چ دروستە ژ کچکێ دیار بت د دیتنا شەرعی دا؟
بەرسڤ:
فقهزان ب خیلاف چووینە د وان تشتێت دروست بن بۆ خواستی ببینیت ژ وێ کچکا خواستی.
1ـ ناڤچاڤ و دەست، پتریا فقهزانا لدیڤ وێ بۆچوونێ چوینە کو دروستە بەرێ خو بدەتە ناڤچاڤ و دەستا.
ابن قدامە دبێژیت:
( چ نەوەکهەڤی نینە دناڤبەرا خودانێت زانینێ دا د دروستیا بەرێ خودانا ناڤچاڤان دا، ئەڤ چەندە ژی ژبەر هندێ یە چونکی ناڤچاڤ نە عەورەتن،و کومکەرێ جوانیيا نە)
حەنەفی و مالکی و شافعی لسەر ڤێ بووچوونێ رێکەڤتی نە کو دروستە بو خواستی دەست و ناڤچاڤێن وێ ژنا خواستی یائازاد ببینیت ناڤچاڤ و هەردو کەفێن دەستا سەرڤە و ژناڤدا ژی هەتا هەستیێ ناڤبەرا کەفێ و زەندی ژبەر نیشاندانا جوانییێ ب دیارکرنا ناڤچاڤا، ونیشاندانا قەلەوییا لەشی ب دەستا.
2ـ پێ، ریوایەتەکێ هەی لدەڤ حەنەفییا کو پێ نە عەورەتن هەتا ژبلی خازگینیا ژی.
الدرديري وحاشية الدسوقي (2 /215)، مغنى المحتاج (4 /208).
3ـ ناڤچاڤ و دەست و حەفك و پێ، هندەك حەنەفی دروست دکن بو خواستی بەرێ خو بدەتە ناڤچاڤ و دەست و حەفك و پێ یێن وێ کچا خواستی
ٳبن القیم ـ خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت ـ ژ ئیمامێ احمد سێ ریوایەتان ڤەدگوهێزیت دبێژیت: ئێك: دێ خواستی بەرێ خو دەتە ناڤچاڤ و دەستێت وێ.
دوو: دێ بەرێ خو دەتە وان جهێن بەهراپتر ژێ دیار دبن وەکی حەفکێ و پییان و تشتێت هوسا
عون المعبود وحاشية ابن القيم (6 /68).
4 ـ ناڤچاڤ و دەست و حەفك و دەست و پێ و لنگ و سەر، هندەك ژ حەنبەلییان دروست دکن بو خازگینی بەرێ خو بدەتە شەش جهێن وێ کچا خوازتی ئەو ژی: ناڤچاڤ و سەر و ستو دەست و پێ و لنگ دبێژن: چونکی ئەڤ چەندە یا پێدڤی یە و ژبەر گشتییا فەرمودێن پێغەمبەری ﷺ.
ب كورتي:
ژ ڤێ چەندا بوری بومە دیاربوو بوچوونێن فقهزان نەوەكهەڤن د جهێن دروست بهێنە دیارکرن بو بەرێخودانێ لسەر دوو بنیاتان ئەوژی: توخیبێن عەورەتێ بەرێخودانێ و پاراستن لسەر ستارەییێ و نخاڤتنێ ژ کەسەکێ بیانی، ژبەر هندێ دهێتە گوتن ئەو تشتێ بەهرا پترین جارا دیارنەبیت نە دروستە بهێتە دیارکرن بو خواستی،
ئەو تشتێ بەهرا پتر دیاربیت بو مەحرەمان وەکی ناڤچاڤ و کەفێن دەستا و پێ و حەفك و سەر چ تێدا نینە بهێنە دیارکرن بو خواستی، و باشترە ژی بەس ناڤچاڤ و کەفێن دەستا بهێنە دیارکرن، چونکی خواستی دکەڤیت دناڤبەرا حوکمێ مەحرەم و بیانی دا ژبەر هندێ پێدڤی یە ئحتیاتێ خو وەربگرین.