بوون سەرداناچن ب بفیتناوی، دڤی حالەتێدادروستە زانین ژێ بهێتە وەرگرتن

 بەلێ ئەگەر پێدڤییە کا مەزن ب وێ زانینێ نەبن یا لنك وی هەی ،یان ئێکەدی هەبت ژبلێ بیدعەچی شیان فێربونێ هەنە، یان خرابییا بیدعاوی مەترسیتربت ژ وەرگرتنا زانینێ ژێ، دڤی حالەتیدا پێدڤییە زانین ژێ نە هێتە وەرگرتن

 

ژێدەر:سایتێ إسلام سؤال وجواب