چ دروستە ژ کچکێ  دیار بت د دیتنا شەرعی دا؟

 

بەرسڤ:

فقهزان ب خیلاف چووینە د وان تشتێت دروست بن بۆ خواستی ببینیت ژ وێ کچکا خواستی.

 

1ـ ناڤچاڤ و دەست، پتریا فقهزانا لدیڤ وێ بۆچوونێ چوینە کو دروستە بەرێ خو بدەتە ناڤچاڤ و دەستا. 

ابن قدامە دبێژیت:

( چ نەوەکهەڤی نینە دناڤبەرا خودانێت زانینێ دا د دروستیا بەرێ خودانا ناڤچاڤان دا، ئەڤ چەندە ژی ژبەر هندێ  یە چونکی ناڤچاڤ نە عەورەتن،و کومکەرێ  جوانیيا نە) 

حەنەفی و مالکی و شافعی لسەر ڤێ بووچوونێ رێکەڤتی نە کو دروستە بو خواستی دەست و ناڤچاڤێن وێ ژنا خواستی یائازاد ببینیت ناڤچاڤ و هەردو کەفێن دەستا سەرڤە و ژناڤدا ژی هەتا هەستیێ ناڤبەرا کەفێ و زەندی ژبەر نیشاندانا جوانییێ ب دیارکرنا ناڤچاڤا، ونیشاندانا  قەلەوییا لەشی ب دەستا. 

 

2ـ پێ، ریوایەتەکێ هەی لدەڤ حەنەفییا کو پێ نە عەورەتن هەتا ژبلی خازگینیا ژی.

الدرديري وحاشية الدسوقي (2 /215)، مغنى المحتاج (4 /208). 

 

3ـ ناڤچاڤ و دەست و حەفك و پێ، هندەك حەنەفی دروست دکن بو خواستی بەرێ خو بدەتە ناڤچاڤ و دەست و حەفك و پێ یێن وێ کچا خواستی 

ٳبن القیم ـ خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت ـ ژ ئیمامێ  احمد سێ ریوایەتان ڤەدگوهێزیت دبێژیت: ئێك: دێ خواستی بەرێ خو دەتە ناڤچاڤ و دەستێت وێ.

دوو: دێ بەرێ خو دەتە وان جهێن بەهراپتر ژێ دیار دبن وەکی حەفکێ و پییان و تشتێت هوسا

عون المعبود وحاشية ابن القيم (6 /68).

 

 

4 ـ ناڤچاڤ و دەست و حەفك و دەست و پێ و لنگ و سەر، هندەك ژ  حەنبەلییان دروست دکن بو خازگینی بەرێ خو بدەتە شەش جهێن وێ کچا خوازتی ئەو ژی: ناڤچاڤ و سەر و ستو دەست و پێ و لنگ دبێژن: چونکی ئەڤ چەندە یا پێدڤی یە و ژبەر گشتییا فەرمودێن پێغەمبەری ﷺ. 

 

 

ب كورتي:

ژ ڤێ چەندا بوری بومە دیاربوو بوچوونێن فقهزان نەوەكهەڤن د جهێن دروست بهێنە دیارکرن بو بەرێخودانێ لسەر دوو بنیاتان ئەوژی: توخیبێن عەورەتێ بەرێخودانێ و پاراستن لسەر ستارەییێ و نخاڤتنێ ژ کەسەکێ بیانی، ژبەر هندێ دهێتە گوتن  ئەو تشتێ بەهرا پترین جارا دیارنەبیت نە دروستە بهێتە دیارکرن بو خواستی، 

ئەو تشتێ بەهرا پتر دیاربیت بو مەحرەمان وەکی ناڤچاڤ و کەفێن دەستا و پێ و حەفك و سەر چ تێدا نینە بهێنە دیارکرن بو خواستی، و باشترە ژی بەس ناڤچاڤ و کەفێن دەستا بهێنە دیارکرن، چونکی خواستی دکەڤیت دناڤبەرا حوکمێ مەحرەم و بیانی دا ژبەر هندێ پێدڤی یە ئحتیاتێ خو وەربگرین.