بەرسڤ/

لسەر مروڤی فەرە باوەریێ ب دوو تشتا بینت:

یا ئێکێ:

ئەوە خودێ تعالا دروستکەرێ هەمی تشتایە، و چ تشت د گەردونیدا روینادەن ئیلا ب حەز و ئیرادە و شیانێت خودێ بن،و خودێ دزانیت کا دێ چ چێبیت و ئەڤ تشتە هەمی د پەرتوکەکێ دا نڤیسییە ب پێنجی هزار سالا ژبەری عەرد و عەسمانا دروست بکەت کا چاوا ئەڤ تشتە ژ پێغەمبەرێ مە (سلاڤێن خودێ لسەر بن) هاتی یە ڤەگوهاستن ،و خودایێ مەزن یێ دادپەروەرە و زولم و زورداریێ ل کەسێ ناکەت خۆ هندی دندكه‌كا هوير(مثقال ذرة)ژی بیت، چونکی ئەو یێ دەولەمەندە ژ چێکرین خو  و پێدڤی ب وان نابیت ، وئەوە قەنجی دگەل  وان کرین د هەمی کاودانان دا، پا ڤێجا دێ چاوا زولمێ ل وان کەت؟

و لسەر ڤێ بنیاتێ گەلەك بەڵگە ژ قورئان و سونەتێ هەنە، 

ژوان بەلگا گوتنا خودایێ مەزن : 

( إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ ) القمر/49، 

و گوتنا وی :

( مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ) الحديد/22 .

 ئانکو: چو ئاتاف وموصيبه‌ت نه‌ د عه‌ردى دا ونه‌ د له‌شێن هه‌وه‌ ب خۆ دا وه‌كى نساخییێ وبرسێ ونه‌خۆشییێ نائێنه‌ سه‌رێ هه‌وه‌ -گه‌لی مرۆڤان- ئه‌گه‌ر د له‌وحێ پاراستى دا نه‌هاتبنه‌ نڤيسين به‌رى رح بۆ هه‌وه‌ بێنه‌دان. هندى ئه‌و چه‌نده‌يه‌ ئه‌و ل سه‌ر خودێ يا ب ساناهییه‌.

و گوتنا پێغەمبەری سلاڤ لێ بن: 

(خودایێ مەزن قەدەرێن چێکرییان نڤیسینە ژبەری عەرد و عەسمانا دروست بکەت ب پێنچی هزار سالا و عەرشێ وی یێ لسەر ئاڤێ) رواه مسلم (2653).

یا دووێ:

ئەوە کو عەبدی حەز و هەلبژارتن یا هەی پێ تشتا دکەت یان دهێلیت، و پێ باوەریێ دئینت و دبیتە باوەردار و کوفرێ ژی دکەت و دبیتە کافر، و گوهداریێ ژی پێ دکەت و کارێت نە شەرعی ژی پێ دکەت، و لسەر وان کریارا حساب دێ دگەل هێتە کرن و دێ جزایێ وی بو هێتە دان، و دسەرڤێ چەندێ ڕا خودایێ مەزن دزانیت دێ لسەر چ بیت و دێ چ هەلبژێریت، و دێ چاره‌نـڤـیسێ وی چ بیت

بەلێ خودایێ مەزن زوریێ لێ ناکەت بو کرنا کارێن خراب و هەلبژارتنا کوفرێ، بەلکو ڕێك بو ئاشکەرا کر، و پێغەمبەر بوو هنارتن و کتێب بوو ئینان خوار و بەرێ وی دا رێکا راست ، ............ و هەچیێ ب هیلاك بچیت ئەو لسەر نەفساخو ب هیلاك چوویە.

خودایێ مەزن دبێژیت:

 ( وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ ) الكهف/29 ،

و دبێژت : ( إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا ) الإنسان/3، ئانکو: هندى ئه‌مين مه‌ ڕێكا هيدايه‌تێ وسه‌رداچوونێ وخێر وشه‌ڕان بۆ ئاشكه‌را كر؛ دا ئه‌و ببته‌ خودان باوه‌ره‌كێ شوكردار، يان كافره‌كێ قه‌نجى ڤه‌شێر.

 ( فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَنْ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ) الزلزلة/7، 8.

ئانکو: ڤێجا هه‌چییێ هندى گرانییا مێرییه‌كا بچويك باشى كربن، ئه‌و ل ئاخره‌تێ خێرا خۆ دێ بينت، وهه‌چییێ هندى گرانییا مێرییه‌كا بچويك خرابى كربن، ئه‌و ل ئاخره‌تێ جزايێ خۆ دێ بينت.

و دبێژت : ( وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ) الأعراف/43.

ئانکو: و بۆ قه‌درگرتن گازى وان هاته‌كرن: كو ئه‌و به‌حه‌شتا هه‌ خودێ ب ڕه‌حما خۆ و ژ به‌ر وێ باوه‌رى وكارێ چاك يێ هه‌وه‌ كرى دا هه‌وه‌ وهوين لێ كرنه‌ ميراتگر.

و دبێژت : ( وَذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ) السجدة/14.

ئانکو: وهوين تام بكه‌نه‌ عه‌زابا جه‌هنه‌مێ يا بێ ڤه‌بڕين؛ ژ به‌ر وێ كوفرا هه‌وه‌ د دنيايێ دا ب خودێ دكر وئه‌و گونه‌هێن هه‌وه‌ دكرن.

خودێ تعالی دیارکر کو مروڤ باوەریێ د ئینت و کارێن چاک دکەت ب هەلبژارتن و حەزا خو ئەڤجا دێ چیتە بەحشتێ، یان کوفرێ دکەت و کارێن خراب دکەت ب هەلبژارتن و حەزا خو ئەڤجا دێ چیتە جەهنەمێ ، و هەر مروڤەك ژ نەڤسا خۆ و ببەرێخودانا دەور و بەرێن خۆ دزانیت کو کاروکریارێن مە کارێن باش و یێن خراب و تاعەت و گونەھ هەمییا ئەم ب هەلبژارتنا خو دکەین، و ئەم هەست ب چ هێزا ناکەن خورتیێ ل مە بکەت بوو کرنا ڤان کریارا، تو دشێی ئاخڤتنێت نە جوان بێژی و درەوا بکەی و نەکامیێ بکەی، کا چاوا تو دشێ بەرامبەر حەمدا خودێ بکەی و تەسبیحا بکەی و داخازا ژێبرنا گونەها ژخودێ بکەی و خێرا بدەی و شیرەتا بکەی، و تو دشێ بچیە جهێن خو مژیلکرنێ و باطل و مونکەری کا چەوا تو دشێ بچیە مزگەفت  و جهێن خێرو تاعەتی، ها هوسانە مروڤ دشێت بدەستێ خو قوتانێ بکەت و دزییا بکەت و گوتنا نە حەق بێژیت و خیانەتێ بکەت، بەرامبەر دشێت هاریکاریا یێن پێدڤی بکەت ، و خێرا پێشکێش کەت ب دەستێ خو، ڤێجا هەر مروڤەك دێ هندەك ژڤان کارا کەن و هەست ب زوریێ و شكاندێ و ب سه‌ر زال بوونێ

لسەر خو ناکەت، بەلکو ب هەلبژارتن و حەزا خو کارا دکەت ، و پاشی دێ حساب ژبەر وان کارا دگەل هێتە کرن ئەگەر کارێن خێرێ بن دێ پاداشتی وەرگریت و ئەگەر کارێن خراب بن دێ  سزای وەرگریت. 

و ئەوتشتێ خودێ نڤیسی و تەقدیر کری بەندە چ ژێ نزانیت،و نە دروستە ئەو پشت بەستنێ ل سەر بکەت یان بوو خۆ بکەتە هێجەت، کا چاوا نە دروستە بەرهنگاری خودایێ خوببیت بێژیت بوچی تە ئەڤە کر ژ ئەهلێ شقاوەتیێ و یێ دی تەکر ئەهلێ سەعادەتێ، هندی کە خودایێ مەزنە چ زورداری ل ئەوێ ئەهلێ شقاوەتێ نەکریە بەلکو دەرفەت و شیان و هەلبژارتن دانێ، و پێغەمبەر بوهنارتن دگەل پێغەمبەرا پەرتوك بو ئینان خار و بیرا وی د ئینات و هشیاردکر بچەند جورێن بیرئینه‌را وەکی موسیبەت و بەلایا دا توبە بکەت بو خودێ و دا خودێ ژێ قەبیل کەت، ئەڤجا ئەگەر ڕێکا سەردابرنێ گرت و دیڤ رێکا جینایه‌تكارا چوو ئەو زیانێ ل کەسێ ناکەت ژبلی نەفسا خۆ و ئەوە نەفسا خۆ ب هێلاك دبەت

وەکی خودێ تعالا دبێژیت:

( قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا . وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا ) الشمس/9،10.

ئانکو: ب ڕاستى ئه‌و ب سه‌ركه‌فت يێ نه‌فسا خۆ پاڤژ كربت و ب خێرێ ب خودان كربت.وئه‌وى زيان كر يێ نه‌فسا خۆ د بن گونه‌هان ڕا ڤه‌شارت بت.

و دبێژیت :( وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلَكِنْ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ ) آل عمران/117

 ئانکو: وخودێ ب وێ چه‌ندێ زۆردارى ل وان نه‌كرییه‌، به‌لكى وان ب كوفر ونه‌گوهدارییا خۆ زۆردارى ل خۆ دكر.

و دبێژیت: 

( أَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَقَوْمِ إِبْرَاهِيمَ وَأَصْحَابِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكَاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ )التوبة,70،

 ئانکو: ئه‌رێ ما به‌حسێ ملله‌تێن بۆرى بۆ ڤان دوڕوییان نه‌هاتییه‌ كرن: ملله‌تێ نووحى وئويجاخا عادى وئويجاخا ثه‌موودى وملله‌تێ ئيبراهيمى وخودانێن (مه‌ديه‌نێ) وملله‌تێ لووطى ده‌مێ پێغه‌مبه‌ر ب وه‌حییێ وئايه‌تێن خودێ بۆ وان هاتين ووان ئه‌و دره‌وين ده‌رێخستين؟ ڤێجا خودێ عه‌زابا خۆ داڕێتییه‌ سه‌ر وان هه‌مییان؛ ژ به‌ر كارێ وان يێ خراب، ڤێجا نه‌بوويه‌ كو خودێ زۆردارییێ ل وان بكه‌ت، به‌لێ يێن زۆردارى ل خۆ كرین ئه‌و بوون ده‌مێ وان باوه‌رى نه‌ئيناى.

کورتی:

ئیمان ب هندێ کو خودێ تعالا ئەو چێکەرە یێ تشت تەقدیر کرین و نڤیسین و ئەهلێ سەعادەتێ ژ یێ شەقاوەتێ (باش و خراب) یێن جوداکرین ، ئەڤ چەندە ڕامانا هندێ نادەت خودێ زوری یا ل بەندەیێن خو کری لسەر تاعەتی یان گونەهێ، بەلکو شیان و حەز و هەلبژارتن دانە وان د وان کریارێن ئەو دکەن و ل سەر وان کریارا حیساب دگەل وان دهێتە کرن ، هندی خودێ یە زورداریێ ل چ بەندەیێن خو ناکەت.

والله أعلم .

ژێدەر:https://islamqa.info/ar/answers/96978/%D8%A7%D8%B0%D8%A7-%D9%83%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%A9-%D9%81%D9%83%D9%8A%D9%81-%D9%8A%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D8%A7‌