بەرسڤ:
١- وان ئەگەرا دەست نیشان بکە یێن تە تورە دکەن چ د تە دابن یان د خێزانا تە دا، پشتی دەست نیشانکرنێ ل دویف شیانێت خۆ خۆ ژێ بپارێزن.

٢- هندی تۆ بشێ تورە نەبە چونکی پێغەمبەرێ خودێ ﷺ گوتییە: "لا تغضب" [صحيح البخاري ] ئانکو: تورە نەبە.

٣- و ئەگەر تورەبوی ل وی دەمی ڤان کارا ئەنجام ب دە دا کو تە بەرەف خەلەتییا ڤە نەبەت:
پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: "إذا غضبَ أَحَدُكُم فقال: أعوذُ باللهِ سكنَ غضبهُ"  [صحيح جامع الصغير رقم: (٦٩٥)]
ڕامان: ئەگەر زەلامەك د دەمێ تورەبونێ دا بێژیت: "أعوذ بالله" هینگی دێ تورەییا وی ڤەمریت چونکی تورەیی ژ شەیتانییە.
-  پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: "إذا غضبَ أحدُكم وَهوَ قائمٌ فليجلِسْ فإن ذَهبَ عنْهُ الغضبُ وإلَّا فليضطجِعْ" [صحيح أبي داود رقم: (٤٧٨٢)]
ڕامان: ئەگەر کەسەك ژ هەوە تورە بوو و ل وی دەمی دا ژپێرڤە بوو بلا روینیتە خوارێ، ڤێجا ئەگەر تورە بوونا وی چوو و نەما باشە، ئەگەر نە بلا خۆ درێژکەت
- پێغەمبەرێ خودێ ﷺ گوتییە: "إذا غضبَ أحدُكمْ فليسكتْ" [صحيح الجامع الصغير رقم: (٦٩٣)]
ڕامان: ئەگەر ئێك ژ هەوە تورە بوو بلا بێدەنگ بیت.

٤-  و ئەگەر تورە بووی ژ هندەك ڕەفتارێن هەڤژینێ خۆ و هندەك طەبيعەتێن وی ب دلێ تە نە بوون کەربێت خۆ ژێ ڤەنەکە چاڤێن خۆ ل سەر بگرە، چونکی پێغەمبەرێ خودێ ﷺ دبێژیت: "لا يفرَك مؤمنٌ مؤمنةً إن سخِطَ منْها خُلقًا رضِيَ منْها آخرَ" [صحيح مسلم] ڕامان: بلا زەلامێ باوەردار کەربێ ژ ژنا باوەردار نە ڕاکەت ئەگەر ڕەوشتەکێ وێ نە ب دلی وی بوو د دهەمان دەم دا ئێکێ دی ب دلێ وی بوو.

٥-   و بلا ل دەمێ تورە بوونێ دا هەڤژینا تە هەول بدەت تە ئارام بکەت و ڕازی کەت، چونکی ئەڤە سیفەتێ ئافرەتێن بە هەشتێ نە، پێغەمبەرێ خودێ ﷺ گوتییە: "نِساؤُكُمْ من أهلِ الجنةِ الوَدُودُ الوَدُودُ العؤودُ على زوجِها، التي إذا غَضِبَ جاءتْ حتى تَضَعَ يَدَها في يَدِ زَوْجِها، وتقولُ: لا أَذُوقُ غَمْضًا حتى تَرْضَى" [سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم: (٢٨٧)].
ڕامان: ئافرەتێن بەحەشتێ ژ هەوە ئەون: کوگەلەك د رووی خوش و چاڤ ڤەکری نە و گەلەك زاڕوکا دئینن و گەلەك زیکا ڤەدگەرێن بوو دەف هەڤژینێت خۆ ئەون دەمێ هەڤژینێ وان تورە دبیت، دێ دەستێ خۆ کەتە دناڤ دەستێ وی دا و بێژیتێ: چاڤێن من خەو ڤێ ناکەڤن هەتا تو ڕازی نەبی.

ئەڤە سیفەتێن ئافرەتێن چاك و صالحن.
*و ب نسبەت گوهورینا طەبیعەتێ هەڤژینێ خۆ دێ بێژم: دڤێت هەڤژینێ تە ل دیف شیانێن خۆ هەول بدەت مافێن تە یێن شەرعی ب دەتە تە و خۆ ب گهوریت ب مەرەما ڕازی کرنا تە، ژبەر ڤێ فەرموودێ: "أن عمة له أتت النبي ﷺ في حاجة ففرغت من حاجتها فقال لها النبي –صلى الله عليه وسلم- : (أذات زوج أنت؟) قالت: نعم، قال (كيف أنت له؟) قالت: ما آلوه إلا ما عجزت عنه، قال: (فانظري أين أنت منه، فإنما هو جنتك ونارك؟"
[صحيح الترغيب و الترهيب رقم: (١٩٣٣) و سلسلة الأحاديث رقم (٢٦١٢)].
ڕامان: ئافرەتەك هاتە دەف پێغەمبەری ﷺ وی ژی گوتێ: ئەرێ تە هەڤژین هەیە؟ وێ ئافرەتێ گوتی: بەلی، پێغەمبەری ﷺ گوتی: ئەرێ تو یا چەوای دگەل وی؟ گوتی: ئەز چ کێماسیا لێ ناهێلم  ئیللا ئەو نەبیت یاد شیانێت من دانەبیت، پێغەمبەری ﷺ گوتی: سەحکێ کا تۆ یا چەوای دگەل چونکی هەڤژینێ تە بەهەشت و جەهنەما تەیە.

و دڤێت تۆ ژی ل دویف شیانێن خۆ خۆ ب گهوری چونکی ئەوی ژی ماف یێ ل سەر تە هەی کا چەوا تە ماف ل سەر وی هەیە، و باشی ژ هەردوو لایاڤە دهێتە کرن.
و ئەز دێ ڤان شیرەتا ژی دانمە بەر دەستێ هەڤژینێ تە دا کو مفای ژێ وەربگریت: عەمری کورێ حجر پاشایێ کیندە داخوازا (أم أياس بنت عوف بن مسلم الشيباني) کر، دەمێ وەختێ ڤەگوهاستنێ هاتی دەیکا کچکێ ڕوینشت و چەند شیرەت لێ کرن، شیرەتێن بنەماین بەختەوەریا ژن و مێرا و چ یا پێدڤییە ژن بۆ زەلامێ خۆ بکەت بۆ دیارکرن:
شیرەتێن وێ پێکهاتبوون ژ:

یا ئێکێ و دوویێ: یا ڕازی بە و ب باشی گوهداریا فەرمانێن وی بکە.

یاسیێ و چوارێ: نە هێلە تشتەکێ کرێت ب تەڤە ببینیت، یان بێهنا نەخوش ژتە بهێت، بەلکی بلا خوشترین بێهنێ ژتە ب هەلکێشیت.

یا پێنجێ و شەشێ: هشیاری دەمێت خوارنێ و نڤستنێ بە، چونکی برسی بوون زەڵامی هار دکەت، و دەمێ تێر خەو نەبیت ژی دێ یێ تورە بیت.

یا حەفتێ و هەشتێ: مال و سامانێ وی ب پارێزە و چاڤدێریا زاڕوکێن وی بکە.

یا نەهێ و دەهێ: سەرپێچییا فەرمانێن وی نەکە، نهێنین وی ئاشکەرا نەکە، چونکی ئەگەر تە سەر پێچییا فەرمانێن وی کر یان دلێ وی شکاند، و نهێنییێن وی تە ئاشکەراکرن: دێ تورە بیت.

ئەگەر هەڤژینێ تە یێ ب خەم بوو وەنەکەی خۆ کەیف خوش نیشا بدەی، و ئەگەر یێ کەیف خوش بوو وەنەکەی خۆ ب خەم نیشا ب دەی.



ژێدەر: پەرتووکا وەڵامی ڕاست و دروست بۆ ژن و مێردی خوا پەرست - ژ بەرهەمێن سایتێ بەهەشت.
(مامۆستا محمد عبدالرحمان)