من پێخۆشە ڤێ پرسیارێ ئاراستەی هەوە بکەم و بزانم حۆکمێ شەرعی چییە دەربارەیی کڕین و فرۆتنا و خودانکرنا وان گیانەوەرێن بۆ جوانییێ، بۆ نموونە:

۱ـ بالندێن جوانییێ، وەکی بەبەغا و بالندێن ڕەنگاوڕەنگ.

۲ـ خشۆک، وەکی مار و کمکمە و یێن هۆسان. 

۳- یێن دڕندە، وەکی گورگی و شێر و ڕۆڤی و هتد..

ئەڤە دهێنە ب کار ئینان ژبەر جوانییا وان یان ژبەر پیستێ وان، ڤێ ژی بزانن ئەڤە د گرانبهانە و دهێتە گرتن و گرێدان ل مال و بازرگانێ پێ دهێتە کرن و فایدەکێ باش یێ تێدا.

بەرسڤ:

یا ئێکێ: فرۆتنا بەبەغا و بالندێن جوانییی و بلبلان ژبەر دەنگێ وان کارەکێ دورستە، چونکی بەرێخۆدانا وان و گوهدانا دەنگێ وانا حەلالە و چو دەق و بەلگە نەهاتییە ل سەر حەرامییا فرۆتن و ب خودانکرنا وان، بەلکو بەلگە یێ هاتی ل سەر هندی کو دورستە بهێنە گرتن و ب خودانکرن، ب مەرجەکی خوارن و ڤەخوارنێ بدەتە وان و چاڤێ خۆ بدەتێ، ژ وان بەلگان ژی: ئەو فەرموودا ئیمامێ بوخاری ژ حەدیسا ئەنەسی بۆ مە ڤەدگێڕیت کو ئەنەس دبێژیت: ( كان النبـي ﷺ أحسن الناس خلقاً وكان لي أخ يقال له أبوعمير- قال أحسبه فطيماً- وكان إذا جاء قال يا أبا عمير ما فعل النغير؟ نغر كان يلعب به ...)

(نغر) تێشکا چیچکێیە (بڕوانە كتاب العین ل 974.) ابن الحجر لە كتێبی (فتح الباری) د هژمارتنا ڤێ فەرموودێدا دبێژیت: ئەڤ فەرموودە وێ چەندێ دگەهینیت کو دورستە زارۆک یارییان ب بالندان بکەت و بلا دەیک و باب ژی بهێلن کو زارۆکێن وان یارییان ب وان تشتان بکەن یێن کو حەلالە یاری پێ بهێنە کرن، هەروەسان حەلالە کو پارە بهێتە مەزاختن د وان تشتێن زارۆک یارییان پێ دکەن خۆ پێڤە مژوول دکەن و گرتنا بالندان د قەفەسێ دا حەلالە و ئینان هندەک پەڕێن وان کو نەفڕن و حەلالە، چونکی ئەوا (أبو عمیر) هات بوو قەفەس كرن یان پەرێن وێ ژێ ئینابوونە دەر، کیژ ژ ڤان هەردویان بیت دێ حۆکمێ ئێکێ بۆ هێتەوەرگرتن، هەر وەسان ژ وان بەلگا فەرموودا (أبوهریرة) خودێ ژێ ڕازی بیت ڕیوایەت دكەت كو پێغەمبەری ﷺ یا گۆتی: ( دخلت امرأةٌ النار في هرةٍ حبستها لا هي أطعمتها وسقتها ولا هي تركتها تأكل من خشاش الأرض) البخارى في الصحيح ومسلم 4/622 وغيرهم.

ئانکو: ژنەک چوو جەهنەمێ، ژ ئەگەرێ گرتن و گرێدانا پشیکەکێ، نەخوارن ڤەخوارن ددایێ و نە دهێلا گیانەوەران بخوت. گرتن و خودانکرنا پشیکان ب وان مەرجان یا دورستە ئەو گرتنا بالندان ژی ب وان مەرجان یا دورستە. هندەک ژ زانایان خودانکرنا وان ب (مكروهـ) ددانن و هندەک ژ زانایان ژی ب حەرام ددانن و دبێژن: گوهدانا دەنگێن وان یاریکرنا د گەل وان تشتەکە مرۆڤی پێدڤی پێ نینە، بەلکو خۆسەپاندن و یاریپێکرن و سڤکاتییە، چونكی ب دەنگێ گیانەوەرەکی دلخۆش دبیت حەزا فڕینێ و ڕزگاربوونێ یا هەی. (بەرێ خۆ بدە کتێبا: ( الفروع وتصحيحة) المرداوى (4/9) ، (الاتصاف) (4/275)

یا دوویێ: ئێک ژ وان مەرجێن کڕین و فرۆتنا دورستە ئەوە کو ئەو تشتێ مەعاملە پێ دهێتە کرن مفا ژێ وەرگرتن یا دورست بیت ل دویف یا پێدڤی، ئەگەر هوسان بیت مار و کمکمە و هتد...، مفا ژێ ناهێتە وەرگرتن، بەلکو ب زیانن و فرۆتنا وان یا دورست نینە.

یا سیێ: كڕین و فرۆتنا گیانەوەرێن دڕندە وەکی گورگ و شێر و ڕۆڤی و ئەوێن کێلب هەین یا دورست نینە، چونكی پێغەمبەری ﷺ نەهی یا ژێ کری، هەروەسا ژ دەستدانا پارە و مالی یا تێدا و پێغەمبەری ژی ﷺ نەهییا کری ژ مەزاختنا پارەی ب ڕێکەکا بێ مفا. بەرسڤا لژنا هەرو هەری بۆ ڤەکۆلانێن زانستی و فەتوادان

بەرێ خۆ بدە کتێبا فتاوى اللجنة الدائمة ب 13 ل 38 فەتوای ژمارە 18807.