بەرسڤ:

الحمدُ لله, والصلاة والسلام على رسول الله ، وبعد.....

ئێک ژ وان کارێن ئەڤرۆ هزرا خەلکی ب خۆڤە مژویل کری کو ب ڕەنگەکی کو دەرون و هزرا وان یا تووشی قەهرێ کری، ئەو ژی ب دەستڤەئینانا ڕزقییە بۆ ژیانا خۆ، هەتا یا گەهشتییە وی ڕادەی هەمی ڕێکان دەنە بەر و ب کار دئینن و ب هەمێ ڕێکێن حەلالیێ و حەرامییێ ب کار دئینن و ئەو دبێ ئاگەهن کو هندەک ڕێکین دی یێن هەین بۆ پەیداکرنا ڕزقی، کو ب ڕەنگ و ئەگەرەکی خودێ ڕزقی ددەت کو ب چو ڕەنگان ناهێتە وەسف کرن و ب چو پیڤەرێن مرۆڤان ناهێتە پیڤان. ئەڤێ ل خوارێ ئەو ئەگەرن یێن خودایێ مەزن پێ سۆز دای ب وێ چەندێ کو هەر کەسەکێ ل دووڤ بچیت دێ ل دووڤ یا پێدڤی مافێ خۆ بدەت دێ ئەوا خەم و قەهرا ل سەرا دخوت دێ خودێ بۆ جێبەجێ کەت کو ب ڕەنگەکی ڕزقێ وی دێ دەت گومان بۆ وی نەچیت و خودا ژی سۆزێن خۆ ناشکێنیت. 

ئەگەرێ ئێکێ ژ وان ئەگەران بریتییە پشتبەستن ب خودایێ ئێکانە و مەزن، خودایێ مەزن دبێژیت: [وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا] [الطلاق: 3].

ئانکو: هەر کەسەکێ پشتا خۆ ب خودێ گەرم بکەت پشتی ب جهئینانا ئەگەران، ل وی دەمی ب تنێ خودێ بەسە و دێ بۆ کارێن وی سانەهی کەت، چونکی ب ڕاستی هەر تشتێ خودێ بڕیارێ ل سەر بدەت دێ هەر ب جهـ ئین و ئەنجام دەت، ب ڕاستی خودێ بۆ هه‌ر تشته‌كى ده‌مه‌ك دانايه‌ ئه‌و دگه‌هتێ و قه‌ده‌رك بۆ دانايه‌ ئه‌و ژێ ده‌رباز نابیت. و عومەرێ کوڕێ خەتابی دبێژیت: پێغەمبەرێ خودێ (ﷺ) دبێژیت: «لو أنكم تَتَوَكَّلون على الله حَقَّ تَوَكُّله لرُزقتم كما تُرزق الطيرُ تغدو خماصًا وتروح بطانًا». وصححه الألباني

ئانکو: ئەگەر هوین ب دورستی و لدویف یا پێدڤی پشتا خۆ ب خودێ گەرم بکەن، دێ ڕزقێ هەوە دەت کا چەوان ڕزقێ بالندا ددەت، کو ب برسی دەردکەڤیت و ب تێری ڤەدگەڕیتەڤە. 

ئەگەرێ دویێ: تەقوا خودێ. ئێک ژ ئەگەرێن ڕزقی بریتییە ژ تەقوا خودایێ مەزن: خودایێ مەزن دبێژیت: [وَمَنْ يَتَّقِ اللهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ] [الطلاق: 2، 3].

ئانکو: هەر کەسەکێ ژ خودێ بترسی و سنۆران بپارێزیت، دێ خودێ دەرگەهان لێ ڤەکەت و ڕزقی دێ دەتێ کو وی ب خۆ ژی نە دزانی چەوان هات. (دێ ڕینمایێن پەیداکرنا دەرگەهێن ژیانێ نیشا دەت). و (إِبن كثير) دبێژیت: ئانکو: د کاروبارێن وی دا دەرگەهەکی ڤەکەت، ل لایەکێ دی ژی دێ ڕزقێ وی دەت خۆ ئەو ژی نزانیت چەوان ئەو ڕزق هات و هەر د خەیالا وی دا نەبوو. ( تفسير القرأن العظيم ابن كثير (8/146).).

ئەگەرێ سیێ: جێبەجێکرنا پەیوەندییا و سیلێ ڕەحمێ. ئەبو هۆرەیرە ڤەدگوهێزیت و دبێژیت: من گوهـ ل پێغەمبەرێ خودێ بوو (ﷺ) دگۆت:

«مَنْ سَرَّه أن يُبْسَطَ له في رزقه، وأن يُنْسَأَ له في أثره فَلْيَصل رحمه» صحيح البخاري (5985).

ئانکو: ئەوێ دڤێت ڕزقێ وی زێدە بیت و بەرهەمەکێ باش ل دووڤ وی بمینیت، بلا سیلێ ڕەحمێ ب جهـ بینیت و نەبڕیت.

ئەگەرێ چارێ: بلا داخوازا تەوبێ و گونەهـ غەفراندنێ بکەت. ئێک ژ ئەگەرێن دی یێن زێدەبوونا ڕزقی، تەوبەکرن و داخوازا گونەهـ غەفراندێیە ژ خودایێ مەزن. خودایێ مەزن دبێژیت: [فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا * يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا * وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا] [نوح: 10-12]. ، ب ڕاستی هەر ئەوە تەۆبەیێ وەردگریت و گونەهان ژێ دبەت. ئانکو: ژ زمانێ نووح پێغەمبەری دبێژیت: من گۆتە وان ل خودایێ خۆ بزڤڕن و ژێ بخوازن گونەهێت هەوە نەهێلیت. دێ بارانێ ل هەوە زێدە كەت و دێ بارانێت بۆش و ل دووڤئێك بۆ هەوە بارینیت و دێ مال و زارۆكان ل هەوە زێدە كەت و دێ هەوە ب چەم و باغ ئێخیت و دێ ڕووبارێن ئاڤێ دەتە هەوە.

ئیمامی (قورتوبی) دەربارەیی ڤێ ئایەتێ دبێژیت: ئەڤ ئایەتە بەلگەیە ل سەر وێ چەندێ کو داخوازا تەوبێ و گونەهـ غەفراندنێ دبیتە ئەگەرێ باراندنا بارانان و دانا ڕزقی. (تفسير القرطبي(الجامع لاحكام القران) (18/302)سورة نوح. ).

ئەگەرێ پێنجێ: دانا مالی د ڕێکا خودێ دا. ئێک ژ ڕێکن دی یێن دان و زێدەبوونا ڕزقی بریتییە ژ دانا مالی د ڕێکا خودێ دا: خودایێ مەزن دبێژیت: [وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ] [سبأ: 39]. و (إِبن كثير) دبێژیت ئانکو: ئه‌و د دونيايێ دا دێ بۆ هه‌وه‌ به‌ده‌ل ڤه‌كه‌ت و دێ ل ئاخره‌تێ خێرێ ده‌ته‌ هه‌وه‌.

(تفسير القرآن العظيم سورة سبأ لابن كثير (3/595).