ئەگەر کەسەکێ دەیندار شیان هەبوون ئەو دەینێ لدەف وی بزڤرینیت و ئەو نەزڤرینیت، دورستە غەیبەتا وی بکەی؟
بەرسڤ:
بەلێ پاش ئێخستنا زڤراندنا دەینی ژ بۆ خودانی غەیبەتکرن و سزادانا دەینداری حەلال دبیت. ئەگەر کەسەکی دەیندار شیان هەبوون ئەو دەینێ ل دەڤ وی بزڤرینیت و ئەو نە زڤرینیت هەر دگۆت ئەڤرۆ، سوباهی و پاش دئێخست بێ چ عوزر، ئەڤە دورستە بۆ خودانێ دەینی کو غەیبەتا دەینداری بکەت و بێژیت زولم ستەم یا ل من کری و شکائیتێ ژێ بکەت و زیندان بکەت و تۆلا خۆ ژێ ڤەکەت و دورستە خەلکی ژی پێ ئاگەهدار بکەت ژ بۆ هندێ کو مال و پارەیێ خۆ نەدەنە دەستێ وی کەسی.
عَنْ الشَّرِيدِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ قَالَ: (لَيُّ الْوَاجِدِ يُحِلُّ عِرْضَهُ وَعُقُوبَتَهُ)(1). ئانکو: ئهو كهسێ كو شیان هەیە دەینێ خۆ بزڤرینیت، بەلێ نازڤرینیت و گیرۆ دکەت، ئەڤە دێ غەیبەتکرن و سومعهت شكاندن و سزادان و تۆلڤەکرنێ حلال کەت.
قال العلماء: "يُحِلُّ عِرْضَهُ": أي شكايته بأن يقول ظلمنـي أو يُحذر غيرهُ منهُ كي لا يعطوهُ أموالـهم . وعقوبته: أي سجنه وحبسهُ وتعزيرهُ. وقال الحافظ: (وَاسْتُدِلَّ بِهِ عَلَى مَشْرُوعِيَّةِ حَبْسِ الْمَدِينِ إِذَا كَانَ قَادِرَاً عَلَى الْوَفَاءِ تَأْدِيبَاً لَهُ وَتَشْدِيدَاً عَلَيْهِ ، وَبِقَوْلِهِ : "الْوَاجِد" عَلَى أَنَّ الْمُعْسِرَ لَا يُحْبَسُ)(فتح الباري : (5 / 78)).
(1) صحيح سنن أبـي داود رقم (3628) وصحيح سنن النسائي رقم : (4689) ، وقد رواهُ البخاري تعليقاً فـي صحيحه انظر الفتح : (5 / 78) .
ژ بۆ پێزانینێن زێدەتر پەرتووکا: (حۆكم و ئادابەكانى قەرزدان و قەرزكردن و قەرزدانەوە لە ژێر تیشكى ئایەتە پیرۆزەكانى قورئان و فەرموودە صەحیحەكان دا) ژ نڤیسینا مامۆستا (محمد عبدالرحمن).
https://walamakan.com/1117