ئەرێ حوکمێ کرین و فروتنا سەیان چییە؟
بەرسڤ:
ئێک: بەری نوکە مە بەحسی خودانکرنا سەی یا کری و خودانکرن وی یا حەرامە و نە یا دورستە، ئەو کەسێ سەی ژی ب خودان بکەت هوسان هەمی ڕوژان ب دوو چیایان خێرێن وی ژێ دچن، ژبلی سەیێن نێچیرێ و یێن چاڤدێرییێ و تەڕش و تەوالی، زێرەڤانییا چاندنێ،
ئەڤە دورستن.
دوو: فرۆتنا سەی یا حەرامە هەر چەندە ئەو جۆرێ سەی ژی بیت یێ دورستە بهێتە خودانکرن. ژبەر کو ژ پێغەمبەری خودێ -ﷺ- یا هاتی کو نەهییا کری ژ فروتنا سەی، ئەڤە ژی ب گشتی هەمی شێوازێن سەیان ب خۆڤە دگریت، ئەوێ دورست بیت بهێتە خودان کرن و ئەوێن نەدورست ژی ژ وان فەرموودان ژی ئەڤێن ل خوارێنە:
۱- روى البخاري (1944) عن أَبِي جُحَيْفَةَ رضي الله عنه قَالَ : نَهَى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ ثَمَنِ الْكَلْبِ .
۲- وروى البخاري (2083) ومسلم (2930) عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ الأَنْصَارِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَهَى عَنْ ثَمَنِ الْكَلْبِ وَمَهْرِ الْبَغِيِّ وَحُلْوَانِ الْكَاهِنِ .
ژ لژنا فەتوایێن هەروهەر یا هاتی (13/36): دورست نینە سە بهێتە فرۆتن، بهایێ وی یێ حەلال نینە، ئەگەر خۆ سە بۆ زێرەڤانییێ یان نێچیرێ یان ژبلی ڤان ژی هەر دورست نینە، ژبەر وێ فەرموودا کو أبو مسعود عقبة بن عمرو رضي الله عنە ڤەدگوهێزیت و دبێژیت: (نهى رسول الله ﷺ عن ثمن الكلب ومهر البغي وحلوان الكاهن) متفق على صحته
ئانکو: پێغەمبەرێ خودێ ﷺ، نەهییا مە یا کری ژ پارێن سەی و ژنەکا دەهمەنپیس ل سەر داخوازییا پیساتییێ و پارێن ساحر و سێربەندان. شێخ (ابن باز) رحمە الله، دبێژیت: "فرۆتنا سەی یا باتل و نە دورستە" . مجموع فتاوی ابن باز ." دهێتە دانان (19/39) هەروەسا شێخ محمد بن سالح العثیمین رحمە الله، د "شەرحا الممتع" (19/39) .دبێژیت: " فروتنا سەی یا دورست نینە، خۆ ئەگەر بۆ نێچیرێ ژی بیت هەر یا دورست نینە". ئەگەر پێدڤی ب سەی هەبوو بۆ نێچیرێ یان زێرەڤانییێ و کەس ژی نەبوو بدەتە ڤێ ب تنێ ب کڕینێ نەبیت، هۆسا دورستە بکڕیت و سزا ژی یێ ل سەر فرۆشیاری، ژبەر کو تشتەکی دفرۆشیت یا دورست نینە بفرۆشیت. و ابن حزم رحمە الله، د پەرتووکا "المحلی" دا دبێژیت: (7/493)
د ئەسل دا فرۆتنا سەی یا دورست نینە، نە یێ نێچیرێ نە یێ زێرەڤانییێ و ژبلی ڤان ژی و ئەگەر مەجبور بوو و کەس ژی نەبوو بدەتە ڤێ، هوسا دورستە بکڕیت د ڤی حالەتی دا حەلالە بۆ بکڕی و حەرامە بۆ فرۆشیاری و هەردەمێ شیان هەبوو دێ پارەی ژێ وەرگریت وەکی بەرتیلی بۆ دویرکەتنا زۆردارییێ و ئازادکرنا ئێخسیرا و یێن وەکی ڤان.
https://walamakan.com/1208