حوکمێ وەرگرتنا زانینێ ژ بیدعەچییان؟

یا ئێکێ:

بیدعەکرن د ئاینی دا چ د بیروباوەران دابیت یان د عیبادەتان دابیت ژ مەترسیدارترین کارانە؛ چونکی دبیتە ئەگەرێ بەرزەکرن و نەمانا سوننەتا پێغەمبەری‌ ﷺ

 

خەلکێ چ بیدعە ئەنجام نە داینە ئیلا تشتەك ژ سوننەتێ یا کو ژ وێ ب خێرتر و باشتر یێت بەرزەکرین، ڕێکا بیدعەکرنێ وێ ڕامانێ دگەهینیت کو ڕێکە کا هەی بۆ گەهشتنا ڕازی بوونا خودێ ژبلی ڕێکا پێغەمبەرﷺ و صحابیێت وی ل سەر.

 

 ژبەر ڤێ مەترسییا مەزن، زانایان فەرمان کریە ب هێلان و دویر کەفتنێ ژ مرۆڤێ بیدعەچی، و ئەف دویر کەڤتنە بۆ بەرژەوەندییا مرۆڤێ بیدعەچی و جڤاکێ موسلمانان یە، چونکی مروڤێ بیدعەچی ب هێلان و پشتدانێ دێ پاشڤە زڤریت و وێ بیدعێ هێلیت، و جڤاك ژی دێ مەترسییا بیدعەچی زانن لەو پێ سەردا ناچن.

(بەلێ پێدڤی یە هشیاربین ئەڤ هێلان و پشتدانە هندەك ضوابتێت هەین پێدڤی یە زه‌بت بکەین) 

 

 

 

یا دووێ:

فێربوون ب گشتی ب شێوەکێ دیار و ئاشکەرا ژ کەسەکێ بەرنیاس ب بیدعێ و ب ئاشکەرای دکەت ئەڤە دێ هاریکارییا بەردەوام بوونا وی ل سەر بیدعێ کەت، و سەرداچوونا خەلکێ ب وی،

 

شاطبي خودێ دلوڤانیێ پێ ببەت دبێژیت:  

هندیکە مەزنکرن و بهاکرنا خودانێ بیدعێ یە دوو خرابیێت مەزن دیڤ خودا دئینن کو هاریکارن بۆ هەرفاندنا ئیسلامێ:

 

یا ئێکێ: لێزڤرینا نەزان و خەلکێ گشتی(یێن خو ب داخازکرنا زانینێ ڤە نە وەستاندبن) بۆ وێ مەزنکرن و بهاکرنا خودانێ بیدعێ، ئەڤجا دێ هزرکەن ئەو بیدعەچی باشترین کەسە، و ئەوا ئەو ل سەر باشترە ژ ئەوا غەیری وی ل سەر، ئەڤ چەندە سەری دێ کێشیتە هندێ خەلك دیڤچوونا وی بکەت ب بیدعا وی ڤە بێ کو دیڤچوونا خودانێت سوننەتێ بکەن ب سوننەتا وان ڤە.

 

یا دووێ: ‌و ئەگەر هاتە مەزنکرن و بهاکرن ژبەر بیدعەکرنا وی ئەو دێ وەکی سەرکێشەکێ هاندەر لێهیت د دروستکرنا بیدعا دهەر تشتەکێدا

ڤێجا دهەر کاودانەکێ ژڤان دا دێ بیدعە ساخبن و بەلاڤ بن و سوننەت مریت ونامینیت دناڤ خەلکێدا، بێ گومان ئەڤە هەرڤاندنا ئیسلامێ یە......

 انتهى من " الاعتصام " ( 1 / 202 )

 

 

 

یا سیێ:

وەرگرتنا زانینێ ژ بیدعەچییان: دمینیتە لدویڤ هندێ کا ئەڤ زانینا پێشکێش دکەت دکەڤیتە د بن بابەتێ بیدعا ویڤە یان نە؟

 

ئەگەر ئەو زانینا ژێ بهێتە وەرگرتن دکەڤیت بن بیدعاوی ڤە ، و شینوارێت وێ ل سەر دیار دبن، دڤی کاودانی دا گومان نینە کو پاشڤەلێدانە ژ وەرگرتنا زانینێ ژڤی کەسی؛ چونکی وەرگرتنا زانینێ بجهینانا دوو خرابییان یا تێدا هەی؛

یا ئێکێ: خرابییا تێکەل کرنێ دگەل بیدعەچی و ڕێزگرتن و مەزنکرنا وی

یا دووێ: خرابییا به‌رهەنگاریبوونا نەفسێ بۆ شبهات و وەرگرتنا ویێ زانینا نە حەقی ونە دروستی چوی دناڤ دروستییا وێدا

بەلێ ئەو کەس ژڤێ چەندێ دەر دکەڤت ئەوێ شيیان هەبن ب تەمامی ڤێ بیدعی جودا بکەت، و باوەرییەکا تمام هەبیت داخبار نابیت بوی کەسێ زانینێ ژێ وەردگریت، و پێدڤی بیت زانینێ ژێ وەرگریت بۆ خواندنا خۆ، یان زانینا تشتەکێ لدەڤ مللەتەکێ، ٳن شاء اللە وەرگرتنا زانینێ بۆ ڤان مەسەلێت هوسا چو تێدا نەبت، بەلێ دگەل ڤێ چەندێ ژیك یا باشتر ئەوە ڤی کاری بتەمامی بهێلت

 

بەلێ ئەگەر ئەو زانینا ژیێ دهێتە وەرگرتن تێکەلی بیدعەکرنا وی نەبت وەك: علمێ نحوێ و زمانی و تەجویدا قورئانا پیروز، و بەهرا پتر فقه ژیك، لفێری خرابییا تێکەلکرنا کەسێ بیدعەچی بەرهەنگارببو دگەل بەرژەوەندییا ب دەستڤەئینانا زانینەکا ب مفا، لڤی حالەتی دێ هەڤسەنگیێ ئێخیت نافبەرا واندا و بەرێخو دەتێ کا کیشك ژوان کیمتر خرابییا تێدا هەیە وەرگرتنا زانینێ ژوی ، یان هێلانا وی ؟

 

ئەگەر پێدڤییەکا گرنک و فەر ب زانینا وی هەبیت، و کەس ژبلی وی نەبیت ئەوێ زانینێ ژێ فێرببن، و ئەمین بوون سەرداناچن ب بفیتناوی، دڤی حالەتی دا دروستە زانین ژێ بهێتە وەرگرتن

 بەلێ ئەگەر پێدڤییە کا مەزن ب وێ زانینێ نەبن یا لنك وی هەی،یان ئێکەدی هەبت ژبلێ بیدعەچی شیان فێربونێ هەنە، یان خرابییا بیدعا وی مەترسیتربت ژ وەرگرتنا زانینێ ژێ، دڤی حالەتیدا پێدڤییە زانین ژێ نە هێتە وەرگرتن

 

ژێدەر:سایتێ إسلام سؤال وجواب