بەرسڤ: ل دەستپێکێ هەڤالێن پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ ل سەر بن ئەگەر ئێک ژوان ب ڕۆژی ببا و دەمێ فتارێ هات با دا خوارن و ڤەخوارنێ خون و جوتبوونێ "جیماعێ" دگەل هەڤژینا خۆ کەن بەری بنڤن، بەلێ ئەگەر ئێک ژوان نڤست با بەری دەمێ فتارێ و ئەو دەمە سەر بوری با چ تشت بۆ وی حەلال نە دبوون بکەن نە خوارن و نە ڤەخوارن و نە جوتبوون هەتا ڕوژا دویڤدا، چونکی ب چوونا نڤينا هەڤژینێ پشتى عه‌يشا ل شه‌ڤێن ڕه‌مه‌زانێ ئه‌ڤه‌ ل ده‌سپێكێ تشته‌كێ حه‌رام بوو. پاشی خودایێ مەزن دلوڤانییا خۆ بسەر وان دا ئینا.

ب وی تشتی کو دەستیری هاتە دان کو دروستە ڤان کارا ئەنجام بدەن هەتا بەری دەرکەفتنا فەجرێ، و ئەو بڤی تشتی دل خوش بوون، و بەڵگە لسەر ڤێ چەندێ ئەڤ فەرموودەیە کو ژ البراء کورێ عازب هاتییە ڤەگوهاستن دبێژیت: "كانَ أصْحَابُ النَّبیّ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ إذَا كانَ الرَّجُلُ صَائِمًا، فَحَضَرَ الإفْطَارُ، فَنَامَ قَبْلَ أنْ يُفْطِرَ؛ لَمْ يَأْكُلْ لَيْلَتَهُ ولَا يَومَهُ حتَّى يُمْسِيَ، وإنَّ قَيْسَ بنَ صِرْمَةَ الأنْصَارِيَّ كانَ صَائِمًا، فَلَمَّا حَضَرَ الإفْطَارُ أتَى امْرَأَتَهُ، فَقالَ لَهَا: أعِنْدَكِ طَعَامٌ؟ قالَتْ: لا، ولَكِنْ أنْطَلِقُ فأطْلُبُ لَكَ، وكانَ يَومَهُ يَعْمَلُ، فَغَلَبَتْهُ عَيْنَاهُ، فَجَاءَتْهُ امْرَأَتُهُ، فَلَمَّا رَأَتْهُ قالَتْ: خَيْبَةً لَكَ! فَلَمَّا انْتَصَفَا النَّهارُ غُشِيَ عَلَيْهِ فَذُكِرَ ذَلِكَ لِلنَّبيّ ﷺ، فنزلت هَذِهِ الآية: {أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ} فَفَرِحُوا بِذَلِكَ فَرَحَاً شَدِيْداً، وَ نَزَلَتْ: {وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ} [سورة البقرة - الآية 187]
[أخرجه البخاري (٩١١/٤) رقم: (١٩١٥)].

ڕامان: هەڤالێن پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن ئەگەر ئێک ژوان ب ڕۆژی با و دەمێ فتارێ نڤست با بێ کو تشتەکێ بخوت وی چ نە دخوار هەتا ئەو شەڤ و ڕوژ بسەر دا بوری با هەتا ئێڤاری، جارەکێ قەیس کورێ صیرمة ئەنساری ب ڕۆژی بوو و دەمێ بوییە دەمێ فتارێ هاتە دەف هەڤژینا خۆ و دبێژیتێ: ئەرێ خوارنەک لدەف تەهەیە؟ ئەو ژی دبێژیتێ نەخێر بەلێ دێ چم بۆ تە پەیداکەم، قەیس ژبەر ماندی بونا کارێ ڕوژانە دنڤیت، لدەمێ هەڤژینا وی دزڤریت دبینیت هەڤژینێ وێ یێ نڤستی، هەڤژینا وی دبێژیتێ تۆ نەگەهشتییە هیڤییا خۆ ژبەر کو ژدەمێ فتارێ دەرباز ببوو، و ئەڤ چەندە لدەف پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ لسەر بن هاتە بەحس کرن دئەنجام دا ئەڤ ئایەتە هاتە خوار، {أُحِلَّ لَكُمۡ لَيۡلَةَ ٱلصِّيَامِ ٱلرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَآئِكُمۡۚ} [البقرة - الآية 187]
ڕامان: خودێ بۆ هه‌وه‌ دورستكرییه‌ كو هوين ل شه‌ڤێن ره‌مه‌زانێ بچنه‌ نڤينا خۆ.

هەڤالێن پێغەمبەری سەڵاوات و سلاڤێن خودێ ل سەر بن گەلەک بڤێ چەندێ دل خوش بون، و پاشی ئەڤ ئایەتە هاتە خوار {وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ} [البقرة - الآية 187]
ڕامان: وهوین بخۆن وڤه‌خۆن حه‌تا گه‌شاتییا سپێدێ ژ ڕه‌شاتییا شه‌ڤێ ئاشكه‌را دبت، ده‌مێ ئه‌لندا دورست دئێت.

و ئەڤە دلوڤانی و سوزا خودایێ مەزن بوو بۆ بەندەیێن وی یێن گوهدار دەمێ گوتین: (سمعنا وأطعنا غفرانك ربنا وإليك المصير)، کو دەمێ ڕۆژییا ڕۆژیگران دەستنیشانکری لدەمێ دەستپێکرنێ و دوماهیک هاتنێ.

ئەڤجا نڤستنا تە یا بشەڤ دگەل هەڤژینێ تە و جوتبوون دگەل کارەکێ دروستە هەتا دەرکەتنا دەمێ فەجرێ کو دەستپێکا ڕۆژی گرتنێ یە و دەمێ نڤێژا سپێدێ یە، و ب هەمان شێوە ب ڕوژ ژی نڤستنا تە دگەل هەڤژینێ تە بێ کرنا کریارا جوتبوونێ کارەکێ دروستە، هەروەسا پێدڤییە ئاگەهداربن ل سەر هندێ کو توشی کریارا جوتبوونێ "جیماعێ" نەبن و هوین خۆ ڕاگر بن ژوێ چەندێ ژبو هندێ کو هوین توشی گونەهێ نەبن.


ژێدەر: پەرتووکا وەڵامی ڕاست و دروست بۆ ژن و مێردی خوا پەرست - ژ بەرهەمێن سایتێ بەهەشت.
(مامۆستا عدنان بارام)