ئەری دورستە سویند خوارن ل دەمێ کڕین و فرۆتنێ دا ئەگەر خودان یێ ڕاستگۆ بیت؟
بەرسڤ:
ب گشتی سویند خوارن ل دەمێ کڕین و فرۆتنێ دا مەکروهە و یا باش نینە، ئەڤجا چ ڕاست بێژیت د سویند خوارنێ دا یان ڕاست نە بێژیت، هەروەسا ئەگەر درەو ژی کر وەسا دورست نینە و حەرامە و سزایێ وێ دژوارترە، د بێژنە ڤێ سویندا ژ درەو، خۆ ئەگەر ببیتە ئەگەرێ (رەواج)دانێ ب کەلوپەلان هۆسا بەرەکەت نامینیتە د وی تشتی دا یێ هاتییە فرۆتن و فایدێ وی ناهێلیت، بەلگە ئەو فەرموودا کو ئەبو هورەیرەی - خودێ ژێ ڕازی بیت - ڤەگێڕای و دبێژیتن: من ئاگەهـ ژ پێغەمبەرێ خودێ بوو -ﷺ- یا گۆتی: الحلِفُ مُنفِقَةٌ للسلعةِ، مُمحِقَةٌ للبركةِ) . صحيح البخاري ٢٠٨٧
ئانکو: سویند دبیتە ئەگەرێ فرۆتنا کەلوپەلا، بەلێ هەر د وی دەمی دا دبیتە ئەگەرێ نەهێلانا بەرەکەتێ د بازاڕکرنێ دا.
ئەو فەرموودا کو ئەبو زەر خودێ ژێ ڕازی بیت ڤەگێڕای و دبێژیت: من ئاگەهـ ژ پێغەمبەری بوو ﷺ کەرەم دکر و دگۆت: ( ثلاثة لا يكلمهم الله يوم القيامة , ولا ينظر إليهم , ولا يزكيهم ولهم عذاب أليم ) قال : فقرأها رسول الله ﷺ ثلاث مرار , وقال أبو ذر : خابوا وخسروا, من هم يا رسول الله ؟ قال: ( المسبل, والمنان , والمنفق سلعته بالحلف الكاذب ) , أخرجه مسلم في صحيحه (1/102) , وأخرج الإمام أحمد نحوه في مسنده .
(سێ کەس یێن هەین خودێ ل ڕوژا دووماهییێ د گەل نا ئاخڤیت و بەرێ خۆ ژی نادەتێ، هەروەسا وان پاقژ ژی ناکەت ژ گونەهێن وا و سزایەکێ دژوار بۆ دانیت: دبێژن پێغەمبەری خودێ ﷺ سێ جاران دوبارە کر، ئەبو زەر دبێژیتن: خوسارەت بوون ئەو کەس، ئەو کینە ئەی پێغەمبەرێ خودێ ﷺ؟ گۆتی: ئەو کەسێ جلکێن خۆ درێژ دکەتن زێدەتر ژ گۆزەکا پێی و ئەو کەسێن دەمێ تشتەکی دەن د کەنە منەت و ئەو کەسێ کەلوپەلێن خۆ ب سویندێن درەو دفرۆشیت). بەلێ ئەگەر ئەو د ڕاست بن د سویند خوارنێ دا ل دەمێ کڕین و فرۆتنێ دا ل سەر وی تشتێ سویند ل سەر خواری، هۆسا مەکروهە و باش نینە؛ ژبەر کو ئەو سویند خوارن دبیتە ئەگەرێ (رەواج) دانێ ب کەلوپەلێن خۆ پشتی هینگێ وەسا لێ دهێت سویندا پتر بخوت، خودایێ مەزن یا کەرەم کری: ( إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلاً أُولَئِكَ لا خَلاقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلا يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ) [آل عمران: 77 ]. ئانکو : هندى ئهون يێن پهيمانا خودێ و ئهو شيرهتا وى يا د وان كيتاباندا هاتى يێن وى بۆ پێغهمبهرێن خۆ هنارتين، ب بهایهكێ كێم و بێخێر ژ پهرتالێ دنيايێ دگوهۆڕن، ئهو ل ئاخرهتێ دبێبارن ژ خێرێ و خودێ د گهل وان نائاخڤیت ب وێ ئاخفتنا وان كهيف پێ بهێت و ل ڕۆژا ڕابوونێ ئهو ب چاڤێ دلۆڤانییێ بهرێ خۆ نادهته وان و وان ژ قڕێژا گونههێ و كوفرێ پاقژ ناكهت و عهزابهكا ب ئێش بۆ وان ههيه. هەروەسا ژبەر پشتگرییا ڤێ ئایەتێ (واحفظوا أيمانكم) المائدة/89 ]
ئانکو: هوین خۆ ژ سویند خوارنێ پارێزن.
هەروەسا خودێ گۆت: (ولا تجعلوا الله عرضة لأيمانكم) البقرة/224 ] .
ئانکو: خودێ نەکەنە ئامرازەک بۆ سویند خوارنێ. ئەو فەرموودا کو (أبو قتادة الأنصاري السلمي) خودێ ژێ ڕازی بیت، یا ڤەگوهاستی و دبێژیت: من ئاگەهـ ژ پێغەمبەرێ خودێ بوو ﷺ گۆتی: (إياكم وكثرة الحلف في البيع, فإنه ينفّق ثم يمحق ) أخرجه مسلم في صحيحه , وأحمد في المسند , والنسائي , وابن ماجه , وأبو داود " انتهى . ئانکو: هەوە ئاگەهـ ژ سویند خوارنێ بیت د کڕین و فرۆتنێ دا، ژ بەرکو ب ڕاستی دبیتە ئەگەرێ فرۆتنا کەلوپەلان، بەلێ پا پشتی هینگێ بەرەکەت تێدا نامینیت.
"فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء" (13