ئەرێ ئایەتەک هەیە ل سەر هندێ کو بەری ئەرد دروست بیت هاتیە دیارکرن کو چەند مروڤ دێ هەبن و دێ چ بسەرێ وان هێت ، هەروەسا دەمێ کەسەک دهێتە سەر دونیایێ هەتا دوماهیک روژا وی دێ چ بسەری هێت ئەرێ تاوانا وی چیە؟
بەرسڤ:
چونکی ب دەستێ وی نینە یا بوهاتیە نڤیسین کا موسلمان بیت یان کافرە.
خودایێ مەزن یێ ئاگەهدارە
ل سەر ئەوا رویدای و ئەوا دێ رویدەت ، ویێ ئاگەهدارە ل سە رکارێن بەندەیێن خۆ یێن ئاشکەرا و ڤەشارتی، و چ کار ل بەر خودایێ مەزن بەرزە نابن هەروەکی خودایێ مە زن دبێژیت(إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ) [العنكبوت - ٦۲]
ئانکو:هندى خودێ یه ب هه‌ر تشته‌كێ هوين دكه‌ن يێ پڕ زانايه، چو تشت ل وى به‌رزه نابت.
هەروەسا دبێژیت: (لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ قَدۡ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عِلۡمَۢا) [الطلاق ـ۱۲]
ئانکو:دا هوين -گه‌لی مرۆڤان- بزانن كو خودێ ل سه‌ر هه‌ر تشته‌كى يێ خودان شيانه چو تشت ل به‌ر وى ئاسێ نابت، وكو خودێ ب زانينێ دۆر ل هه‌ر تشته‌كى گرتییه، ڤێجا تشته‌ك ژ بن زانين وشيانا وى ده‌رناكه‌ڤت.
ئەڤجا ل بەری دروست بونا مروڤان خودایێ مەزن دزانی کا دێ چەند بن و دێ چ بسەرێ وان هێت ونڤیسیە دێ چ کەن و دێ کیژ رێکێ هە لبژێرن ، دێ موسلمان بن یان بێ باوەر ، ژ بەر هندێ چ تشتێ ژدەف خۆ ناهێنە ڕویدان بەلکو هەمی تشت دنڤیسی نە ، هەروەکی خودایێ مەزن دبێژیت: (وَخَلَقَ كُلَّ شَيۡءٖ فَقَدَّرَهُۥ تَقۡدِيرٗا) [الفرقان ـ ۲]
ئانکو: وئه‌وه يێ هه‌ر تشته‌كێ هه‌ى ئافراندى، و ب ئافراندنه‌كا بابه‌تى هه‌ر ئێكى بت وى ل دويڤ حكمه‌تا خۆ وبێ كێماسى ئه‌و ئافراند.
بەلێ ئەڤ زانین و نڤیسینا خودایێ مەزن بو وان کریارێن مروڤ دکەن بزوری نینە وخودایێ مەزن فشار نە ئێخستیە لسەر چ کەسان بو هەلبژارتنا رێکی یان بریاردانێ یان کرنا کاروکریارا، بەلکو مروڤ بخۆ بەرپرسە وب حەزاخو چارەنڤیسێ خوو دیاردکەت چونکی خودایێ مەزن رێکا باش و یاخراب دانایە و مروڤ ئازاد کرینە بو هەلبژارتنا ئێک ژ هەر دوو رێکان.
ویا ژهەمیێ سەیرتر ئەوە هندەک کەس دبێژن: ئەگەر خودێ نڤیسی بیت کو کەسەکێ خرابم بوچی دێ حیسابێ دگە لمن کەت ومن کەتە دناڤ ئاگری دا، بەرسڤ بو کەسێن ڤێ چەندێ دبێژن ئەرێ باشە تو چە وا دزانی کو خودێ نڤیسیە تو کەسەکێ خراپ بی ب چ رێک دێ زانی نڤیسیە خرابی یان باشی ددە مەکێ دا کو تو چ ژ غەیبێ نزانی هەر چەندە خودێ نڤیسیە کو بزوری نینە.
ژبەر ڤێ چەندێ خودایێ مەزن سیفەتێ تمامیێ(کمال)ێ هەیە ودزانیت دوماهییا ئەنجامێ بەندێ وێ دێ چ بیت ونڤیسە بێ زوری لێکرنە.
ئەڤجا پێتڤیە مروڤ بزیرەکی هەوڵ
بدەت وکار بکەت ژ بوچونا بەهەشتێ
و بدەست ڤەئینانا رازیبونا خودایێ مەزن ل روژا دوماهیێ.
خودایێ مەزن دبێژیت: (فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ)
[الیل ـ ٥ ـ ۱۰]
ئانکو: ڤێجا هه‌چییێ مالێ خۆ خه‌رج كر بیت وته‌قوایا خودێ دوێ چه‌ندێ دا كر بیت ، ئه‌م دێ به‌رێ وى ده‌ينه ئه‌گه‌رێن خێرێ وچاكییێ وكارێ وى ل به‌ر ب ساناهى كه‌ين، وهه‌چییێ چڕيكى ب مالێ خۆ كربت وخۆ ژ جزادانا خودايێ خۆ بێ منه‌ت كربت ،ودره‌و ب حسێب وجزادانێ كربت،ئه‌م دێ ئه‌گه‌رێن به‌خت ڕه‌شییێ بۆ وى ئاشكه‌را كه‌ين.
ژێدەر: پەرتووکا وەڵامی پرسیارەکان ژ لایێ مامۆستا خلیل احمد
عربة الشراء