بەرسڤ:

هەر کەسەکێ بازرگانییێ ب تشتێ حەرام بکەت وەکی ئامیرێن موزیکێ کەرەستێن حەرام و سترانا یان فرۆتنا جگاران، هتد...، د دەمەکیدا حۆکمێ وێ دزانیت و یا زانی ئەو تشتە یێ حەرامە و پاشی تەوبە بکەت، دێ قازانج و فایدێ وان تشتێن حەرام د تشتێن باشدا سەرف کەت، دا کو ژێ ڕزگار ببیت، نە کو سەدەقە و خێرێ، چونکی خودێ یێ پاقژە و چو تشتان ناوەرگریت ب تنێ تشتێ پاقژ تێ نەبیت. و ئەگەر ئەو مالێ حەرام د گەل مالێ حەلال تێکەل ببیت، وەکی دۆکاندارەک دەمێ تشتێ حەلال دفرۆشیت و د هەمان دەمدا جگاران ژی دفرۆشتیت، دێ هندی مالێ حەرام دەستنیشان کەت و حساب کەت، پاشی دێ دەرئێخیت و ب ڕەنگەکی کو وەسان بیت مالێ خۆ یێ ژ تشتێ حەرام پاقژ کری، بێگومان دێ خودێ بۆ وی تشتی قەرەبوو کەت ب تشتێن باشتر و چونکی خودێ یێ مەرد و مەزنە. و ب گشتی ئەگەر کەسەکی پارە و مالەک ب کارەکێ حەرام ب دەستڤە ئینا بیت و بڤێت تەوبە بکەت، دێ سەح کەینە وی کەسی ب چەند ڕێکان:

یا ئێکێ: ئەگەر یێ کافر بوو ل دەمێ ب دەستڤەئینانا وی مالێ حەرام، ل وی دەمی ل سەر وی یا پێدڤی نینە وی مالی بدەت، چونکی پێغەمبەرێ خودێ ـ ﷺ ـ ل دەمێ موسلمانبوونا هەڤالێن وی فەرمان ل وان نە دکر وی مالی بدەن یێ بەری نوکە ب دەستڤە ئینایی.

یا دویێ: بەس ئەگەر ل دەمێ ب دەستڤەئینان وی مالێ حەرام یێ موسلمان بیت و پێزانین هەبن کو ئەو تشتە یێ حەرامە، ل دەمێ تەوبەکرنێ ل سەر وی پێدڤییە وی مالێ حەرام بدەت و خۆ ژێ خلاس بکەت و نەهێلیتە ل دەڤ خۆ. و جهێ داخێیە پڕانییا دۆکانداران د گەل فرۆتنا تشتێن حەلال جگاران ژی دفرۆشن و کێشانا جگاران یا حەرامە و فرۆتنا وان ژی یا حەرامە و ب گرێدانا دۆکانێ بۆ فرۆتنا وان ژی یا حەرام.

لەوما بلا دۆکاندار و بۆ فایدەکێ کێم شۆلێ خۆ تێکەلی حەرامی نەکەن و مال و زارۆکێن خۆ ب حەرامی مەزن و پەروەردە نەکەن و ژبەر خودایێ مەزن دەستان ژ ڤی کاری بەردەن، بێگومان دێ خودایێ مەزن بۆ وان دێ ب باشترین ڕەنگ بەدەل ڤەکەت و دێ بەرەکەت کەڤیتە مالێن وان، مادەم ژبەر خودایێ مەزن دێ خۆ ژ وێ حەرامییێ پارێزن.

و بەلگێن ب هێز و درست یێن هەین حەڕامەتییا جگارێ دسەلمینن:

بەلگێ ئێکێ: خوداى مەزن دبێژیت: [وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ] [الأعراف: 157] .

ئانکو: خودایێ مەزن تشتێن پاقژ و ب مفا یێن بۆ حەلال کرین و تشتێن پیس و ب زیان یێن ژێ قەدەغە و حەرام کرین.

گومان تێدا نینە جگارەکێشان ژ تشتێن ب زیانە و زیان یا بۆ لەشی و مرۆڤان هەی و د هەمان دەمدا بێهنەکا نەخۆش یا هەی ئیزعاجا مرۆڤان پێ دهێتە کرن.

بەلگێ دویێ: خودایێ مەزن دبێژیت: [وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ] [البقرة:195] .

ئانکو: ب دەستێ خۆ، خۆ نەئێخنە د ناڤ مەترسییێدا. و بێ گومان جگارە کێشان مرۆڤی تووشی گەلەک نەخۆشییان دکەت، ژ وان ژی: سەرەتان، سلە، نەخۆشییێن دلی و ئەو نەخۆشییێن تووشی مەعیدەی دبن، ژبلی ڤێ ژی دێمێ مرۆڤی کرێت دکەت و ددانان زەر و پووچ دکەت. 

بەلگێ سیێ: خودایێ مەزن دبێژیت:

[وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ] [النساء: 29] .

ئانکو: هوون ب دەستێن خۆ نەفسا خۆ نەکۆژن. هەر وەسان جگارە کێشان دبیتە ئەگەرێ ژناڤبرن و کوشتنا هێدی هێدی یا جگارەکێشی، کو ئەڤە ژی د ئێسلامێدا دبیتە {ئینتحار} و ب خۆكوشتنێ هاتییە ناڤکرن.

فەتوایا زانایان دەربارەیى جگارەكێشانێ: یا ئێکێ: زانایێ ئیسلامێ یێ (الشيخ عبدالله عبدالعزيز بن باز رحمة الله) دبێژیت: (جگارەكێشان حەرامە و 

كڕین و فرۆتنا وێ حەرامە و هەر وەسان کرێدانا دۆكانێ بۆ فرۆتنا جگارێ حەرامە، هەر وەسان هەڤالینییا جگارکێشان ل دەمی جگارەکێشانێدا کارەکێ نەدورستە).

[الفتاوى الإسلامية: (2 / 162) ] .

یا دویێ: ب هەمان ڕەنگ زانایێێ هێژا و شەرعزان (محمد بن صالح العثيمين رحمه الله) فەتوا یا ب حەرامبوونا جگارەکێشانێ یا دای [مجموعة فتوى ورسائل الشيخ ابن العثيمين: (11 / 248)] .

یا سیێ: هەر وەسان زانایێن (الجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء) فەتوا یا ب حەرامکرنا جگارەكێشانێ دای 

[الفتاوى الإسلامية: (2 / 176)].