بەرسڤ: چو تێدا نینە دەنگوباسێ مرنا کەسەکێ بەلاڤ کی، و داخازا دلوڤانی پێبرنێ ژخودێ بو بهێت کرن

بەلگە پێ حدیسا پێغەمبەرییە ﷺ: بوخاری ریوایەت دکت کو (زەلامەکێ مزگەڤت دمالی و مر بشەڤ هاتە ڤەشارتن، دەمێ پێغەمبەری زانی گوت:چ تشتی وەل هەوەکر هوین نە بێژن من.

هەروەسا زكرياالأنصاري د"شرح المنهج" (3/ 155) دا دبێژت: (چو تێدا نینە مروڤ مرنا کەسەکێ راگەهینت بو نڤێژکرنێ لسەر هتد..

بەلێ نە دروستە هەکە بو نويبون وساخبيريكرنا نەخوشییان بیت، و ئازراندنا نەڤسێ بيت، تایبەت هەکە نویبونا نەخوشیێت مرنا کەسەکێ بت دەمەکێ درێژ لسەر مرناوی دەرباز بیبت 

شێخێ یسلامێ ابن تيمية‌ دبێژیت: بێهنتەنگی و گری وقێری لسەر مسیبەتێت کەڤن ژ مەزنترین تشتانە یێت خودێ وپێغەمبەرێ وی حرام کرین.

منهاج السنة" (4/554)

چو تێدا نینە هندەك کارێت وی یێت چاك بهێن گوتن،هەکە راست بن نەکو درەو، و مەبەست بگوتنێ بو هاندانا خەلکێ بت بو کرنا کارێت خێرێ، و گازیکرنا وان بو چاڤلێکرنێ بوی مرییێ باش

بەلێ یا کو نە دروستە بهێت گوتن دگوتنا ڤان کارێت باش دا:

‌۱ـ ئەو باشینە یێت بو شانازی پێبرنێ و مەزنکرنێ دهێنە گوتن، کا جەوا ئەڤ کارە دجاهلیەتێدا دهاتەکرن، یان درەو بهێت کرن دپەسنکرنا ویدا.

۲ـ نابیت بهێت گوتن کو فلان شەهیدە،بەلکو دیێ داخازا شهادەتێ بووی ژخودێ هێت کرن، کو ویێ ژشەهیدان حسێب بکت 

شێخ ابن جبرین گوت: چو تێدا نینە دەنگوباسێ مرنا هندەك کەسا کو بەرنیاس بن بباشییێ بهێت بەلاڤ کرن، داکو داخازا دلوڤانیێ و دعا بو وان بهێت کرن ژلایێ بسرمانان ڤە،بەلێ چێنابیت پەسنکرنا وان بوی سیڤەتێ لدەڤ وان نەیی بهێت کرن،چونکی ئەڤە دبت درەوەکا ئاشکەرا 

فتاوى إسلامية" (2/ 106).

بەلێ پێتڤییە بەروڤاژی شێوازی راگەهاندنا جابا مرنێ(نعي) یا جاهلیەتێ بیت.

 نعي ئانکو: راگەهاندنا مرنا کەسەکێ و گوتنا کریارێت وی یێت باش و شانازیبەرێت وی

چونکی پێغەمبەری ﷺ‌ ئەم ژڤێ شێوازی راگەهاندنا جابا مرنێ داین پاش

سليمان الجمل دشەرحا (گوتنا ئەو مستحبة) دبێژت:

مستحبة، هەکە مەبەست بگوتنا کارێت ویێت باش وشانازیبەرێت وی بو لبەرشرینکرن و پالدانا خەلکێ بت بو نڤێژکرنێ لسەر،نەکو بو شانازی پێبرنێ بت کا چەوا دجاهلیەتێدا دکرن، ئەڤەیە مەبەست کو بەروڤاژیێ شێوازی راگەهاندنا جابا مرنێ یا جاهلیەتێ بت 

ـ و دشەرحا( گوتنا ئەو مەکروهە) دبێژت: هەکە یێ راست بت دگوتنا خودا، بەلی نوکەدا زیدەیێ (مبالغة) د پەسنكرنا مریدا دهێت کرن کو هندەك سالوخەتێت درەو دبێژن،بێ گومان ئەڤە حرامە، و پێتڤییە خەلك ژێ بهێت پاشڤەلێدان.

و داخازا دعايا بو مرى ‌دلوڤانی وباشییە بووی،و پالدانا خەلکێ بو دعاکرنێ بووی بگوتنا کارێت وی یێت چاك کارەکێ باشە.

بكورتى:

هەکە مەبەستاوی باشی بیت بو مری،و لبەر شرینکرنا خێرێ بت بو خەلکی،و ئەو گوتن راست بن، چو تێدا نینە ومستحبة، بەلێ بمەرجەکێ درەو و گری و قێری و ساخبیریکرنا نەخوشیێت کەڤن تێدا نەبت.

https://bit.ly/3yuelf6