بەرسڤ:

بسم الله الرحمن الرحیم

حەمد و سەنا بو خودایێ مەزن ، و سلاڤێت خودێ لسەر گیانێ پێغەمبەرێ خودێ، و ل سەر خێزان و كەس وكارێت ئیماندار و صەحابيان و دويفکەفتیێن وی هەتا روژا دویماهیێ.

ئێك : پێناسا نێربازیێ 

نێربازی : ئانکو جووت بون ژ پشتێ ڤە دگەل زە لاما(نێر د گەڵ نێری) .

ئەڤ کارێ کرێت بێ باوەرێت سەردەمێ پێغەمبەر لوط علیه السلام ئێکە مین کەس بوون ئەنجام داین، هەروەکی پێغەمبەر لوط علیه السلام گوتیێ: {أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَـٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدࣲ مِّنَ ٱلۡعَـٰلَمِینَ} [ ﺍﻷﻋﺮﺍﻑ : 80 ] 

ئانكو : ئه‌رێ هوين وێ كرێتییا زێده‌ كرێت دكه‌ن؟ كه‌سێ ژ چێكرییان به‌رى هه‌وه‌ ئه‌و نه‌كرییه‌. 

هندەك کەسا فیترەتا وان یا بەروڤاژیە حەش زەلامان دکەن شینا ئافرەتا، بە لکی زێدەتر ژی .

دوو : حوکمێ نێربازیێ د ئیسلامێ دا

تاوانا نێربازیێ ژ زینایێ مەزنتر وکرێت ترە ؛ چونکی زينا جووت بونە ژ سنگی ڤە ، بەلئ نێربازی جووت بونە ژ پشتێ ڤە و ب چ ڕەنگا ڕێك پێ نە هاتیە دان، ژ بەر هندێ خودایێ مەزن دەربارەی زینایێ دبێژیت : { ﻭَﻻَ ﺗَﻘْﺮَﺑُﻮﺍ ﺍﻟﺰِّﻧَﻰ ﺇِﻧَّﻪُ ﻛَﺎﻥَ ﻓَﺎﺣِﺸَﺔً } [ ﺍﻹﺳﺮﺍﺀ :32 ] 

ئانکو : وهوین نێزیكی زینا یێ نەبن و دە سپێکێت زینایێ هە می د حەرامن [إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا (32)]ب پشت راستی ئه‌ڤه‌ تاوانەکا کرێتە ‌و خراپترین رێکە ژبەر هندێ دێ هەوە بەرەڤ جەهنەمێ بەت .

ﻭ پێغەمبەر لوطی سلاڤێت خودئ لسەر بن ب فاحیشێ و 

خرابیێ ناڤێ وێ يێ بری هه روەكی گوتيه گەلێ خو 

 : {ﺃَﺗَﺄْﺗُﻮﻥَ ﺍﻟْﻔَﺎﺣِﺸَﺔَ } ﻭ خودێ ئەف ئاخفتنا لوطی پەسەند کر ، وبه حسێ ڤێ ئاخفتنێ كر و ژئ رازيبو ، و ئەو ئەليف لاما دگەل « ﺍﻝ » بەڵگەیەکە ل سه ر هندێ ئەڤ كاره گەلەكێ کرێتە و چ جورێت فاحيشێ وه كی ڤی کاری نینن، وئەڤە بابەتە کێ ڤەبریە ل دەف خەلکی کو نێربازی کرن خراپتره ژ زینایێ .

سێ : مه ترسيا تاوانا نێربازیێ

نێربازی تاوانەكا مەزنه وجەریمەکا بێ وێنەیە ، و زیانه بو دین و ژیانێ ، و تێکدەرا ڕەوشتێت زه لامينيێ يه ، وکومەلگەهێ د هەرفينيت ، و خێر و به رەکەتێ ژ ناڤ دبەت ، و شەر و بەلایا دئينيت ، و ئەگەرەکە بو سەرشوری و زەلیلیێ ، و عاقلێ ساخلەم قەبيل ناكەت ، و دينێن ئەسمانی ڤی کاری رە ت دکە ن ، و زولمه تو دگەل كەسێ بەرامبەر دکەی و حەتا مرنێ دێ ب سەرشوری و زەلیلی مینی ، ژبەر هندێ خودێ بەر ل سەر مللەتێ لوط پێغەمبەری سلاڤێن خودێ لێبن باراندن ، و پشتی بەحسکرنا سەرهاتیا ڤی مللەتی دبێژیت : { ﻭَﻣَﺎ ﻫِﻲَ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ ﺑِﺒَﻌِﻴﺪٍ} [ﻫﻮﺩ : 83 ] .

ئانکو : و ئەف سزايه یێ دیرنینە ژ زالم و ستەمکارا ‌، ئانکو‌: هە ر مللەتەکێ ڤی کارێ خراب ئەنجام بدەت ل نێزیك خودایێ مە زن وە کی ڤی سزایی دێ دەتێ‌.

هه ر دەمێ ئەف گونەهە دناف کومەلگەهێ دا بەڵاڤ بو و خودێ سزا نە دا ب تێبرنا مللەتی پشت راست بن خودێ سزایەکێ ب ئازارتر یێ بو دانایی.

چار: سزایێ نێربازان د ئاینێ پیرۆزێ ئیسلامێ دا :

د شەریعەتێ ئیسلامێ ژی دا هەر كەسەکێ ڤی کاری ئەنجام بدەت یان ئە ڤ کارە دگەل بهێتە کرن ب رازیبونا وی و زوری لێ نەهاتبیتە کرن ، سزایێ وی ئەوە بکوژن ژ لایێ سەروکێ موسلمانان ڤە.

بە لێ پێتڤیە ئەڤ چار مەرجە ل دە ف هەبن :

1- کەسەکێ ب عاقل و ژیر بیت .

2- یێ باڵغ بیت و یێ بچیك نەبیت .

3-یێ پێگیر بیت ب ئەحکامێن ئیسلامێ ئانکو موسلمان بیت نە کافر و بێ باوەر بیت .

4- بزانیت ئەڤ کارە حەرامە .

 ئەگەر ئەف مەرجە ل دەف هەبون وی دەمی دڤێت بهێتە کوشتن ژ لایێ سەروکێ موسلمانان ڤە.

بەڵگە ژی ل سەر ڤێ چەندێ :

 ئێك : «عبدالله»ی كورێ «عباس» ژ پێغەمبەری صلى الله علیه وسلم ڤە دگوهێزیت کو گوتی : « مَنْ وَجَدْتُمُوهُ يَعْمَلُ عَمَلَ قَوْمِ لُوطٍ فَاقْتُلُوا الْفَاعِلَ وَالْمَفْعُولَ بِهِ».

 ئانکو «هەركەسە کێ هەوە دیت کارێ مللەتێ «لوطی» کر (ئانکو نێربازی، هە ردوو کا ب کوژن ، ئەوێ وی کاری دکە ت و ئەوێ ئەف کارە دگەل دهێتە کرن ». رواه الإمام أحمد 1/300 وهو في صحيح الجامع 6565    

و ئەڤ نەخوشیا طاعونێ کو د ڤی سە ردە می دا دەرکەتی دسەردەمێت بەرێ دا نەبو ، هەمی ئەگەرێ وێ دەهمەن پیسیێ یە، وەكی نەخوشیا ئایدزا کوژەك .ئەڤە هەمی بەلگەنە لسە ر کار بنەجهییا شەریعەتی کو ئەف جورە سزایە داناینە.

دوو: صەحابی خودێ ژ وان ڕازی بیت ئێک دەنگن ل سەر کوشتنا وی.

سێ: دەربارەی بەڵگەیێن عەقلی واجبە کوشتنا وی ؛چونکی خرابیەکا مەزن یا جڤاکی یا هەی ، و زەڵاما ل شینا ئافرەتێ کارێ خراب دگەل دهێتە کرن ، و نەشێت خو ژێ ب پارێزیت چونکی زەڵام هەمی دەما یێل دگەل ئێك بو نمونە ئەگەر تە زەڵامەك دگەل گەنجەکێ جوان دیت تو نەشێ بێژیێ ئەف گەنجە   چ دکەت د گەل تە ،بەلی ئەگەر تە زەڵامەك دگەل ئافرەتەکێ دیت ، و تە زانی نە مەحرەما وی یە ، تو دشێ پرسیارێ و ڤەکولینێ ژ وی بکەی ، ژبەر هندێ نێربازی کارەکی نەشرینە و کرێتە و نەشێت ژی خوژڕێکین وێ بپارێزیت ژبەر هندێ ژی سزایێ وێ کوشتنە د هەمی حالان دا و ئەڤە بوچونا .

پێنج : حوکمێ جووتبونێ دگەل ئافرەتێ ژ پشتێ ڤە 

جووتبون دگەل ئافرەتێ ژ پشتێ ڤە حەرامە، ب وێ ڕامانێ ئامیرێ خو یێ نێرینە بکەت دناف جهێ دەستئاڤا ستویر دا ؛ ژبەر ڤێ ئایەتا پیروز -: { فَأۡتُوا۟ حَرۡثَكُمۡ أَنَّىٰ شِئۡتُمۡۖ } [ ﺍﻟﺒﻘﺮﺓ : 223 ] .

واته: هوین تۆڤێ خۆ ل نك ددانن و ب ئانه‌هییا خودێ دوونده‌هـ بۆ هه‌وه‌ ژێ شين دبت.

 ﻭجهێ دەستئاڤا ستویر جهێ شینکرنێ نینە ، وچەندین فەرمودە یێت هاتین دەربارەی رێگری کرنا ڤی کاری ،  پێغەمبەرێ خودێ ـ ﷺ یاگوتی : (مَنْ أَتَى حَائِضًا أَوْ امْرَأَةً فِي دُبُرِهَا أَوْ كَاهِنًا فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ) 

ئانکو : هەر کەسەك بچیتە دەف خێزانا خو د روژێن زڤروکا هەیڤانە دا یان ژ پشتێ ڤە یان سە رەدانا فال ڤەکەرەکی بکەت ب پشت راستی ئەو بێ باوەربو ژ وێ یا بو موحەممەد پێغەمبەری هاتی ـ ﷺ ـ . رواه الترمذي (135) وأبو داود (3904) وابن ماجه (639) . والحديث : صححه الشيخ الألباني في "صحيح الترغيب" (2433).

و د فەرموودەکا دی دا پێغەمبەرێ خودێ ـ ﷺ ـ لەعنەتا ل وی کەسی کری یێ ژ پشتێ ڤە دچیتە دەف خێزانا خو و یا گوتی : (مَلْعُونٌ مَنْ أَتَى امْرَأَتَهُ فِي دُبُرِهَا) . ئانکو : لەعنەتا ل وی کەسیە ئەوێ کو ژپشتێ ڤە دچیتە دەڤ خێزاناخو.

رواه أبو داود (2162) والحديث صححه الشيخ الألباني في "صحيح الترغيب" (2432).

هەتا ﺷیخ ﺍﻹﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ_ﺗﻴﻤﻴﺔ -ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ - دبێژیت: هەر کەسەکێ ژ پشتێ ڤە بچیتە دەف هەڤژیناخو واجبە ژێك جوداببن و بهێتە تەلاق دان؛ چونکی بەردەوام بون ل سەر ڤێ تاوانێ جهێ قەبویل کرنێ نینە ب هیچ رەنگەکی .

شەش : زیانێن ڤی کاری ژ لایێ تەندروستیێ ڤە : 

 ژ لایێ تەندروستیێ ڤە نێربازی دبیتە ئەگەرێ چەند نەخوشی یێت ب مەترسی کو ب ساناهی ناهێنە چارەسەرکرن وەكی :

1- دەركەفتنا وەرەمەکا شانەیی دڕیشالێت بەشێ ئەندامێ زاوزێ كەسێ توشبووی كو ب ڕەنگێ برینەکێ دەردکەڤیت لسەر ئەندامێ نێرینە و ل جهێ دەستئاڤا ستویر.

2-   تووشبوونا كومێ ب کولبوون (التهاب)ێ یا گەلەك دژوار و دەرکەتنا پرسکێن خوینێ دگەل عەداف و ئێشانێ ل دوماهیێ دبیتە ئەگەرێ تەنگ بوونێ و دگەل زێدەبوونا ڕێژەیا خوین بەربوونێ و گرتنا وێ بوشاییێ ب تمامی.

3- تووشبون ب وەرەمەکا شێرپەنجەی د ئەندامێ زاوزێی نێرینە دا .

4- ڤەگوهاستنا نەخوشی یێت مە ترسی دناڤبەرا ئەندامێت نیرینە یێت نێربازا .

5- د دەرئەنجامێ ڤەکولینا دا بو زانایا دەرکەت کو فاحیشا نێربازیێ (هەڤڕەگەزبازی) دبیتە ئەگەرێ ڤەگوهاستنا نەخوشیا گەلەك ب مەترسی ڤایروسێ کولبوونا مێلاکێ .

5- كریارا نێربازیێ دبیتە ئەگەرێ ڤەگوهاستنا نەخوشیا ب مەترسییا ئایدزێ .

6- نێرباز تووشی تێكچوونێ دبیت د مێشك و هزرکرنا سروشتی و بیروبوچوونا و هەروەسا لاوازی د دانا بریارارادا.

7- ئەو کەسێن توشی فاحیشا نێربازیێ بوین گەلەك زیکا د مرن ژ ئەگەرێ توشبونا وان ب گەلەك جورێت نەخوشی یێت ب هێز و ب مەترسی .

8- کولبوون د پرۆستاتا و میزلدان و گولچیسكا دا و تووشبونا ئەندامێ زاوزێ ب نەخوشیا سیفلس کو ئێکە م نەخوشیێن گەلەک بەربەڵاف یا ڤێ کریارێ و زیانێن وێ گەلەکن.

9- ژبەر مەزن بونا قەبارێ بوشایی یا دەستئاڤا ستویر وەكی دەرئەنجامەك بۆ فاحیشا نێربازیێ دبیتە ئەگەرێ ژدەست دانا کونترولکرنا ماسولکا وی جهی بو کەسێ توشبو و دەرچونا پیساتیێ د ریڤیکا دا ب ڕەنگەکی گەلەك ب لەز كو نەشێت کونترولکەت و ب چ ڕەنگا کەسێ توشبووی نەشێت خو بگریت . ول دویماهیێ دبیتە شەلەل د ماسولکێت وی جهی دا و بەشەکێ ریڤیکێ دهێتە ژدەرڤە.

10- كەسێ توشبوی ب فاحیشا نێربازیێ نەشێت خو نێزیکی خێزانا خوبکەت چونكی حەز بو رەگەزێ مێ نامینیت ئە گەر هەڤژینی ژی پێك ئینابیت .

و هەروەسا ئە گەرهەڤژین نەبیت نەشێت هەڤژینی یێ پێك بینیت دگەل چ ئافرەتا.

هەروەسا ئەوێن هەڤژینی پێك ئینای ونێربازی یێ دکەن خێزانێت وان توشی گەلەك کێشێت دەرونی وجەستە یی دبن چونكی نێرباز نەشێت نێزیكی خێزانا خۆ ببیت بو ئەنجامدانا جووتبونا شەرعی و د ئەنجامدا توشی گەلەك کێشێت جڤاکی و شەرعی دبن .

و ل دویماهی یێ دێ بێژین: پێتڤیە لسەر دەیك و بابان هشیاربن ژ کریارێت کچ و کورێت خو و ژ رەوشتێن هەڤالێت وان و دەم وجهێ دەرکەتناوان ودڤێت لبەر چاڤێت وان بن بوهندێ دا توشی ڤی کاری نەبن د هەمی تەمەنادا.

خودایێ مەزن زاروکێن مە ژ هەمی خرابی وتاوانێن هوسایێن کرێت ب پارێزیت .

ژێدەر:-سایتێ وە لامەکان

 https://walamakan.com/3284