حۆکمێ ڤەکرنا دۆکانا سەرتڕاشینێ و ب کرێدانا دۆکانێ بۆ سەرتڕاشینێ چییە؟

بەرسڤ:

بسم الله الرحمن الرحیم

سوپاسی و مەتحە بۆ خودایێ مەزن بن و سلاڤ ل سەر پێغەمەرێ خودێ و ل سەر خێزان و کەسوکار و ئیماندار و هەڤالێن وی و دوکەفتیێن وی بن.

 

چو ڕێگری ل بەرانبەر ڤەکرنا دۆکان و جهێ سەرتڕاشینا زەلامان نینە، بمەرجەکی کو دویرکەڤیت ژ ئەنجامدانا کارێن حەرام و ڕێک پێ نەدای، وەکی: ڕیهـ تڕاشین و تڕاشینا پرچێ ل سەر شکل و مۆدێلێن بێ دین و کافران. پرسیار ژ شێخ (عبدالله بن عبدالعزیز بن باز) رحمه الله، هاتییە کرن سەبارەت پارێ سەرتڕاشان کا حەلالە یان حەرامە؟ د بەرسڤێ دا گوت: ئەڤە پێدڤی ب ڕۆهنکرنا زێدەترە ـ ئەگەر ب تنێ سەرتڕاشین بیت، چو تێدا نینە و حەلالە بەلێ پا ئەگەر سەرتڕاشی ڕهێن خەلکی تڕاشین ئەڤە کارەکێ مونکەرە و خرابە و یا ڕێ پێ دای نینە. لەوما واجبە ل سەر سەرتڕاشان ژ خودێ بترسن، نە ڕیها بتڕاشن و نە کێم بکەن و هەر کەسەکێ داخواز ژی ژێ کر بلا بۆ چێ نەکەن و ڕێکێ نەدەنێ و شیرەتان لێ بکەن و بێژنێ کو ئەڤە کارەکێ دورست نینە و پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: (جزو الشوارب وأرخوا اللحى خالفوا المجوس) رواه البخاري ومسلم . ئانکو: سمبێلێن خۆ کورت بکەن و ڕهێن خۆ بەردەن و پێچەوانەی مشرکان بکەن.

و هەر وەسان دبێژیت: (خالفوا المشركين أوفروا اللحى وأصفوا الشوارب –وفي الرواية- أنهكوا الشوارب وأعفوا اللحى) متفق عليه.

ئانکو: سمبێلێن خۆ یێن دکەڤنە سەر لێڤێن هەوە بڕن و ڕهێن خۆ ژی بەردەن و درێژ بکەن، پێچەوانەی ئاگرپەرستان بکەن کو وان سمبێل دهێلان و ڕیهـ دتڕاشین. لەوما چێ نابیت سەرتڕاش ڕهان بتڕاشیت و گەلەک کورت بکەت و دڤێت شیرەتا ل وان کەسان بکەت یێ داخوازا ڤێ چەندێ بکەت و خۆ دوور بکەن ژ داخوازییا وان و ئەو پارێ ب ڕێکا ڕیهـ تڕاشینێ ب دەست دکەڤیت نە یێ دورستە و حەرامە. و هەروەسا کەسەک پرسیارێ ژ شێخ (ئیبن عوسەیمین)ی دکەت خودێ دلوڤانییێ پێ ببەت و دبێژیت: کەسەکێ نێزیکی من دۆکانا سەر تڕاشینێ یا هەی و یا دایە ب کرێ و من شیرەت لێ کر کو ئەو کارە یێ حەرامە و پارێ وی یێ حەرامە، ژبەر کو ڕیهـ تڕاشین د شەرعی دا یا ڕێک پێ دای نینە و نە دورستە، وی گۆتە من ئەز ب پارەی ب ڕێکا کارێ سەر تڕاشینی ب دەست خۆڤە نائینم، بەلکو ب ڕێکا کرێدانا دۆکانێ ب دەست من دکەڤیت و خەلک ژی یێ ئازادە ژ تڕاشینا ڕیهان و من زۆری ل کەسێ نەکرییە کو ل دەڤ کرێ چییێ من ڕیهێن خۆ بتڕاشن.

شێخی ژی بەرسڤا وی دا و گۆتی: ئەگەر وێ دۆکانێ نڤیسینەک هەلاویست بیت و تێدا نڤیسی بیت ڕیهـ تراشین قەدەغەیە یان ئەم ڕیهان چێ ناکەین و ڤێ نڤیسینێ جێبەجێ بکەت و هەر دەما خەلک هاتە دەڤ و داخوازا ڕیهتڕاشینێ کر و داخوازییا وان ب جهـ نەئینا و ڕێک لێ گرت، ل وی دەمی چ ئاریشە د وی ڕزقی دا نینە، بەلێ پا ئەگەر هەر کەسێ داخوازییا ڕیهـ تڕاشینێ کر و وی ژی بۆ چێ کر، ل وی دەمی نە یا دورستە و ل سەر وی پێدڤییە دۆکانا خۆ بگوهۆڕیت بۆ کارەکێ ژ وی باشتر و هەر کەسەک ژی ژبەر خودێ دەستان ژ وی کاری بەردەت، ب پشتڕاستی ڤە دێ خودێ بۆ وی یا باشتر بەدەل ڤەکەت.

 

ستافێ بەرسڤان.

https://walamakan.com/897