سوننەتێن ڕۆژیێ چنە؟
بەرسڤ:
پەسن و سوپاسی بۆ خودایێ مەزن بن، سلاڤ لسەر پێغەمبەرێ خودێ بن و لسەر خێزان و کەس وکار و ئیماندار و هەڤال و دویڤکەتیێن وی بن هەتا ڕوژا دوماهیێ.
بێ گومان ڕۆژی ئێکە ژ باشترین پەرستنا، و ئەجرو پاداشتێ ڕۆژیێ ژبلی خودێ کەس نزانیت چەندە وچییە، هەروەسا پێغەمبەرﷺ دبێژیت خودێ گوتییە:(كل عمل ابن آدم له إلا الصيام فإنه لي وأنا أجزي به)
رواه البخاري (1904) ، ومسلم (1151) .
ئانکو هەمی کار و کریارێن کورێ ئادەمی بۆ وی بخۆنە ژبلی ڕۆژیێ ئەو بۆ منە و ئەز دێ پاداشتێ وێ دەم.
و ڕۆژی ئێکە ژ ستوین وئەرکانێت ئیمانێ، و پێدڤی یە لسەر موسلمانی پاراستنێ لسەر بکەت و ئاگەهـ ژێ هەبیت، ئەڤجا چ ڕۆژییا فەڕز بیت یان یا سوننەت بیت، دا خودی بباشترین شێواز پاداشتی بدەتێ.
ئەڤجا ڕۆژیێ گەلەک سوننەت هەنە دێ بەحس هندەک ژوان کەین:
ئێک: سوننەتە ئەگەر ئێکێ خەبەر گوتنە تە یان گوتنەکا نەشرین و نە جوان بەرامبەری تە کر بێژێ (ئەز ب ڕۆژی مە).
دوو: سوننەتە ڕۆژیگر پاشیڤێ بخوت چونکی دپاشیڤێ دا بەرەکەتا هەی.
سێ: سوننەتە زیکا ڕۆژییا خۆ بشکێنی (فتارێ بکەی) و درەنگ پاشیڤێ بخوی.
ئانکو: ئەگەر ڕوژ ئاڤا بوو ڕوژییا خۆ بشکێنی نە کو مینییە چاڤەڕێ هەتا دونیا تاری دبیت، و پاشیڤێ پاش بێخە نە کو هەر ل نیڤا شەڤێ پاشیڤێ بخو.
چار: سوننەتە ب خورمێن تەر وشل ڕۆژییا خۆ بشکێنی، ئەگەر نەبوو ب قەسپان، ئەگەر نە بوو ب ئاڤێ.
پێنج: یا باش ئەوە ل دەمێ شکاندنا ڕوژیێ بێژی: (ذهب الظمأ ، وابتلت العروق، وثبت الأجر إن شاء الله)
شەش: سوننەتە گەلەک دوعا بکەی، ژبەر ڤێ فەرمودا پێغەمبەریﷺ: ( ثَلَاثَةٌ لَا تُرَدُّ دَعْوَتُهُمْ: الْإِمَامُ الْعَادِلُ، وَالصَّائِمُ حَتَّى يُفْطِرَ، وَدَعْوَةُ الْمَظْلُومِ ) .
رواه أحمد (8043) وصححه محققو المسند بطرقه وشواهده .
ئانکو: سێ کەسێن هەین دوعایێن وان ناهێنە زڤراندن ئەوژی (دەستهەلاتدارێ داد پەروەر، ڕۆژیگر هەتا ڕۆژییا خۆ دشکێنیت، و دوعایا کەسێ ستەم "زولم" لێ هاتییە کرن.
ئیمامێ نەوەوی خودێ دلوڤانیێ پێ بەت دبێژیت: یا باش ئەوە بۆ کەسێ ڕۆژیگر گەلەک دوعا بکەت بۆ تشتێن گرنگ کو مفای بگەهینێ ل دونیایێ و ئاخرەتێ و بۆ وان کەسێن خوش دڤێن و بۆ موسلمانان. " المجموع " (6/ 375) .
حەفت: هەروەسا کرنا ئەڤان کارا ژی یاباشە و بخێرە:
ـ کرنا نڤێژێن تەراویحا
ـ ڕوینشتن و مانا ل مزگەفتێ بۆ زکر کرن بیر ئینانا خودێ و خواندنا قورئانێ.
ـ کرنا ئیعتیکافێ ل دەهـ ڕوژێن دوماهیێ یێن ڕەمەزانێ.
ـ گەلەک دانا خێر و سەدەقەیان و ئەنجام دانا کارێن خێرێ
ـ پێداچون و خواندنا قورئانێ، ژ عەبدوللاهێ کورێ عەباسی هاتییە ڤەگوهاستن دبێژیت: (انَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَجْوَدَ النَّاسِ ، وَكَانَ أَجْوَدُ مَا يَكُونُ فِي رَمَضَانَ حِينَ يَلْقَاهُ جِبْرِيلُ ، وَكَانَ يَلْقَاهُ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ رَمَضَانَ فَيُدَارِسُهُ القُرْآنَ ، فَلَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَجْوَدُ بِالخَيْرِ مِنَ الرِّيحِ المُرْسَلَ)
ئانکو: پێغەمبەرێ خودێ ﷺ ژ هەمی کەسا مەرد تر بوو، و لدەمێ ڕەمەزانێ جبریل هات با دەف گەلەک مەرد تر لێ دهات، و جبریل هەمی شەڤا قورئان دوبارە پێ دا خواندن و نیشا دا، و پێغەمبەرێ خودێ ﷺ بو دانا خێرا گەلەک ژ هەوای بلەز تر بوو.
ئیمامی البخاري (6) ، ومسلم (2308)
ـ دەمێ خۆ نە بورینە ب تشتێن بێ مفا، یان گەلەک نڤستنێ، و بلا هەمی خەما تە خوارن و ڤەخوارن نەبیت، چونکی ئەڤ چەندە هەمی دێ ڕێگریێ کەن ژبو کرنا کارێن چاک ل دەمێ ڕۆژیێ دا.
ژێدەر: ژ سایتێ وەڵامەکان بەشێ ئاداب و سوننەتێن ڕۆژیێ
https://walamakan.com/3290