النِّسَاء
{ 1 } { يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا } گهلى مرۆڤان ژ خودێ بترسن وفه‌رمانێن وى ب جهـ بینن، ژ به‌ر كو ئه‌وه هوين ژ نه‌فسه‌كا ب تنێ كو ئاده‌مه سلاڤ لێ بن ئافراندين، وجۆتێ وێ كو حه‌ووايه ژێ ئافراندى، ووى ژ وان هه‌ر دووان گه‌له‌ك زه‌لام وگه‌له‌ك ژن ل عه‌ردى به‌لاڤكرن، وته‌قوایا وى خودايى بكه‌ن يێ هنده‌ك ژ هه‌وه ب وى خواستنێ ژ هنده‌كان دكه‌ن، وهشيار بن مرۆڤاينیێ د ناڤبه‌را خۆ دا نه‌بڕن. هندى خودێیه ل سه‌ر هه‌مى كارێن هه‌وه يێ زێره‌ڤانه.
{ 2 } { وَآتُوا الْيَتَامَىٰ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ ۖ وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا } وئه‌و ئێتيمێن ل بن ده‌ستێن هه‌وه یێن بابێن وان مرین وهێشتا بالغ نه‌بووین، ئه‌گه‌ر بالغ بوون -وهوین سه‌ركارێن وان بن- هوين مالێ وان بده‌نه ڤێ، ئه‌گه‌ر هه‌وه ديت ئه‌و دێ شێن مالێ خۆ پارێزن، وهوين مالێ وان يێ باش بۆ خۆ نه‌به‌ن، ومالێ خۆ يێ خراب بداننه جهێ وى، وهوين مالێ وان نه‌كه‌نه د ناڤ مالێ خۆ دا؛ دا ب وێ هێجه‌تێ مالێ وان بخۆن. هندى ئه‌وه يێ وێ چه‌ندێ بكه‌ت ئه‌و وى گونه‌هه‌كا مه‌زن كر.
{ 3 } { وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا } وئه‌گه‌ر هوين ترسیان كو دادیێ د ده‌رحه‌قا وان ئێتيمێن كچ دا نه‌كه‌ن يێن ل بن ده‌ستێ هه‌وه، كو هوين مارا وان وه‌كى يا ژنێن دى نه‌ده‌نێ، هوين وان بهێلن وماره نه‌كه‌ن، ويا هه‌وه بڤێت ژ ژنێن دى هوين ماره بكه‌ن: دووان يان سێیان يان چاران، ژ خۆ ئه‌گه‌ر هوين ترسیان دادیێ د ناڤبه‌را وان دا نه‌كه‌ن، هوين ب ئێكا ب تنێ ڕازى ببن، يان ب ئه‌وان جارییێن د ده‌ست هه‌وه دا. وئه‌ڤ شریعه‌ته یێ من بۆ هه‌وه داناى نێزيكتره كو هوين زۆرییێ وته‌عداییێ نه‌كه‌ن.
{ 4 } { وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً ۚ فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا } وهوين -گهلى مێران- مارا ژنان بده‌نێ، وئه‌و دانه‌كا فه‌ره ل سه‌ر هه‌وه، ودڤێت يا ب دلێ هه‌وه بت. ڤێجا ئه‌گه‌ر وان -ب دلێ خۆ- تشته‌ك ژ وى مه‌هرى دا هه‌وه، هوين وى وه‌ربگرن، وبخۆن، چونكى ئه‌و بۆ هه‌وه يێ حه‌لال وپاقژه.
{ 5 } { وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا } وهوين -گهلى سه‌ركاران- مالێ وان ژن ومێر وزارۆكان ئه‌وێ د بن ده‌ستێ هه‌وه ڤه نه‌ده‌نه‌ڤێ، ئه‌گه‌ر هه‌وه زانى ئه‌و دێ وى پويچ كه‌ن و د ڕێكێن بێ وج دا خه‌رج كه‌ن، وئه‌ڤ ماله‌يه يێ ژيانا مرۆڤان پێ ب ڕێڤه دچت، وهوين ژ وى مالى ڕزقێ وان بده‌ن ووان ب جلك بێخن، وگۆتنه‌كا باش وقه‌نج بێژنه وان و د گه‌ل وان ب ڕه‌وشت بن.
{ 6 } { وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا ۚ وَمَنْ كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا } وهوين وان ئێتيمێن ل بن ده‌ستێ خۆ بجه‌ڕبينن؛ دا بزانن كانێ ئه‌و دێ شێن ته‌صه‌رفێ د مالێ خۆ دا كه‌ن یان نه، حه‌تا ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌هشتنه ژییێ بالغبوونێ، وهه‌وه ديت ئه‌و دديندارن، ودێ شێن مالێ خۆ پارێزن، هوين مالێ وان بده‌نه ڤێ، وهوين ته‌عداییێ لێ نه‌كه‌ن كو هوین مالێ وان د ڕێكێن بێ مفا دا خه‌رج بكه‌ن؛ دا زوى مالێ وان بخۆن هێشتا ئه‌و مه‌زن نه‌بووين و ژ هه‌وه وه‌رنه‌گرتى. وهه‌چییێ ژ هه‌وه يێ ده‌وله‌مه‌ند بت بلا خۆ ژ مالێ وان بده‌ته پاش، وچويێ ژێ نه‌خۆت، وهه‌چییێ هه‌ژار بت بلا هندى هه‌وجه‌يیا خۆ ل ده‌مێ پێتڤى بخۆت. وئه‌گه‌ر هه‌وه زانى كو ئه‌و پشتى بالغبوونێ دێ شێن مالێ خۆ پارێزن، هوين مالێ وان ب ئاماده‌بوونا شاهدان بده‌نه ڤێ؛ دا مالێ وان ب دورستى بگه‌هتێ، ودا ئه‌و حاشاتییێ نه‌كه‌ن كو مالێ وان نه‌گه‌هشتیێ. وتێرا هه‌وه هه‌يه كو خودێ شاهده ل سه‌ر هه‌وه، وئه‌و حسێبێ ل سه‌ر كارێ هه‌وه دێ د گه‌ل هه‌وه كه‌ت.
{ 7 } { لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ ۚ نَصِيبًا مَفْرُوضًا } بۆ مێران -د بچويك بن يان د مه‌زن بن- باره‌ك د وى مالى دا هه‌يه يێ ده‌يباب ومرۆڤێن نێزيك ل پشت خۆ دهێلن، چ كێم بت چ گه‌له‌ك بت، ژ هنده‌ك بارێن ئاشكه‌را وده‌سنيشانكرى يێن خودێ بۆ وان داناين، ووه‌كى وێ باره‌ك بۆ ژنان ژى هه‌يه.
{ 8 } { وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُمْ مِنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا } وئه‌گه‌ر مرۆڤێن وى كه‌سێ مرى يێن نێزيك ژ وان يێن كو چو بار بۆ وان د ميراتى دا نه‌هه‌ين، يان ئێتيمێن بابێن وان مرين وهێشتا ئه‌و نه‌دبالغ، يان هه‌ژارێن بێ مال، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه ل ده‌مێ لێكڤه‌كرنا ميراتى ئاماده بوون، يا باشه هوين هنده‌كێ ژ مالى به‌رى لێكڤه‌كرنا ميراتى ل سه‌ر ميراتگران بده‌نه وان، وهوين گۆتنه‌كا قه‌نج وخوشخۆك بێژنه وان.
{ 9 } { وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا } وئه‌وێن دمرن وهنده‌ك زارۆكێن بچويك ولاواز ل پشت خۆ دهێلن، ئه‌گه‌ر ترسیان زۆردارى ل زارۆكێن وان بێته‌كرن، يان مافێ وان بێته به‌رزه‌كرن، بلا ئه‌و بترسن وته‌قوایا خودێ د ده‌ر حه‌قا وان ئێتيمان ژى دا بكه‌ن يێن ل بن ده‌ستێن وان وئێتيمێن دى ژى، كو ئه‌و مالێ وان بپارێزن، ووان باش په‌روه‌رده بكه‌ن، ونه‌خۆشییێ ژێ بده‌نه پاش، وگۆتنه‌كا د جهێ خۆ دا ويا باش بێژنێ.
{ 10 } { إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا } هندى ئه‌ون يێن ته‌عداییێ ل مالێ ئێتيمان دكه‌ن، ووى بێ حه‌ق دخۆن، هه‌ما ئه‌و وى تشتى د زكێن خۆ دا دخۆن يێ دبته ئه‌گه‌را چوونا ئاگرى، وئه‌و دێ چنه د ئاگرى دا وتام كه‌نه گه‌رما وى.
{ 11 } { يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۚ فَإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا } خودێ د ده‌ر حه‌قا عه‌يالێ هه‌وه دا شيره‌ت وفه‌رمانێ ل هه‌وه دكه‌ت: ئه‌گه‌ر ئێك ژ هه‌وه مر وهنده‌ك زارۆك هێلان: يێن نێر ويێن مێ، ميراتێ وى هه‌مى بۆ وانه: بارا يێ نێر هندى بارا دو مێيانه، ئه‌گه‌ر ژ بلى وان چو ميراتگره‌كێ دى نه‌بت. وئه‌گه‌ر وى كچ ب تنێ ل دويڤ خۆ هێلابن ژ دو كچان وپێهه‌ل دو سێئێكا مالێ وى هێلاى بۆ وانه، وئه‌گه‌ر كچه‌كا ب تنێ هێلا بت نيڤا مالى بۆ وییه. وبۆ ده‌يبابێن مرى هه‌ر ئێكى شه‌شێك هه‌يه، ئه‌گه‌ر وى زارۆك هه‌بن: چ كچ بن چ كوڕ، ئێك بت يان پتر. وئه‌گه‌ر ئه‌و مرى يێ بێ عه‌يال بت وده‌يبابێن وى بوونه ميراتگرێن وى بۆ دايكا وى سێئێكه ومالێ مايى بۆ بابێ وێیه، وئه‌گه‌ر ئه‌وێ مرى دو خويشك وبرا يان پتر هه‌بن، بۆ ده‌يكا وى شه‌شێكه، ومالێ دى بۆ بابێ وییه وچو بۆ خويشك وبرا نينه. ئه‌ڤ لێكڤه‌كرنا ميراتى هنگییه پشتى شيره‌تا مرى ئه‌وا ل دۆرێن سێئێكێ وى شيره‌ت پێ كرى، يان ئه‌و قه‌رێ ل سه‌ر وى دئێته‌دان. بابێن هه‌وه وكوڕێن هه‌وه يێن ميرات بۆ هاتییه‌دان هوين نزانن كانێ كى ژ وان مفايێ وى بۆ هه‌وه د دنيايێ وئاخره‌تێ دا نێزيكتره، ڤێجا هوين ئێك ژ وان ب سه‌ر ئێكێ دى نه‌ئێخن. ئه‌ڤه يا كو من شيره‌ت پێ ل هه‌وه كرى ژ لايێ خودێ ڤه ل سه‌ر هه‌وه يا هاتییه فه‌ركرن. هندى خودێیه ب چێكرییێن خۆ يێ پڕزانايه، و د وى شريعه‌تى دا يێ وى بۆ وان داناى يێ كاربنه‌جهه.
{ 12 } { وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۚ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ وَإِنْ كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ ۚ فَإِنْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَا أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ ۚ وَصِيَّةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ } ونيڤا وى مالى يێ ژنێن هه‌وه -گهلى زه‌لامان- پشتى مرنا خۆ ل دويڤ خۆ دهێلن بۆ هه‌وه‌يه، ئه‌گه‌ر وان چو كوڕ يان كچ نه‌بن، وئه‌گه‌ر وان زارۆكه‌ك هه‌بت چارێك ژ وى مالێ وان هێلايى بۆ هه‌وه‌يه، پشتى هوين شيره‌تا وان يا دورست ب جهـ دئينن، يان وى قه‌رێ ل سه‌ر وان هه‌ى هوين دده‌ن. وچارێكا وى مالێ هوين -گهلى زه‌لامان- دهێلن بۆ ژنێن هه‌وه‌نه، ئه‌گه‌ر هه‌وه چو كوڕ يان كچ نه‌بن نه ژ وان ونه ژ هنده‌كێن دى، وئه‌گه‌ر هه‌وه كوڕه‌ك يان كچه‌ك هه‌بت هه‌شتێك بۆ وانه، چارێكێ يان هه‌شتێكێ دێ د ناڤبه‌را وان دا لێكڤه‌كه‌ن، ڤێجا ئه‌گه‌ر ژنه‌كا ب تنێ بت ئه‌ڤه دێ ميراتێ وێ بت، پشتى ئه‌و شيره‌تێن دورست يێن هه‌وه كرين دئێنه ب جهئينان، يان ئه‌و قه‌رێ ل سه‌ر هه‌وه دئێته‌دان. وئه‌گه‌ر زه‌لامه‌ك يان ژنه‌ك مر ووى يان وێ ده‌يباب وزارۆك نه‌بن، ووى يان وێ برایه‌ك يان خويشكه‌كا ژ ده‌يكێ هه‌بت بۆ هه‌ر ئێك ژ وان شه‌شێكه. وئه‌گه‌ر برا يان خويشكێن وى يێن ده‌يكێ ژ ئێكێ پتر بن ئه‌و د سێئێكێ دا دپشكدارن هه‌مى وه‌كى ئێك چو جودايى د ناڤبه‌را ژن ومێران دا نينه، وئه‌ڤه يا خودێ بۆ برا وخويشكێن ژ دايێ نڤيسى ئه‌و دێ هنگى وه‌رگرن پشتى ده‌ينێن مرى دئێنه‌دان، وشيره‌تا وى دئێته ب جهئينان، ئه‌گه‌ر وى شيره‌ته‌كا وه‌سا كربت يا زيانا ميراتگران تێدا نه‌بت. خودايێ هه‌وه ب ڤێ چه‌ندێ شيره‌ت ل هه‌وه كرییه شيره‌ته‌كا بۆ هه‌وه ب مفا. وخودێ ب وى تشتێ مفايێ خه‌لكى تێدا يێ پڕزانايه، ويێ ئارامه له‌زێ د جزادانا وان دا ناكه‌ت.
{ 13 } { تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ } ئه‌ڤ ئه‌حكامێن خودايى يێن وى د ده‌رحه‌قا ئێتيم وژن وميراتى دا داناين، شريعه‌تێن وينه يێن هندێ دگه‌هينن كو ئه‌و ژ نك خودايێ پڕزانا وكاربنه‌جهن. وهه‌چییێ گوهدارییا خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى بكه‌ت د وى تشتى دا يێ وى بۆ به‌نیێن خۆ داناى ژ ڤان ئه‌حكامان ويێن دى، خودێ دێ وى كه‌ته د وان به‌حه‌شتان دا يێن داروبار وقه‌سرێن وان دزۆر، ڕويبارێن ئاڤ شرين د بن دا دچن، وئه‌و د ڤێ خۆشییێ دا هه‌ر وهه‌ر دێ مينن، ژێ ده‌رناكه‌ڤن، وئه‌وه خێر وئيفله‌حا مه‌زن.
{ 14 } { وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ } وهه‌چییێ گوهدارییا خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى نه‌كه‌ت، كو باوه‌رییێ ب ئه‌حكامێن وى نه‌ئينت، وپێ ل وى شريعه‌تى بدانت يێ وى بۆ به‌نییێن خۆ داناى، چ ب گوهۆڕينێ بت چ ب ڕاوه‌ستاندنا كارى بت پێ، خودێ دێ وى كه‌ته د ئاگرى دا هه‌ر وهه‌ر دێ تێدا مينت، وعه‌زابه‌كا وى ڕه‌زيل بكه‌ت وبشكێنت بۆ وى هه‌يه.
{ 15 } { وَاللَّاتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِنْ نِسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا } وئه‌وێن زنايێ دكه‌ن ژ ژنێن هه‌وه، هوين -گهلى كاربده‌ست وقازییان- چار زه‌لامێن عادل ژ موسلمانان ل سه‌ر وان بكهنه شاهد، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان شاهده‌يى ب ڤێ كريارێ ل سه‌ر وان دا، هوين وان د مالان دا بگرن حه‌تا ئه‌و دمرن، يان خودێ ڕێكه‌كێ بۆ ڕزگارییا وان ژ وێ چه‌ندێ دبينت.
{ 16 } { وَاللَّذَانِ يَأْتِيَانِهَا مِنْكُمْ فَآذُوهُمَا ۖ فَإِنْ تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُوا عَنْهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَحِيمًا } وئه‌و هه‌ردو زه‌لامێن ده‌همه‌ن پيسییێ دكه‌ن، هوين وان ب لێدان وسلبوون وپاشڤه‌برنێ بێشينن، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان ژ وى كارێ خۆ تۆبه كر، و ب وان باشییێن ئه‌و دكه‌ن وان چاكى كر، هوين ل خه‌له‌تییا وان ببۆرن. و ژ ڤێ ئايه‌تێ ويا به‌رى وێ ئاشكه‌را دبت كو زه‌لام ئه‌گه‌ر كرێتییێ بكه‌ن دڤێت بێنه ئێشاندن، وژن دڤێت بێنه ئێشاندن وگرتن، وگرتن حه‌تا مرنێیه، وئێشاندن حه‌تا كرنا چاكییێ وتۆبێیه. وئه‌ڤ چه‌نده ل ده‌ستپێكا ئيسلامێ بوو، پاشى ئه‌و ب وى حوكمى هاته نه‌سخه‌كرن يێ خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى داناى، كو ره‌جمه بۆ زه‌لام وژنا بالغ وعاقل، يێن ب نكاحه‌كا دورست ژن ئينابت يان شوى كربت، وجه‌لده‌دان ب سه‌د جه‌لدان، د گه‌ل ده‌رێخستنا ژ جهێ وى ساله‌كێ، بۆ يێن دى. هندى خودێیه پڕته‌وبه‌وه‌رگرێ وان به‌نییێن خۆيه يێن تۆبه دكه‌ن، ويێ دلۆڤانكاره ب وان.
{ 17 } { إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ فَأُولَٰئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا } خودێ تۆبا وان قه‌بويل دكه‌ت ئه‌وێن ژ نه‌زانين گونه‌هان دكه‌ن، نه‌زانن كانێ دويماهییا وێ دێ بته چ، وكو ئه‌و دێ هێژايى غه‌زه‌با خودێ بت، پاشى به‌رى ئه‌و بمرن ئه‌و ل خودايێ خۆ دزڤڕن، ئه‌و ئه‌ون يێن خودێ تۆبا وان قه‌بويل دكه‌ت. وخودێ ب چێكرییێن خۆ يێ پڕزانا بوويه، و دكار وته‌قديرا خۆ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 18 } { وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّىٰ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا } وقه‌بويلكرنا تۆبێ بۆ وان نينه يێن ڕژدییێ ل سه‌ر كرنا گونه‌هان دكه‌ن، وحه‌تا نه‌كه‌ڤنه به‌ر مرنێ ئه‌و ل خودايێ خۆ نازڤڕن، هنگى ژ نوى ئێك ژ وان دێ بێژت: نوكه من تۆبه‌يه، هه‌ر وه‌سا تۆبا وان ژى قه‌بويل نابت ئه‌وێن دمرن كافر ب ته‌وحیدا خودێ وپێغه‌مبه‌رینییا پێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن. ئه‌وێن هه يێن ڕژدییێ ل سه‌ر كرنا گونه‌هان كرى حه‌تا مرين، وئه‌وێن مرين كافر، مه عه‌زابه‌كا ب ئێش بۆ وان ئاماده‌كرییه.
{ 19 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا ۖ وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا } ئه‌ى گهلى ئه‌وێن باوه‌رى ئيناى، بۆ هه‌وه يا دورست نينه هوين ژنبابێن خۆ بكهنه پشكه‌ك ژ وى ميراتى یێ بابێن هه‌وه هێلاى، هوين وان ل خۆ ماره بكه‌ن، يان نه‌هێلن ئه‌و شوى بكه‌ن، يان ل وان كه‌سان ماره بكه‌ن يێن هه‌وه دڤێن، بێى دلێ وان، وبۆ هه‌وه دورست نينه هوين ژ نه‌ڤيان زيانێ بگه‌هيننه ژنێن خۆ؛ دا ئه‌و بۆ هه‌وه ته‌نازولێ ژ هنده‌كێ ژ وى مالى بكه‌ن يێ هه‌وه دايێ وه‌ك مه‌هر يان ديارى، هنگى تێ نه‌بت ئه‌گه‌ر وان كرێتییه‌كا ئاشكه‌را وه‌كى ده‌همه‌ن پيسییێ كر، وێ گاڤێ هه‌وه مافێ هه‌ى هوين وان به‌رنه‌ده‌ن حه‌تا ئه‌و وى مالى ل هه‌وه نه‌زڤڕينن يێ هه‌وه دايێ. وهه‌ڤالينییا هه‌وه د گه‌ل ژنێن هه‌وه بلا يا ب قه‌درگرتن وڤيان بت، وهوين مافێن وان بده‌نێ. وئه‌گه‌ر هه‌وه ئه‌و نه‌ڤيان ژ به‌ر ئه‌گه‌ره‌كا دنيايێ هوين صه‌برێ بكێشن؛ چونكى دبت تشته‌ك هه‌بت هه‌وه نه‌ڤێت وئه‌و ب خۆ خێره‌كا گه‌له‌ك تێدا هه‌بت.
{ 20 } { وَإِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا ۚ أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا } وئه‌گه‌ر هه‌وه ڤيا ژنه‌كێ ل جهێ ئێكا دى بينن، وهه‌وه ماله‌كێ مه‌زن وه‌ك مه‌هر دابته وێ يا هه‌وه دڤێت به‌رده‌ن، هوين چويێ ژێ ڕانه‌كه‌ن، ئه‌رێ ژ دره‌و وبێ به‌ختییه‌كا ئاشكه‌را هوين دێ وى ڕاكه‌ن؟
{ 21 } { وَكَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُكُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا } وچاوا دێ بۆ هه‌وه دورست بت هوين وى مالى ژێ بستينن يێ هه‌وه ب مه‌هر دايه وان، وهه‌ر ئێك ژ هه‌وه خۆشى ب يێ دى برییه، ووان په‌يمانه‌كا موكم ژ هه‌وه وه‌رگرتییه كو هوين وان ب قه‌نجى بگرن يان خوشخۆك به‌رده‌ن؟
{ 22 } { وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا } وهوين وان ژنان ماره نه‌كه‌ن يێن بابێن هه‌وه ئه‌و ماره‌كرين، ئه‌و تێ نه‌بت يا ل ده‌مێ جاهليه‌تێ چێبووى وبۆرى، ئه‌وێ چو لۆمه ل سه‌ر هه‌وه نينه. هندى ماره‌كرنا ژنبابانه ژ لايێ نه‌ڤسییان ڤه كاره‌كێ كرێت وپيسه، وخودێ حه‌ز ژ وى ناكه‌ت يێ وێ چه‌ندێ بكه‌ت، وئه‌و چ كار وكه‌سبه‌كێ خراب بوو هه‌وه ل جاهليه‌تا خۆ دكر.
{ 23 } { حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُمْ مِنْ نِسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَكُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَنْ تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا } خودێ ماره‌كرنا ده‌يكێن هه‌وه ل سه‌ر هه‌وه حه‌رامكرییه، وده‌يكا بابێ وده‌يكا دايكێ ژى دكه‌ڤنه د بن دا، ويا كچێن هه‌وه، وكچێن كوڕى ژى دكه‌ڤنه د بن دا، ويا خويشكێن هه‌وه يێن ده‌يبابى بن يان نه، ويا مه‌تێن هه‌وه: خويشكێن بابێ وباپيرى، ويا خاله‌تێن هه‌وه: خويشكێن ده‌يكێ وپيرێ، ويا برازا وخوارزيێن هه‌وه، وكچێن وان ژى دكه‌ڤنه د بن دا، ويا ده‌يكێن هه‌وه يێن شير دايه هه‌وه، ويا خويشكێن هه‌وه يێن شيرى -وپێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن دياركرییه كو ب دانا شيرى ئه‌و حه‌رام دبن يێن ب نه‌سه‌بێ حه‌رام دبن- ويا خه‌سوییێن هه‌وه، ڤێجا چ هوين چووبنه نك كچێن وان يان نه، ويا نه‌ڤسیێن هه‌وه ئه‌وێن د مالێن هه‌وه دا هاتينه ب خودانكرن، وئه‌وێن نه د مالێن هه‌وه ژى دا هاتينه ب خودانكرن، به‌لێ ب وى شه‌رتى هوين چووبنه نك ده‌يكێن وان، وئه‌گه‌ر هوين نه‌چووبنه نك ده‌يكێن وان وهه‌وه ئه‌و به‌ردابن، يان مربن، هنگى بۆ هه‌وه دورسته هوين وان ماره بكه‌ن، هه‌ر وه‌سا خودێ ل سه‌ر هه‌وه حه‌رامكرییه كو هوين بويكێن خۆ ماره بكه‌ن، ژنێن كوڕێن خۆ يێن ژ هه‌وه ب خۆ بووين يان كوڕێن هه‌وه يێن شيرى بن، وئه‌ڤ حه‌رامبوونه ب هندێ په‌يدا دبت كو كوڕ وێ ژنێ ماره بكه‌ت ئه‌گه‌ر خۆ نه‌چووبته نك ژى، هه‌ر وه‌سا وى ل سه‌ر هه‌وه حه‌رامكرییه هوين دو خويشكێن نه‌سه‌بێ يان يێن شيرى پێكڤه ل نك خۆ كۆم بكه‌ن، ئه‌و تێ نه‌بت يا ل ده‌مێ جاهليه‌تێ بۆرى وچووى. وهه‌ر وه‌سا د سوننه‌تێ دا هاتییه كو چێ نابت ژن د گه‌ل مه‌تا وێ يان د گه‌ل خاله‌تا وێ پێكڤه بێنه كۆمكرن. هندى خودێیه گونه‌هـ ژێبرێ گونه‌هكارانه ئه‌گه‌ر تۆبه بكه‌ن، يێ دلۆڤانكاره ب وان، ئه‌و وى تشتى ژ وان ناخوازت يێ ئه‌و نه‌شێن بكه‌ن.
{ 24 } { وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا } وبۆ هه‌وه حه‌رامه هوين ژنێن شويكرى ماره بكه‌ن، ئه‌و تێ نه‌بن يێن د جيهادێ دا دكه‌ڤنه ده‌ستێ هه‌وه، ماره‌كرنا وان بۆ هه‌وه يا حه‌لاله، پشتى ژڤانه‌كى ئه‌و خۆ دگرن، خودێ ماره‌كرنا ڤان ژنان ل سه‌ر هه‌وه حه‌رامكرییه، و ژبلى ڤان ژنان هه‌مى ژنێن دى بۆ هه‌وه دحه‌لالن، كو هوين وان ب مالێ خۆ بخوازن دا خۆ پێ ژ حه‌رامییێ بپارێزن. ڤێجا يا هه‌وه ب ماره‌كرنه‌كا دورست خۆشى پێ بر، هوين مه‌هرا وان يا خودێ بۆ وان ل سه‌ر هه‌وه فه‌ركرى بده‌نێ، وچو گونه‌هـ ل سه‌ر هه‌وه نينه د وى مه‌هرى دا يێ هوين د ناڤبه‌را خۆ دا ل سه‌ر ڕازى دبن، كێم بت يان گه‌له‌ك بت، هندى خودێیه ب كريارێن به‌نییێن خۆ يێ پڕزانا بوويه، وئه‌و د ئه‌حكام وڕێڤه‌برنێ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 25 } { وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ مِنْ فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُمْ ۚ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ ۚ فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ ۚ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ۚ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ ۚ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ } وهه‌چییێ پێڤه نه‌ئێت مه‌هرا ژنێن ئازاد وخودان باوه‌ر بده‌ت، بۆ وى هه‌يه هنده‌كێن دى ژ كچێن خودان باوه‌ر يێن به‌نى (جاريه) ماره بكه‌ت. وخودێ ب ڕاستییا باوه‌رییا هه‌وه يێ پڕزانایه، هنده‌ك ژ هه‌وه ژ هنده‌كانه، ڤێجا هوين ب ده‌ستويرییا مرۆڤێن وان وان ماره بكه‌ن، ومه‌هرا وان يا هوين ل سه‌ر پێك هاتين ب دله‌كێ خۆش بده‌نێ، دا ئه‌و ژ حه‌رامییێ دپاراستى بن، نه كو كرێتییێ ئاشكه‌را بكه‌ن، يان ب دزى ڤه بكه‌ن وببنه خودان دۆست، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان شوى كر پاشى كرێتییه‌ك كر نيڤا وى حه‌ددى يێ كو ل سه‌ر ژنێن ئازاد هه‌ى -وئه‌و جه‌لده‌دانه نه‌كو ره‌جماندنه- ل سه‌ر وان هه‌يه. ئه‌ڤ ماره‌كرنا وان ژنێن جاريه ب وى ڕه‌نگێ به‌حس ژێ هاتییه‌كرن بۆ وییه يێ ژ خۆ بترست كو خرابییێ بكه‌ت، ونه‌شێته خۆ، وبێفره‌هییا ل سه‌ر نه‌ماره‌كرنا وان د گه‌ل ده‌همه‌ن پاقژییێ چێتر وباشتره. وخودێ گونه‌هـ ژێبرێ گونه‌هێن هه‌وه‌يه، ويێ دلۆڤانكاره ب هه‌وه له‌و ماره‌كرنا وان بۆ هه‌وه دورست كر ئه‌گه‌ر هوين نه‌شيان ژنێن ئازاد ماره بكه‌ن.
{ 26 } { يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ } خودێ ب ڤان شريعه‌تان دڤێت ڕێنيشانێن دينێ هه‌وه يێ ڕاست وشريعه‌تێ خۆ يێ بنه‌جهـ بۆ هه‌وه ئاشكه‌را بكه‌ت، وبه‌رێ هه‌وه بده‌ته ڕێكێن وان پێغه‌مبه‌ر وچاكێن به‌رى هه‌وه بۆرين د حه‌لالكرن وحه‌رامكرنێ دا، ووى دڤێت ب زڤڕينا هه‌وه بۆ عيباده‌تان تۆبێ بدانته سه‌ر هه‌وه، وئه‌و يێ پڕزانايه ب وى تشتێ كو كارێ به‌نییێن وى چاك دكه‌ت، و د شريعه‌تێ خۆ دا ئه‌و يێ كاربنه‌جهه.
{ 27 } { وَاللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيمًا } وخودێ دڤێت تۆبێ بدانته سه‌ر هه‌وه، و ل خه‌له‌تییێن هه‌وه ببۆرت، وئه‌وێن ل دويڤ خۆشى ودلچونێن خۆ دچن دڤێن كو هوين ب لادانه‌كا مه‌زن ژ دينى لاده‌ن.
{ 28 } { يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ ۚ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفًا } خودێ ب وى شريعه‌تێ وى بۆ هه‌وه داناى تشتێ ب ساناهى بۆ هه‌وه دڤێت، ونه‌ڤێت ل سه‌ر هه‌وه ئاسێ بكه‌ت؛ چونكى هوين لاواز يێن هاتينه ئافراندن.
{ 29 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ ۚ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا } ئه‌ى گهلى ئه‌وێن باوه‌ری ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئیناى، وكار ب شریعه‌تێ وى كرى، بۆ هه‌وه حه‌لال نينه هنده‌ك ژ هه‌وه بێ حه‌ق مالێ هنده‌كان بخۆن، وه‌سا تێ نه‌بت كو ب ڕێكه‌كا شه‌رعى وكه‌سبه‌كا حه‌لال و ب ڕازيبوونا هه‌وه بت، وهنده‌ك ژ هه‌وه هنده‌كان نه‌كوژن ڤێجا هوين ب كرنا وى تشتێ خودێ حه‌رامكرى خۆ تێ ببه‌ن. هندى خودێیه د وان هه‌مى تشتان دا يێن وى فه‌رمان پێ ل هه‌وه كرى وهوين ژێ داينه پاش يێ دلۆڤانكار بوويه ب هه‌وه.
{ 30 } { وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَارًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا } وهه‌چییێ ژ ته‌عدايى وپێ لێدانا شريعه‌تى وى تشتى بكه‌ت يێ خودێ هوين ژێ داینه‌پاش وه‌كى دزییێ وژێستاندنێ وغشێ، پاشى خودێ دێ وى كه‌ته د ئاگرى دا وئه‌و دێ تام كه‌ته گه‌رما وى، وئه‌و ل سه‌ر خودێ يا ب ساناهى بوويه.
{ 31 } { إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا } ئه‌گه‌ر هوين -گهلى خودان باوه‌ران- خۆ ژ گونه‌هێن مه‌زن بده‌نه پاش يێن وه‌كى شركا ب خودێ ونه‌گوهدارییا ده‌يبابان وكوشتنا نه‌فسێ بێ حه‌ق وگونه‌هێن دى يێن وه‌كى وان، ئه‌م دێ گونه‌هێن هه‌وه يێن بچويكتر بۆ هه‌وه ژێ به‌ين، ودێ هه‌وه كه‌ينه د جهه‌كێ ب قه‌در وبها دا، كو به‌حه‌شته.
{ 32 } { وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا ۖ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ ۚ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا } وهوين خوزییا وى تشتى ڕانه‌هێلن يێ خودێ هنده‌ك ژ هه‌وه پێ ب سه‌ر هنده‌كان ئێخستين، چ د دانا ڕزقى دا بت يان د هه‌ر تشته‌كێ دى يێ وه‌سا دا بت، چونكى خودێ باره‌كا پيڤاى ژ جزاى بۆ زه‌لامان دانايه ل دويڤ كارێ وان، ووى بۆ ژنان ژى باره‌ك دانايه ل دويڤ وى كارێ وان كرى، و ل شوينا كو هوين خوزییان ڕاهێلن هوين داخوازێ ژ خودايێ مه‌رد بكه‌ن ئه‌و ژ سه‌راتى وقه‌نجییا خۆ دێ ده‌ته هه‌وه. هندى خودێیه ب هه‌ر تشته‌كى يێ پڕزانا بوويه، وئه‌و د لێكڤه‌كرنێ دا ب وى تشتێ به‌رژه‌وه‌ندییا به‌نییێن وى تێدا زاناتره.
{ 33 } { وَلِكُلٍّ جَعَلْنَا مَوَالِيَ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ ۚ وَالَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا } ومه بۆ هه‌ر ئێك ژ هه‌وه هنده‌ك ميراتگر داناينه، ئه‌و وى ميراتێ ده‌يباب ومرۆڤێن وان یێن نێزيك دهێلن وه‌ردگرن، وئه‌وێن هه‌وه سۆزێن موكم پێڕا به‌ستين كو پشته‌ڤانییا هه‌وه بكه‌ن وهوين باره‌كى ژ ميراتى بده‌نێ، هوين وێ بده‌نێ يا هه‌وه بۆ وان ده‌سنيشان كرى. وميراتگرییا ب سۆزدانێ ل ده‌ستپێكا ئيسلامێ يا دورست بوو، پاشى ب هاتنه خوارا ئايه‌تێن ميراتى ئه‌و هاته ڕاكرن. هندى خودێیه ب هه‌ر تشته‌كێ هوين دكه‌ن يێ ئاگه‌هدار بوويه، وئه‌و دێ هه‌وه سه‌را وى جزاده‌ت.
{ 34 } { الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ ۚ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ۖ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا } زه‌لام ل سه‌ر چاڤدێرى و ب خودانكرنا ژنان دڕابووينه، ژ به‌ر وان سالۆخه‌تێن پێڕابوون وسه‌راتییێ يێن خودێ داينه وان، و ژ به‌ر وێ مه‌هر ونه‌فه‌قێ يا ئه‌و دده‌نه وان. ڤێجا ئه‌و ژنێن چاك يێن ل سه‌ر ڕێكا ڕاست ژ وان، گوهدارییا خودێ ويا زه‌لامێن خۆ دكه‌ن، و ب پاراستنا خودێ ئه‌و وى تشتى دپارێزن يێ نه ل به‌ر چاڤێن زه‌لامێن وان بت، ژ وى تشتى يێ وان ئه‌و ئێمانه‌تى وان كرى، وئه‌و ژنێن هوين ژ زيزبوونا وان دترسن، هوين ب ئاخفتنه‌كا خۆش وان شيره‌ت بكه‌ن، وئه‌گه‌ر په‌يڤا باش چو فايده نه‌دا، هوين ل سه‌ر جهان پشتا خۆ بده‌نێ، ونێزيك نه‌بن، وئه‌گه‌ر ڤێ پشتدانێ ژى كار ل وان نه‌كر، هوين ب لێدانه‌كا زيان تێدا نه‌بت وان بقوتن، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان گوهدارییا هه‌وه كر هشيار بن زۆردارییێ لێ نه‌كه‌ن، چونكى هندى خودايێ بلندێ مه‌زنه خودانێ وانه، وئه‌و دێ تۆلێ ژ وى ڤه‌كه‌ت يێ زۆردارییێ ل وان بكه‌ت.
{ 35 } { وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا } وئه‌گه‌ر هه‌وه -گهلى مرۆڤێن ژن ومێران- زانى كو نه‌خۆشى د ناڤبه‌را وان هه‌ر دووان دا هه‌يه ونه‌دويره ئه‌و ببته ئه‌گه‌را ژێكڤه‌بوونا وان، هوين ئێكێ دادكه‌ر ژ مرۆڤێن زه‌لامى، وئێكێ دادكه‌ر ژ مرۆڤێن ژنێ بهنێرنه نك وان؛ دا ئه‌و به‌رێ خۆ بده‌نێ ووێ بكه‌ن يا به‌رژه‌وه‌ندییا وان تێدا، و ب ڕێكا به‌رگه‌ڕيانا هه‌ردو دادكه‌ران كو وان پێك بينن، و ب كارئينانا وان بۆ شێوه‌یه‌كێ باش خودێ د ناڤبه‌را ژن ومێران دا دێ باش كه‌ت. هندى خودێیه يێ پڕزانايه، تشته‌ك ژ كارێ به‌نییێن وى ل به‌ر وى به‌رزه نابت، يێ شاره‌زايه ب وى تشتێ د دلێن وان دا.
{ 36 } { وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا } وهوين په‌رستنا خودێ ب تنێ بكه‌ن وخۆ ب ده‌ست وى ڤه به‌رده‌ن، وچو هه‌ڤپشكان بۆ وى د خوداينی وپه‌رستنێ دا چێ نه‌كه‌ن، وقه‌نجییێ د گه‌ل ده‌يبابێن خۆ بكه‌ن، ومافێن وان ب دورستى بده‌نێ، ومافێ مرۆڤێن خۆ يێن نێزيك، وئێتيم، وهه‌ژار، وئه‌و هه‌ڤسوییێ مرۆڤێ هه‌وه يێ نێزيك بت يان يێ دوير بت، وهه‌ڤالێ هه‌وه يێ سه‌فه‌رێ، ويێ ل خۆجهییێ، وڕێڤنگێ پێتڤى، وئه‌وێن ل به‌ر ده‌ستێ هه‌وه ژ عه‌بد وجارییان، مافێن ڤان ژى بده‌نێ. هندى خودێیه حه‌ز ژ وان به‌نییێن خۆ ناكه‌ت ئه‌وێن خۆ مه‌زن دكه‌ن، وحه‌ز ژ وان ناكه‌ت ئه‌وێن مه‌دحێن خۆ د ناڤ خه‌لكى دا دكه‌ن.
{ 37 } { الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَيَكْتُمُونَ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا } ئه‌وێن قه‌لسییێ د دان وخه‌رجییا وى تشتى دا دكه‌ن يێ خودێ دايه وان، وفه‌رمانا ب قه‌لسییێ ل خه‌لكێ دى ژى دكه‌ن، وكافرییێ ب قه‌نجییێن خودێ ل سه‌ر خۆ دكه‌ن، وڤه‌دشێرن. ومه بۆ كافران عه‌زابه‌كا ئه‌و پێ ڕه‌زيل ببن ئاماده‌كرییه.
{ 38 } { وَالَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ ۗ وَمَنْ يَكُنِ الشَّيْطَانُ لَهُ قَرِينًا فَسَاءَ قَرِينًا } وهه‌ر وه‌سا ئه‌ڤ عه‌زابه مه بۆ وان ژى ئاماده‌كرییه ئه‌وێن مالێ خۆ بۆ ريمه‌تى ومه‌دح خه‌رج دكه‌ن و ب گۆتن وكريار باوه‌رییێ ب خودێ وڕۆژا قيامه‌تێ نائينن. وئه‌ڤ كارێن خراب ژ وان كارانه يێن شه‌يتان بۆ گازى دكه‌ت، وهه‌چییێ شه‌يتان بۆ وى دۆست وهه‌ڤال بت ئه‌و چ پيسه دۆست وهه‌ڤاله.
{ 39 } { وَمَاذَا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيمًا } وما دێ چ زيان گه‌هته وان ئه‌گه‌ر وان باوه‌رى ب خودێ وڕۆژا دويماهییێ ئينابا ووان ب دله‌كێ پاقژ وصافى ژ وێ يا خودێ دايێ خه‌رج كربا، وخودێ ب وان و ب كريارێن وان يێ پڕزانايه، ودێ وان سه‌را وێ چه‌ندێ جزاده‌ت.
{ 40 } { إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ ۖ وَإِنْ تَكُ حَسَنَةً يُضَاعِفْهَا وَيُؤْتِ مِنْ لَدُنْهُ أَجْرًا عَظِيمًا } هندى خودێیه ته‌مه‌ت دندكه‌كا هوير ژى خێرا كه‌سێ ژێ كێم ناكه‌ت، خو ئه‌گه‌ر سه‌نگێ باشییا وى ته‌مه‌ت زه‌رره‌كێ بت خودێ دێ بۆ وى مه‌زن وزێده كه‌ت، و ژ قه‌نجییا خۆ هێشتا ئه‌و دێ ده‌تێ، و ژ نك خۆ خێره‌كا مه‌زن كو به‌حه‌شته دێ ده‌تێ.
{ 41 } { فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ شَهِيدًا } ڤێجا حالێ مرۆڤان ل ڕۆژا قيامه‌تێ دێ چاوا بت، ئه‌گه‌ر خودێ ژ هه‌ر ملله‌ته‌كى پێغه‌مبه‌ره‌ك ئينا دا شاهده‌ییێ ل سه‌ر وان بده‌ت ب وى تشتێ وان كرى، وئه‌گه‌ر وى تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- ئيناى دا ببییه شاهد ل سه‌ر ئوممه‌تا خۆ، كو ته په‌ياما خودايێ خۆ گه‌هاندبوو وان؟
{ 42 } { يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّىٰ بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا } ڕۆژا ئه‌و چه‌نده چێ دبت، ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ نه‌ئيناى وگوهدارییا پێغه‌مبه‌رى نه‌كرى و ل دويڤ ڕێكا وى نه‌چووين، هيڤى دكه‌ن كو خودێ وان ب عه‌ردى ڤه ڕاست كه‌ت، وئه‌و ببنه ئاخ، دا ڕانه‌بنه ڤه، وئه‌و نه‌شێن تشته‌كێ خۆ ل خودێ ڤه‌شێرن؛ چونكى خودێ خه‌تم يا ل ده‌ڤێن وان داى، و له‌شێ وان شاهده‌يى ل سه‌ر وان يا داى ب وى تشتێ وان كرى.
{ 43 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا ۚ وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا } ئه‌ى ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئيناى، وكار ب شریعه‌تێ وى كرى، ده‌مێ هوين دمه‌ست بن هوين نێزيكى نڤێژێ نه‌بن؛ دا هوین بزانن كانێ هوين چ دبێژن، (وئه‌ڤه هنگى بوو ده‌مێ هێشتا مه‌ى ب ئێكجارى حه‌رام نه‌بووى) وهوين ل ده‌مێ بێ نڤێژییێ نێزيكى نڤێژێ وجهێن كرنا نڤێژان كو مزگه‌فتن نه‌بن، حه‌تا هوين خۆ بشۆن، ئه‌و تێ نه‌بت يێ تێ ببۆرت و ژ ده‌رگه‌هه‌كى ده‌رباز ببته ئێكێ دى. وئه‌گه‌ر هوين د نه‌خۆشییه‌كا وه‌سا دا بن كو هوين نه‌شێن ئاڤێ ب كاربينن، يان هوين ڕێڤنگ بن، يان ده‌سنڤێژا ئێك ژ هه‌وه هات، يان هوين چوونه نڤينا خۆ، وهه‌وه ئاڤ نه‌ديت، هوين قه‌ستا ئاخه‌كا پاقژ بكه‌ن، دێمێن خۆ وده‌ستێن خۆ پێ ڤه‌مالن (مه‌سحێ بكه‌ن). هندى خودێیه يێ لێنه‌گره بۆ هه‌وه، وئه‌و گونه‌هێن هه‌وه ژێ دبه‌ت.
{ 44 } { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُرِيدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِيلَ } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ما ته حالێ وان جوهییان نه‌زانییه، ئه‌وێن باره‌ك ژ وێ زانينا د ته‌وراتێ دا بۆ وان هاتییه دان، ئه‌و هيدايه‌تێ ب به‌رزه‌بوونێ دگوهۆڕن، ووان نيشان وهێجه‌تێن ڕاستییا په‌ياما موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن ئاشكه‌را دكه‌ن، يێن كو ل نك وان هه‌ين ئه‌و دهێلن، وهيڤى دكه‌ن كو هوين -گهلى خودان باوه‌رێن سه‌رڕاست- ژ ڕێكا ڕاست لاده‌ن؛ دا هوين ژى وه‌كى وان ڕێ به‌رزه ببن.
{ 45 } { وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدَائِكُمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَلِيًّا وَكَفَىٰ بِاللَّهِ نَصِيرًا } وخودێ ب دوژمنكارییا ڤان جوهییان بۆ هه‌وه -گهلى خودان باوه‌ران- زاناتره، وخودێ به‌سه خودانێ هه‌وه بت، وئه‌و به‌سه پشته‌ڤانێ هه‌وه بت، هه‌وه ب سه‌ر نه‌ياران بێخت.
{ 46 } { مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِنْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا } ژ جوهییان ده‌سته‌كه‌ك هه‌يه كارێ خۆ يێ كرییه ئه‌و ئاخفتنا خودێ بگوهۆڕن و ژ بێ به‌ختى وه‌ربادانێ بێخنه تێدا، وئه‌و دبێژنه پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن: مه گوهـ ل گۆتنا ته بوو وئه‌م گوهدارییا فه‌رمانا ته ناكه‌ين، وتو گوهێ خۆ بده مه ته گوهـ لێ نه‌بت! وئه‌و دبێژن: (راعنا) یه‌عنى: د مه بگه‌هه ومه تێ بگه‌هينه، وئه‌و ئه‌زمانێن خۆ پێ خوار دكه‌ن، ومه‌خسه‌دا وان ئه‌و بوو ئه‌و ب زمانێ خۆ نفرينا ل وى بكه‌ن، وئه‌گه‌ر وان گۆتبا: مه گوهـ لێ بوو ومه گوهدارى كر، وگوهێ ته ل مه بت، وچاڤێ ته ل مه بت، ئه‌و دا بۆ وان ل نك خودێ چێتر وگۆتنه‌كا ڕاستتر بت، به‌لێ ژ به‌ر كافرى ونه‌باوه‌رى ئينانا وان ب پێغه‌مبه‌رینییا موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن خودێ ئه‌و ژ ڕه‌حما خۆ ده‌رێخستن، ڤێجا ئه‌و باوه‌رییێ ب حه‌قییێ نائينن كێمه‌كێ تێ نه‌بت يا چو مفا بۆ وان تێدا نه‌بت.
{ 47 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِمَا مَعَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا } گهلى كيتابییان، باوه‌رییێ ب وێ بينن يا مه د قورئانێ دا ئينايه خوارێ وكارى پێ بكه‌ن، ئه‌و قورئانا ڕاستگۆيییا وێ يا د گه‌ل هه‌وه ژ كيتابان ديار دكه‌ت، به‌رى كو ئه‌م هه‌وه ب خرابییا كارێ هه‌وه بگرين، ڤێجا هنده‌ك ڕوییان حلى بكه‌ين ووه‌رگێڕينه پاتكێ، يان له‌عنه‌تێ ل ڤان خرابكاران بكه‌ين كو وان بكه‌ينه مه‌يموينك وبه‌راز، وه‌كى مه له‌عنه‌ت ل جوهییێن خودانێن شه‌نبییێ كرى، ئه‌وێن ژ ڕاڤ ونێچيرا ل شه‌نبییێ هاتينه پاشڤه‌برن به‌لێ ئه‌و پاشڤه نه‌چوون، ئينا خودێ ل وان ب غه‌زه‌ب هات، وئه‌و ژ ڕه‌حما خۆ ده‌رێخستن، وفه‌رمانا خودێ د هه‌مى حالان دا فه‌رمانه‌كا ب جهـ هاتى بوويه.
{ 48 } { إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا } هندى خودێیه ل وى نابۆرت وگونه‌هێ بۆ ژێ نابه‌ت يێ كه‌سه‌كى ژ چێكرییێن وى بۆ وى بكه‌ته هه‌ڤپشك، يان ب هه‌ر ڕه‌نگه‌كێ كوفرێ كافر ببت، و هه‌ر گونه‌هه‌كا دى يا ژ شركێ كێمتر بت ئه‌و بۆ وى ژێ دبه‌ت يێ وى بڤێت، وهه‌چییێ شركێ ب خودێ بكه‌ت ب ڕاستى ئه‌وى گونه‌هه‌كا مه‌زن كر.
{ 49 } { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ ۚ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ما ته كارێ وان نه‌زانییه ئه‌وێن مه‌دحێن خۆ ويێن كريارێن خۆ دكه‌ن؟ ووان ب پاقژییێ سالۆخ دده‌ن؟ به‌لكى خودێ ب تنێیه مه‌دحێن وى دكه‌ت يێ وى بڤێت ژ به‌نییێن خۆ، ژ به‌ر كو ئه‌و ڕاستییا كارێ وان دزانت، وتشته‌ك ژ خێرا كارێ وان خۆ هندى وێ داڤا ب به‌ركێ خورمێ ژى ڤه بت بۆ وان نائێته كێمكرن.
{ 50 } { انْظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ۖ وَكَفَىٰ بِهِ إِثْمًا مُبِينًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر تو به‌رێ خۆ بده وان وژێ عه‌جێبگرتى ببه، چاوا ئه‌و دره‌وێ ل سه‌ر ناڤێ خودێ دكه‌ن، وئه‌و يێ پاقژه ژ هه‌ر تشته‌كێ بابه‌تى وى نه‌بت، وئه‌ڤ دره‌وه به‌سه گونه‌هه‌كا مه‌زن بت وخرابییا باوه‌رییا وان ئاشكه‌را بكه‌ت.
{ 51 } { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ما ته كارێ وان جوهییان نه‌ديتییه ئه‌وێن باره‌ك ژ زانينێ بۆ وان هاتییه دان، ئه‌و باوه‌رییێ ب هه‌ر تشته‌كێ ژبلى خودێ په‌رستن بۆ دئێته‌كرن ژ صه‌نه‌م وشه‌يتانێن مرۆڤ وئه‌جنان دئينن، باوه‌رییه‌كا وه‌سا به‌رێ وان بده‌نه ب جهئینانا حوكمه‌كێ دى ژ بلى حوكمێ خودێ، وئه‌و دبێژنه وان يێن كافرى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن كرى: ئه‌ڤ كافرێن هه دڕاستترن، وڕێكا وان دورستتره ژ يا وان يێن باوه‌رى ئيناى؟
{ 52 } { أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ ۖ وَمَنْ يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا } ئه‌و ئه‌ون یێن خودێ ئه‌و ژ ڕه‌حما خۆ ده‌رێخستن، وهه‌چییێ خودێ وى ژ ڕه‌حما خۆ دوير كه‌ت تو كه‌سێ بۆ وى نابينى پشته‌ڤانییا وى بكه‌ت، وخرابییا عه‌زابێ ژ وى پاشڤه ببه‌ت.
{ 53 } { أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِنَ الْمُلْكِ فَإِذًا لَا يُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِيرًا } يان ئه‌رێ وان باره‌ك د ملكى دا هه‌يه؟ وئه‌گه‌ر وان ئه‌و هه‌با ژى وان تشته‌ك ژێ نه‌ددا ئێكى، ئه‌گه‌ر خۆ هندى وێ كونكێ با ئه‌وا د به‌ركێ خورمێ؟
{ 54 } { أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا } يان ئه‌رێ ئه‌و حه‌سويدیێ ب موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن دبه‌ن كو خودێ ب پێغه‌مبه‌رینییێ قه‌نجى د گه‌ل كرى، وحه‌سویدییێ ب هه‌ڤالێن وى دبه‌ن كو خودێ قه‌نجى لێ كرى وته‌وفیقا وان بۆ باوه‌رییێ ودویكه‌فتنا پێغه‌مبه‌رى داى، وعه‌رد ئێخستییه ده‌ستێ وان، ڤێجا ئه‌و حه‌ز دكه‌ن ئه‌ڤ قه‌نجییه ل نك وان نه‌مينت؟ پانێ مه -به‌رى نوكه- ئه‌و كيتاب دابوونه دوونده‌ها ئيبراهيمى يێن خودێ بۆ وان ئيناينه خوارێ وئه‌و وه‌حییا نه‌نڤيسى يا بۆ وان هاتى، و د گه‌ل هندێ ژى مه ملكه‌كێ به‌رفره‌هـ دا وان.
{ 55 } { فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ ۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا } ڤێجا ژ ڤان يێن باره‌ك ژ زانينێ بۆ هاتییه دان هه‌يه يێ باوه‌رى ب پێغه‌مبه‌رينییا موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن ئيناى، و كار ب شریعه‌تێ وى كرى، و ژ وان هه‌يه يێ پشت داى و د گازییا وى نه‌هاتى، وخه‌لك ژى ژ دويكه‌فتنا وى داينه پاش. وئاگرێ جه‌هنه‌مێ به‌سى هه‌وه‌یه -گهلى دره‌وكه‌ران- كو ب هه‌وه بێته خۆشكرن.
{ 56 } { إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا } هندى ئه‌ون يێن كافرى ب وان ئايه‌ت ووه‌حییا كيتابێ ونيشان وهێجه‌تێن ئاشكه‌را يێن خودێ ئيناينه خوارێ كرى، پاشى ئه‌م دێ وان كه‌ينه د ئاگره‌كى دا؛ دا ئه‌و تام بكهنه گه‌رما وى، هه‌ر جاره‌كا چه‌رمێ وان هاته سۆتن ئه‌م چه‌رمه‌كێ دى دێ بۆ وان گوهۆڕين؛ دا عه‌زاب وئێشا وان يا به‌رده‌وام بت. هندى خودێیه يێ زال بوويه تشته‌ك ل به‌ر وى ئاسێ نابت، وئه‌و د ڕێڤه‌برن وقه‌ده‌را خۆ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 57 } { وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ ۖ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا } وئه‌وێن دلێن وان ب باوه‌رییا ب خودێ وپێغه‌مبه‌رى ته‌نا بووين، و ل سه‌ر گوهدارییێ خۆ ڕاست كرى، ئه‌م دێ وان كه‌ينه د وان به‌حه‌شتان دا يێن ڕويبار د بن دا دچن، هه‌روهه‌ر دێ خۆشییێ تێدا به‌ن وچو جاران ژێ ده‌رناكه‌ڤن، وئه‌و ژنێن خودێ ژ هه‌مى پيساتییان پاقژكرين بۆ وان تێدا هه‌نه، وئه‌م د به‌حه‌شتێ دا دێ وان ده‌ينه بن سيبه‌ره‌كا هوين وبه‌ربه‌لاڤ.
{ 58 } { إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا } هندى خودێیه فه‌رمانێ ل هه‌وه دكه‌ت كو هوين وان ئێمانه‌تان يێن د ده‌ست هه‌وه دا بگه‌هيننه خودانان، ڤێجا ته‌خسيرییێ تێدا نه‌كه‌ن، وئه‌و فه‌رمانێ ل هه‌وه دكه‌ت كو هوين ب دادیێ حوكمى د ناڤبه‌را مرۆڤان دا بكه‌ن، وئه‌و چ باش شيره‌ته خودێ ل هه‌وه دكه‌ت وبه‌رێ هه‌وه دده‌تێ. هندى خودێیه گوهدێرێ گۆتنێن هه‌وه بوويه، و ب كريارێن هه‌وه يێ ئاگه‌هدار بوويه، ووان دبينت.
{ 59 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ ۖ فَإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا } گهلى ئه‌وێن باوه‌ری ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئیناى ، ودویكه‌فتنا شریعه‌تێ وى كرى، هوین د به‌رسڤا فه‌رمانێن خودێ وه‌رن وبێ ئه‌مرییا وى نه‌كه‌ن، و د به‌رسڤا پێغه‌مبه‌رى ژى سلاڤ لێ بن وه‌رن، وگوهدارییا وێ حه‌قییێ بكه‌ن يا ئه‌و پێ هاتى، وگوهدارییا مه‌زن وكاربده‌ستێن خۆ بكه‌ن به‌لێ نه د بێ ئه‌مرییا خودێ دا، وئه‌گه‌ر هوين د ناڤبه‌را خۆ دا ل سه‌ر تشته‌كى ب هه‌ڤڕكى چوون، هوين حوكمێ وى تشتى بۆ خودێ وپێغه‌مبه‌ری بزڤڕینن، ئه‌گه‌ر هه‌وه ب دورستى باوه‌رى ب خودێ وڕۆژا حسێبێ هه‌بت. ئه‌ڤ زڤڕاندنا هه‌وه ژ هه‌ڤڕكییێ وژێكڤه‌بوونێ چێتره، ودويماهییا وێ باشتره.
{ 60 } { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ما ته كارێ وان منافقان نه‌زانییه ئه‌وێن ژ دره‌و دبێژن وان باوه‌رى ب وێ ئينايه يا بۆ ته هاتییه خوارێ -كو قورئانه- و ب وێ ژى يا به‌رى ته بۆ پێغه‌مبه‌ران هاتییه خوارێ، ووان د چاره‌كرنا هه‌ڤڕكییان دا دڤێت حوكمێ خۆ ببه‌نه نك وى شريعه‌تێ به‌تال يێ خودێ نه‌داناى، وئه‌و ب خۆ فه‌رمان يا ل وان هاتییه‌كرن كو ئه‌و باوه‌رییێ ب نه‌حه‌قییێ نه‌ئينن؟ وشه‌يتانى دڤێت وان دويراتییه‌كا دوير ژ ڕێكا حه‌ق دوير بكه‌ت. و ژ ڤێ ئايه‌تێ ئاشكه‌را دبت كو باوه‌رییا ڕاست هندێ دخوازت كو خودان ل دويڤ شريعه‌تێ خودێ بچت، و د هه‌مى كاران دا حوكمى پێ بكه‌ت، ڤێجا هه‌چییێ بێژت ئه‌ز خودان باوه‌رم پاشى حوكمێ طاغووتى ب سه‌ر حوكمێ خودێ بێخت، ئه‌و د ڤێ گۆتنا خۆ دا يێ دره‌وينه.
{ 61 } { وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُودًا } وئه‌گه‌ر شيره‌ت ل وان هاته‌كرن، وبۆ وان هاته گۆتن: وه‌رنه وێ يا خودێ ئينايه خوارێ، ووێ يا موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن گۆتى، تو دێ وان بينى يێن ب سه‌ر ڤه باوه‌رى ئيناى و د دل دكافر پشتا خۆ دێ ده‌نه ته وڕوییێ خۆ وه‌ردگێڕن.
{ 62 } { فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا } ڤێجا حالێ وان منافقان دێ يێ چاوا بت، ئه‌گه‌ر ژ به‌ر وى كارێ وان ب ده‌ستێن خۆ كرى ئاتافه‌ك ب سه‌رێ وان هات، پاشى ئه‌و هاتنه نك ته -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- داخوازا لێبۆرينێ كر، و ب سويندان ڕا چوون كو وان ب كريارێن خۆ ب تنێ قه‌نجى وپێكئينانا د ناڤبه‌را هه‌ڤڕكان دا ڤيايه؟
{ 63 } { أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُلْ لَهُمْ فِي أَنْفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا } ئه‌و ئه‌ون يێن خودێ ڕاستییا وێ نفاقا د دلێن وان دا هه‌ى دزانت، ڤێجا تو ژ وان بگه‌ڕه، ووان ژ خرابییا كارێ ئه‌و ل سه‌ر دچن بترسينه، وتو گۆتنه‌كا كارتێكه‌ر د وان ب خۆ دا بێژێ.
{ 64 } { وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا } ومه پێغه‌مبه‌ره‌ك ژ پێغه‌مبه‌رێن خۆ نه‌هنارتییه، ئه‌گه‌ر بۆ هندێ نه‌بت دا ب فه‌رمانا خودێ گوهدارییا وى بێته‌كرن. وئه‌وێن ب كرنا گونه‌هان زۆردارى ل خۆ كرى، ئه‌گه‌ر د ژينا خۆ دا هاتبانه نك ته -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- وتۆبه كربا وداخواز ژ خودێ كربا كو ئه‌و گونه‌هان بۆ وان ژێ ببه‌ت، وته داخوازا ژێبرنا گونه‌هان بۆ وان كربا، ئه‌و دا خودێ بينن پڕتۆبه‌وه‌رگرێ دلۆڤانكار.
{ 65 } { فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجًا مِمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا } خودايێ مه‌زن ب خۆ سويند خوارییه كو ئه‌وێن هه ب دورستى باوه‌رییێ نائينن حه‌تا ئه‌و ته د ژينا ته دا د وى تشتى دا بكهنه حه‌كه‌م يێ هه‌ڤڕكى سه‌را د ناڤبه‌را وان دا په‌يدا دبت، وپشتى مرنا ته ژى سوننه‌تا ته بكهنه حه‌كه‌م، پاشى ئه‌و د ده‌ر حه‌قا وێ دا يا ته فه‌رمان پێ داى چو دلته‌نگیه‌كێ ل نك خۆ نه‌بينن، و د گه‌ل هندێ ژى ئه‌و ب دورستى خۆ ب ده‌ست ڤه به‌رده‌ن، وحوكمكرنا ب وى تشتى یێ پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤ لێ بن پێ هاتى ژ كيتاب وسوننه‌تێ د هه‌مى لايێن ژينێ دا، د گه‌ل ڕازيبوون وخۆ ب ده‌سڤه‌به‌ردانێ، ژ كاكلكا باوه‌رییێیه.
{ 66 } { وَلَوْ أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيَارِكُمْ مَا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِنْهُمْ ۖ وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا } وئه‌گه‌ر مه ل سه‌ر وان منافقان يێن ب حوكمێ طاغووتى ڕازى دبن واجب كربا كو هنده‌ك ژ وان هنده‌كان بكوژن، يان ئه‌و ژ وارێ خۆ ده‌ركه‌ڤن، هژماره‌كا كێم ژ وان تێ نه‌با كه‌سێ ئه‌و نه‌دكر، وئه‌گه‌ر وان ب وێ كربا يا شيره‌ت پێ ل وان دئێته‌كرن ئه‌و دا بۆ وان چێتر بت، ودا باوه‌رییا وان پێ ب هێزتر لێ ئێت.
{ 67 } { وَإِذًا لَآتَيْنَاهُمْ مِنْ لَدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا } وئه‌م ل دنيايێ وئاخره‌تێ خێرێ ژ نك خۆ دا ده‌ينه وان.
{ 68 } { وَلَهَدَيْنَاهُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا } ودا به‌رێ وان ده‌ينه ڕێكا خودێ.
{ 69 } { وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا } وهه‌چییێ گوهدارییا فه‌رمانێن خودێ وڕێكا پێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن بكه‌ت، ئه‌و ئه‌ون يێن خودێ بهايێ وان مه‌زن كرى، ڤێجا ئه‌و دێ هه‌ڤالينییا وان كه‌ن يێن خودێ قه‌نجى ب به‌حه‌شتێ د گه‌ل كرى ژ پێغه‌مبه‌ر وڕاستگۆيان ئه‌وێن ب دورستى باوه‌رى ئيناى وشه‌هيدێن د ڕێكا خودێ دا وچاكێن خودان باوه‌ران، وئه‌و چ باش هه‌ڤالن وان د به‌حه‌شتێ دا هه‌ين.
{ 70 } { ذَٰلِكَ الْفَضْلُ مِنَ اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ عَلِيمًا } ئه‌و دانا هه يا گه‌له‌ك ژ خودێ ب تنێیه، وخودێ به‌سه ب حالێ به‌نییێن خۆ يێ پڕزانا بت، و ب حالێ وى يێ هێژاى دانه‌كا مه‌زن بت ژ به‌ر وان كريارێن وى يێن چاك.
{ 71 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانْفِرُوا ثُبَاتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعًا } گهلى ئه‌وێن باوه‌رى ئيناى، هشيارى خۆ بن وبۆ دوژمنێ خۆ هوین خۆ ئاماده بكه‌ن، وهوين كۆم كۆمه يان پێكڤه ده‌ركه‌ڤنه شه‌ڕێ وى.
{ 72 } { وَإِنَّ مِنْكُمْ لَمَنْ لَيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُنْ مَعَهُمْ شَهِيدًا } وهندى هنده‌ك ژ هه‌وه‌نه ب ڕاستى خۆ ژ ده‌ركه‌فتنا ژ بۆ شه‌ڕێ دوژمنى ڤه‌دهێلن وخۆ گران دكه‌ن، وخه‌لكێ دى ژى ژ كرنا شه‌ڕى سست دكه‌ن، ڤێجا ئه‌گه‌ر ل سه‌ر هه‌وه هاتبته نڤيسين و ب كوشتنێ يان شكه‌ستنێ ئاتافه‌ك ب سه‌رێ هه‌وه هات، ئێك ژ وان ب كه‌يف ڤه دبێژت: خودێ ئه‌ز پاراستم، ده‌مێ ئه‌ز د گه‌ل وان كه‌سان ده‌رنه‌كه‌فتيم يێن ئه‌و ب سه‌رى هاتى يا من پێ نه‌خۆش، وكه‌يفا وى دێ ب هندێ ئێت كو وى خۆ ژ وان ڤه‌ده‌ركرى.
{ 73 } { وَلَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِنَ اللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَنْ لَمْ تَكُنْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا } وئه‌گه‌ر قه‌نجییه‌ك ژ خودێ وده‌سكه‌فتییه‌ك گه‌هشته هه‌وه ئه‌و ب حه‌سويدى وكه‌سه‌ر ڤه دێ بێژت -هه‌ر وه‌كى د ناڤبه‌را هه‌وه ووى دا ڤيانه‌كا ب سه‌ر ڤه نه‌بوويه-: خوزى ئه‌ز د گه‌ل وان با مه دا ئه‌و فايدێ گه‌هشتییه وان ژ ڕزگاربوون وسه‌ركه‌فتن وده‌سكه‌فتییان گه‌هشتبا من ژى.
{ 74 } { فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ ۚ وَمَنْ يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا } ڤێجا ئه‌وێن ژينا دنيايێ دده‌نه ب ئاخره‌تێ وخێرا وێ، بلا شه‌ڕى د ڕێكا دينێ خودێ وبلندكرنا په‌يڤا وى دا بكه‌ن، وهه‌چییێ ژ دله‌كێ صافى شه‌ڕى د ڕێكا خودێ دا بكه‌ت، ڤێجا بێته كوشتن يان ب سه‌ركه‌ڤت، ئه‌م دێ خێره‌كا مه‌زن ده‌ينه وى.
{ 75 } { وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا } وما ئه‌و چ تشته -گهلى خودان باوه‌ران- دبته ئاسته‌نگ د ڕێكا هه‌وه وكرنا جيهادا پێخه‌مه‌ت ب سه‌رێخستنا دينێ خودێ دا، وپێخه‌مه‌ت پشته‌ڤانییا بێ ده‌سهه‌لاتان ژ زه‌لام وژن وزارۆيان ئه‌وێن ته‌عدايى لێ هاتییه‌كرن، ووان چو ڕێ نينن ژ بلى هندێ كو ئه‌و هاوارێن خۆ بگه‌هيننه خودايێ خۆ وبێژن: خودايێ مه، تو مه ژ ڤى گوندێ مرۆڤێن وى ب كوفرێ زۆردارى ل خۆ كرى و ب نه‌خۆشییێ زۆردارى ل خودان باوه‌ران كرى -كو مه‌كه‌هه- ده‌ربێخه، وتو ژ نك خۆ خودانه‌كى بۆ مه په‌يدا بكه سه‌ركارییێ ل مه بكه‌ت، وپشته‌ڤانه‌كى كو مه ب سه‌ر زۆرداران بێخت.
{ 76 } { الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا } ئه‌وێن ب گۆتن وكریار د باوه‌رى ئينانا خۆ دا دڕاستگۆ، شه‌ڕى د ڕێكا ب سه‌رێخستنا حه‌قییێ وخودانێن وێ دا دكه‌ن، وئه‌وێن كافربووين شه‌ڕى د ڕێكا سه‌رداچوونێ وخرابكارییا د عه‌ردى دا دكه‌ن، ڤێجا هوين شه‌ڕێ وان بكه‌ن ئه‌وێن شه‌يتانى بۆ خۆ دكه‌نه دۆست وسه‌ركار، وگوهدارییا فه‌رمانێن وى دكه‌ن، هندى ئه‌و فێلبازییه يا شه‌يتان بۆ دۆستێن خۆ دكه‌ت يا لاواز بوويه.
{ 77 } { أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً ۚ وَقَالُوا رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلَا أَخَّرْتَنَا إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ ۗ قُلْ مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقَىٰ وَلَا تُظْلَمُونَ فَتِيلًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ما ته حالێ وان نه‌زانییه ئه‌وێن به‌رى دانا ده‌ستويریێ ب كرنا جيهادێ بۆ وان هاتییه گۆتن: ده‌ستێن خۆ ژ كرنا شه‌ڕێ دوژمنێن خۆ يێن بوتپه‌رێس ڤه‌كێشن، ويا ل سه‌ر هه‌وه ئه‌وه هوين وێ بكه‌ن يا خودێ ل سه‌ر هه‌وه فه‌ركرى ژ كرنا نڤێژێ، ودانا زه‌كاتێ، ڤێجا گاڤا شه‌ڕ ل سه‌ر وان هاتییه نڤيسين، هنگى حالێ ده‌سته‌كه‌كێ ژ وان هاته گوهاڕتن، وكانێ چاوا ئه‌و ژ خودێ دترسیان وه‌سا يان پتر ژى ئه‌و ژ مرۆڤان ترسیان، وئه‌و ڤێ ترسا خۆ يا دژوار ئاشكه‌را دكه‌ن ودبێژن: خودايێ مه، بۆچى ته شه‌ڕ ل سه‌ر مه فه‌ركرییه؟ ئه‌گه‌ر حه‌تا ده‌مه‌كێ نێزيك ته ئه‌م هێلاباين.. ئه‌ڤه ژ به‌ر ڤيانا وان بۆ ژينا دنيايێ، تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- بێژه وان: خۆشییا دنيايێ يا كێمه، وئاخره‌ت وتشتێ لێ هه‌ى مه‌زنتر وبه‌رده‌وامتره بۆ وى يێ ته‌قواكرى. وكار ب فه‌رمانا خودێ كرى، وخودايێ ته ب تشته‌كى زۆردارییێ ل كه‌سێ ناكه‌ت، ئه‌گه‌ر خۆ هندى وێ داڤێ ژى بت ئه‌وا ب به‌ركێ خورمێ ژى ڤه.
{ 78 } { أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ ۗ وَإِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هَٰذِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هَٰذِهِ مِنْ عِنْدِكَ ۚ قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ فَمَالِ هَٰؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا } ئه‌گه‌ر ڕۆژا هه‌وه هات هه‌چى جهێ هوين لێ بن مرن دێ گه‌هته هه‌وه، خۆ ئه‌گه‌ر هوين د ئاسێگه‌هێن موكم ڤه بن، و د دوير بن ژ مه‌يدانا شه‌ڕى ژى. وئه‌گه‌ر تشته‌كێ وان كه‌يف پێ بێت ژ خۆشییێن دنيايێ گه‌هشته وان، ئه‌و دێ چێبوونا وى تشتى بۆ خودێ پالده‌ن، وئه‌گه‌ر تشته‌كێ وان پێ نه‌خۆش بت بگه‌هته وان ئه‌و ژ نه‌زانين ڤه دێ وى تشتى بۆ موحه‌ممه‌د پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن پالده‌ن، ووان نه‌زانيبوو كو ئه‌و هه‌مى ژ نك خودێ ب تنێیه، ب قه‌زا وقه‌ده‌را وییه، ڤێجا ئه‌ڤه وان چيه نێزيكه ئه‌و د چو گۆتنان نه‌گه‌هن يێن تو بۆ وان دبێژى؟
{ 79 } { مَا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ ۚ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا } هه‌ر باشییه‌كا هاتییه سه‌رێ ته ئه‌و ژ خودێ ب تنێیه، ژ چاكى وقه‌نجییا وییه، وهه‌ر نه‌خۆشى وخرابییه‌كا هاتییه سه‌رێ ته ئه‌و ژ به‌ر كارێ ته يێ خرابه، و ژ به‌ر وان گونه‌هانه يێن ته ب ده‌ستێن خۆ كرين. ومه تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- بۆ هه‌مى مرۆڤان يێ هنارتى دا په‌ياما خودايێ خۆ بگه‌هينییه وان، وخودێ به‌سه شاهد بت ل سه‌ر ڕاستییا په‌ياما ته.
{ 80 } { مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ ۖ وَمَنْ تَوَلَّىٰ فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا } هه‌چییێ گوهدارییا پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن بكه‌ت، وكارى ب دينێ وى بكه‌ت، ئه‌و وى گوهدارییا خودێ كر وكار ب فه‌رمانا وى كر، وهه‌چییێ پشت بده‌ته گوهدارییا خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى مه تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- نه‌هنارتى دا ل سه‌ر وان يێن پشت دده‌ن ببییه زێره‌ڤان، كارێن وان بهژمێرى وحسێبا وان سه‌را بكه‌ى، حسێبا وان ل سه‌ر مه‌يه.
{ 81 } { وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَزُوا مِنْ عِنْدِكَ بَيَّتَ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ ۖ وَاللَّهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ ۖ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا } وئه‌وێن هه يێن كو پشت دده‌ن، ئه‌و ل ديوانا پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤ لێ بن گوهدارییا خۆ بۆ پێغه‌مبه‌رى وتشتێ ئه‌و پێ هاتى ئاشكه‌را دكه‌ن، وئه‌گه‌ر ژ ديوانا وى چوون ودويركه‌فتن، ده‌سته‌كه‌ك ژ وان ب شه‌ڤ وێ دكه‌ن ودبێژن يا وان به‌رى هنگى ئاشكه‌را نه‌كرى، وئه‌و نزانن كو خودێ وێ ل سه‌ر وان دهژمێرت يا ئه‌و ب ڤه‌شارتى دكه‌ن، وسه‌را وێ چه‌ندێ ئه‌و دێ وان جزا ده‌ت جزایه‌كێ تمام، ڤێجا تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- پشتا خۆ بده وان وچو پويته‌ى ب وان نه‌كه، هندى ئه‌ون ئه‌و چو زيانێ ناگه‌هيننه ته، وتو خۆ بهێله ب هيڤییا خودێ ڤه، وئه‌و به‌سى ته‌يه كو بۆ ته خودان وپشته‌ڤان بت.
{ 82 } { أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ ۚ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا } ئه‌رێ ما ئه‌وێن هه هزرێن خۆ د قورئانێ دا ناكه‌ن، وبه‌رێ خۆ ناده‌نه وێ حه‌قییا تێدا هاتى، كو ب ڕه‌نگه‌كێ ڕێك وپێك وموكم هاتییه، وهندێ دگه‌هينت كو ئه‌و ژ نك خودێیه، وئه‌گه‌ر ئه‌و ژ نك ئێكێ دى با ژ بلى وى ئه‌و دا جوداهییه‌كا مه‌زن تێدا بينن.
{ 83 } { وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ ۖ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَىٰ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ ۗ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا } وئه‌گه‌ر فه‌رمانه‌كا دڤێت بێته ڤه‌شارتن يا كو په‌يوه‌ندى ب ته‌ناهییێ ڤه هه‌ى، يا كو خێرا وێ بۆ ئيسلامێ وموسلمانان دزڤڕت، يان په‌يوه‌ندى ب ترسێ ڤه هه‌بت يا بگه‌هته وان، ئه‌گه‌ر ئه‌و گه‌هشته ئه‌وێن هه يێن باوه‌رییێ جهێ خۆ د دلێن وان دا نه‌كرى، ئه‌و دێ وێ د ناڤ مرۆڤان دا به‌لاڤ كه‌ن، وئه‌گه‌ر وان ئه‌و بۆ پێغه‌مبه‌رێ خودێ سلاڤ لێ بن وبۆ زانا وتێگه‌هشتییان زڤڕاندبا، دا خودانێن تێئينانه‌ده‌ر وزانينێ ژ وان ڕاستییا وێ زانن. وئه‌گه‌ر قه‌نجییا خودێ ل سه‌ر هه‌وه نه‌با وكو وى دلۆڤانى ب هه‌وه بر، هوين دا دويكه‌فتنا شه‌يتانى كه‌ن كێم ژ هه‌وه تێ نه‌بن.
{ 84 } { فَقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ ۚ وَحَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ ۖ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ وَاللَّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَأَشَدُّ تَنْكِيلًا } ڤێجا تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- جيهادا د ڕێكا خودێ وبلندكرنا په‌يڤا وى دا بكه، تو ژ كرنا كه‌سێ دى يێ به‌رپسيار نينى وسه‌را وێ ل ته نائێته گرتن، وتو خودان باوه‌ران بۆ كرنا شه‌ڕى وجيهادێ پال بده، ووێ ل به‌ر وان شرين بكه، به‌لكى خودێ ب ته و ب وان شه‌ڕ ودوژوارییا كافران ڕاوه‌ستينت. وخودێ يێ هێز دژوارتر وجزا مه‌زنتره بۆ كافران.
{ 85 } { مَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُنْ لَهُ نَصِيبٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُنْ لَهُ كِفْلٌ مِنْهَا ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ مُقِيتًا } هه‌چییێ به‌رگه‌ڕيانێ بكه‌ت دا ئێك خێره‌كێ بكه‌ت ژ به‌ر مه‌هده‌را وى باره‌ك بۆ وى ژ خێرێ دێ هه‌بت، وهه‌چییێ به‌رگه‌ڕيانێ بكه‌ت دا خرابى بگه‌هته ئێكێ دى باره‌ك ژ گونه‌هێ دێ بۆ وى هه‌بت، وخودێ ل سه‌ر هه‌ر تشته‌كى شاهد وپارێزه‌ر بوويه.
{ 86 } { وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا } وئه‌گه‌ر موسلمانه‌كى سلاڤى وه كر هوين ب ڕه‌نگه‌كێ باشتر ژ لايێ په‌يڤ وگڕنژينێ ڤه به‌رسڤا سلاڤا وى بده‌ن، يان هه‌ما وه‌كى يا وى لێ ڤه‌گێڕن، وهه‌ر ئێكێ خێر وجزايێ خۆ هه‌يه. هندى خودێیه جزايێ هه‌ر تشته‌كى دده‌ت.
{ 87 } { اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۗ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا } خودێ ب تنێیه يێ هێژاى خوداينییێ، ل ڕۆژا قيامه‌تێ یا چو گومان تێدا نه، ئه‌و دێ هه‌وه هه‌مییان بۆ حسێب وجزادانێ كۆم كه‌ت. وكه‌س ژ خودێ يێ ئاخفتن ڕاستتر نينه.
{ 88 } { فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِمَا كَسَبُوا ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ ۖ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا } ڤێجا هه‌وه چيه -گهلى خودان باوه‌ران- هوين د مه‌سه‌لا دوڕوییان دا بووينه دو ده‌سته‌ك: ده‌سته‌كه‌ك دبێژت ئه‌م دێ شه‌ڕێ وان كه‌ين، وده‌سته‌كه‌ك دبێژت ئه‌م شه‌ڕێ وان ناكه‌ين؟ و ژ به‌ر خرابییا كريارا وان خودێ ئه‌و ئێخستنه د كوفرێ وبه‌رزه‌بوونێ دا. ئه‌رێ ما هه‌وه دڤێت هوین وى بيننه سه‌ر ڕێ يێ خودێ به‌رێ وى ژ دينێ خۆ وه‌رگێڕاى؟ وهه‌چییێ خودێ به‌رێ وى ژ دينێ خۆ ودويچوونا فه‌رمانا خۆ وه‌رگێڕا، وى چو ڕێ بۆ هيدايه‌تێ نابن.
{ 89 } { وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً ۖ فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ ۖ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا } دوڕوییان دڤيا هوين ژى ب وێ ڕاستییێ كافر ببن يا دلێن هه‌وه باوه‌رى پێ ئيناى، وه‌كى وان ب دلێن خۆ كافرى پێ كرى، دا هوين وئه‌و د كوفرێ دا وه‌كى ئێك لێ بێن، ڤێجا حه‌تا ئه‌و د ڕێكا خودێ دا مشه‌خت نه‌بن، هوين چو دۆستان بۆ خۆ ژ وان نه‌گرن، ، دا ئه‌و مشه‌ختبوونا وان ببته نيشان ل سه‌ر ڕاستییا باوه‌رییا وان، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان پشت دا وێ يا ئه‌و بۆ هاتينه داخوازكرن، هوين وان بگرن وهه‌چى جهێ هه‌وه ئه‌و لێ ديتن هوین وان بكوژن، وهوين ژ بلى خودێ چو دۆست وپشته‌ڤانان بۆ خۆ ژ وان نه‌گرن داخوازا پشته‌ڤانییێ ژێ بكه‌ن.
{ 90 } { إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَنْ يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ ۚ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا } به‌لێ هوين شه‌ڕێ وان نه‌كه‌ن ئه‌وێن دگه‌هنه ملله‌ته‌كێ كو د ناڤبه‌را هه‌وه ووان دا په‌يمانه‌ك هه‌ى، هه‌ر وه‌سا شه‌ڕێ وان ژى نه‌كه‌ن ئه‌وێن هاتينه نك هه‌وه دبێنته‌نگ ووان پێ نه‌خۆش كو شه‌ڕێ هه‌وه بكه‌ن، يان شه‌ڕێ ملله‌تێ خۆ بكه‌ن، وئه‌و نه د گه‌ل هه‌وه بووينه ونه د گه‌ل ملله‌تێ خۆ بووينه، هوين شه‌ڕێ وان نه‌كه‌ن، وئه‌گه‌ر خودێ ڤيابا دا وان ل سه‌ر هه‌وه زال كه‌ت، ڤێجا ئه‌و د گه‌ل دوژمنێن هه‌وه يێن بوتپه‌رێس دا شه‌ڕێ هه‌وه كه‌ن، به‌لێ خودێ ژ قه‌نجییا خۆ به‌رێ وان ژ هه‌وه وه‌رگێڕا، ڤێجا ئه‌گه‌ر وان خۆ ژ هه‌وه ڤه‌ده‌ر كر و شه‌ڕێ هه‌وه نه‌كر، وخۆ ئێخسته د بن په‌ڕێ هه‌وه ڤه، هه‌وه چو حه‌ق ل سه‌ر وان نينه كو هوين شه‌ڕێ وان بكه‌ن.
{ 91 } { سَتَجِدُونَ آخَرِينَ يُرِيدُونَ أَنْ يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوا إِلَى الْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا فِيهَا ۚ فَإِنْ لَمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَيَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ ۚ وَأُولَٰئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا مُبِينًا } هوين ملله‌ته‌كێ دى ژ دوڕوییان دێ بينن وان دڤێت ژ لايێ هه‌وه ڤه دپشت ڕاست بن، خۆ وه‌سا ديار بكه‌ن كو وان باوه‌رى هه‌يه، ووان دڤێت ژ لايێ ملله‌تێ خۆ يێ كافر ژى ڤه دپشت ڕاست بن، خۆ بۆ وان ديار كه‌ن كو ئه‌و دكافرن، هه‌ر جاره‌كا ئه‌و بۆ جهێ كوفرێ وكافران هاتنه زڤڕاندن، ئه‌و دێ كه‌ڤنه د خرابترين حالى دا. ئه‌وێن هه ئه‌گه‌ر ڕوییێ خۆ ژ هه‌وه وه‌رنه‌گێڕن، وخۆ نه‌ئێخنه بن په‌ڕێ هه‌وه وخۆ ب ده‌ست هه‌وه ڤه به‌رنه‌ده‌ن، وشه‌ڕێ هه‌وه به‌س نه‌كه‌ن، هوين وان ب هێز بگرن وچى جهێ ئه‌و لێ بن هوين وان بكوژن، وئه‌وێن هه يێن د ڤێ ڕێكا خراب دا گه‌هشتينه ڤى حه‌ددێ ئه‌و پێ ژ خه‌لكى ئاشكه‌را ببن، ئه‌ون يێن مه هێجه‌ته‌كا ئاشكه‌را ل سه‌ر كوشتن وگرتنا وان دايه هه‌وه.
{ 92 } { وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَأً ۚ وَمَنْ قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ إِلَّا أَنْ يَصَّدَّقُوا ۚ فَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ عَدُوٍّ لَكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ ۖ وَإِنْ كَانَ مِنْ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ فَدِيَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ ۖ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا } وچێ نابت بۆ خودان باوه‌ره‌كى كو ته‌عداییێ ل خودان باوه‌ره‌كێ دى بكه‌ت وبێ حه‌ق وى بكوژت، وه‌سا تێ نه‌بت ئه‌ڤ چه‌نده ب خه‌له‌تى ڤه وبێ ده‌ستى ژێ چێ ببت، وهه‌چییێ كه‌فته د وێ خه‌له‌تییێ دا ل سه‌ر ویيه كو گه‌رده‌نه‌كا خودان باوه‌ر ئازا بكه‌ت، وحه‌قێ خوينا وى كوشتى بده‌ته مرۆڤێن وى، وه‌سا تێ نه‌بت خودانێ مرى ب خێرا خۆ وى عه‌فى بكه‌ن. ڤێجا ئه‌گه‌ر كوشتى ژ ملله‌ته‌كێ كافر بت يێ نه‌يار بۆ خودان باوه‌ران، وئه‌و كوشتى مرۆڤه‌كێ خودان باوه‌ر بت ب خودێ و ب وێ حه‌قییا وى بۆ پێغه‌مبه‌رێ خۆ موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن ئينايه خوارێ، ل سه‌ر كوژه‌كێ وییه گه‌رده‌نه‌كا خودان باوه‌ر ئازا بكه‌ت، وئه‌گه‌ر ئه‌و ژ ملله‌ته‌كى بت د ناڤبه‌را هه‌وه ووان دا سۆز وپه‌يمانه‌ك هه‌بت، ل سه‌ر كوژه‌كێ وییه حه‌قێ خوينا وى بده‌ته مرۆڤێن وى وگه‌رده‌نه‌كا خودان باوه‌ر ئازا بكه‌ت، وهه‌چییێ نه‌شێت وێ چه‌ندێ بكه‌ت، بلا دو مه‌هان ل دويڤ ئێك يێ ب ڕۆژى بت؛ دا خودێ تۆبێ بدانته سه‌ر وى. وخودێ ب ڕاستییا كارێ به‌نییێن خۆ يێ پڕزانا بوويه، و د وى شريعه‌تى دا يێ وى بۆ وان داناى يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 93 } { وَمَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا } وهه‌چییێ ته‌عداییێ ل خودان باوه‌ره‌كى بكه‌ت و ژ قه‌ستا وبێ حه‌ق وى بكوژت جزايێ وى جه‌هنه‌مه، هه‌ر وهه‌ر ئه‌و دێ تێدا بت، د گه‌ل غه‌زه‌با خودێ وده‌ركه‌فتنا ژ ڕه‌حما وى، وخودێ دژوارترين عه‌زاب بۆ وى ئاماده‌كرییه ژ به‌ر ڤێ تاوانا مه‌زن يا وى كرى.
{ 94 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ ۚ كَذَٰلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا } ئه‌ى گهلى ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ ئيناى ودويكه‌فتنا پێغه‌مبه‌رێ وى كرى ئه‌گه‌ر هوين د ڕێكا خودێ دا بۆ كرنا جيهادێ ده‌ركه‌فتن هوين وان ژێك جودا بكه‌ن يێن هوين دئێنێ يان دهێلن، وهوين وان ژ بێ باوه‌ران نه‌هژمێرن يێن هوين تشته‌كى ژ نيشانێن ئيسلامێ ژێ دبينن وشه‌ڕێ هه‌وه نه‌كه‌ن؛ چونكى دبت ئه‌و دخودان باوه‌ر بن وباوه‌رییا خۆ ڤه‌شێرن، هوين ڤێ چه‌ندێ بۆ په‌رتاله‌كێ دنيايێ نه‌كه‌ن، وئه‌و دان وقه‌نجییا ل نك خودێ هه‌ى تێرا هه‌وه هه‌يه، هه‌وه ژى ل ده‌سپێكا ئيسلامێ باوه‌رییا خۆ ژ ملله‌تێ خۆ يێ كافر ڤه‌دشارت، ئينا خودێ مننه‌ت ل هه‌وه كر، وهوين ب باوه‌رییێ وهێزێ سه‌رفه‌راز كرن، ڤێجا هوين هشيار بن ووان ژێك جودا بكه‌ن. هندى خودێیه ب هه‌مى كريارێن هه‌وه يێ پڕزانايه، ب كارێن هه‌وه يێن هوير يێ ئاگه‌هداره، وئه‌و دێ هه‌وه سه‌را وان جزا ده‌ت.
{ 95 } { لَا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ ۚ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا } ئه‌وێن خۆ ژ جيهادا د ڕێكا خودێ دا داينه پاش -ژ بلى خودان عوزران- وئه‌وێن ب مالێ خۆ ونه‌فسا خۆ جيهاد د ڕێكا خودێ دا كرى وه‌كى ئێك نابن، خودێ جيهادكه‌ر ب سه‌ر وان ئێخستينه يێن ڕوينشتى، و د به‌حه‌شتێ دا ده‌ره‌جێن بلند يێن داينێ، وخودێ سۆز وپه‌يمان ب به‌حه‌شتێ يا دايه وان هه‌مییان ئه‌وێن ب مالێ خۆ ونه‌فسا خۆ جيهادێ دكه‌ن وئه‌وێن ب عوزر ڕوينشتين ژ به‌ر وێ نه‌خۆشى وقوربانییا د ڕێكا حه‌قییێ دا وان داى، وخودێ ب خێره‌كا مه‌زن جيهادكه‌ر ب سه‌ر وان يێن ڕوينشتى ئێخستينه.
{ 96 } { دَرَجَاتٍ مِنْهُ وَمَغْفِرَةً وَرَحْمَةً ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا } ئه‌ڤ خێرا هه يا مه‌زن جهێن بلندن د به‌حه‌شتێ دا، وئه‌و ژ خودێنه و ب تايبه‌تى بۆ وان به‌نیێن وينه يێن جيهاد د ڕێكا وى دا كرى، وئه‌و ژێبرنه بۆ گونه‌هێن وان ودلۆڤانییه‌كا به‌رفره‌هه ئه‌و تێدا خۆشییێ پێ دبه‌ن. وخودێ باش گونه‌هـ ژێبر بوویه بۆ وى یێ تۆبه بكه‌ت، ویێ دلۆڤانكار بوويه بۆ وان یێن گوهدارییا وى دكه‌ن وجیهادێ د ڕێكا وى دا دكه‌ن.
{ 97 } { إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ ۖ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا ۚ فَأُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا } هندى ئه‌ون يێن ملیاكه‌ت جانێ وان دستينن ووان زۆردارى ل خۆ كرى كو ل جهێ كافران ماين ومشه‌خت نه‌بووين، ملیاكه‌ت ب گه‌فكرن ڤه دبێژنه وان: هوين د مه‌سه‌لا دينێ خۆ دا د چ حال دا بوون؟ ئه‌و دێ بێژن: ئه‌م د عه‌ردێ خۆ دا دلاواز بووين، وئه‌م نه‌دشياين زۆردارییێ وسته‌مێ ژ خۆ لاده‌ين، ڤێجا ئه‌و ب گه‌فكرن ڤه دێ بێژنه وان: ئه‌رێ ما عه‌ردێ خودێ يێ فره‌هـ نه‌بوو كو هوين ژ عه‌ردێ خۆ ده‌ركه‌ڤنه عه‌رده‌كێ دى كو هوين تێدا ل سه‌ر دينێ خۆ پشت ڕاست ببن؟ ئه‌وێن هه جهێ ڤه‌حه‌ويانا وان ئاگره، وئه‌و پيسترين جهێ لێ زڤڕينێیه.
{ 98 } { إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا } وئه‌وێن دبێزار ژ مێر وژن وزارۆكان يێن كو نه‌شێن زۆردارییێ وسته‌مێ ژ خۆ لاده‌ن، وچو ڕێكان بۆ خۆ نابينن كو پێ ژ نه‌خۆشییێ قورتال ببن، ئه‌و ناگه‌هنه ڤێ دويماهییا به‌رى نوكه به‌حس ژێ هاتییه‌كرن.
{ 99 } { فَأُولَٰئِكَ عَسَى اللَّهُ أَنْ يَعْفُوَ عَنْهُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُورًا } ڤێجا ئه‌و لاوازێن هه ئه‌ون يێن هيڤى هه‌يه كو خودێ وان عه‌فى بكه‌ت؛ چونكى خودێ ب ڕاستییا حالێ وان يێ زانايه، وخودێ لێنه‌گرێ باش گونه‌هـ ژێبر بوويه.
{ 100 } { وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً ۚ وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا } وهه‌چییێ ژ جهێ شركێ ده‌ركه‌فته جهێ ئيسلامێ دا دينێ خۆ بپارێزت، داخوازا وى قه‌نجییا خودايێ وى بت، ومه‌خسه‌دا وى سه‌رێخستنا دينێ وى بت، ئه‌و جهه‌كى د عه‌ردى دا بۆ خۆ دێ بينت كو خۆ ڤه‌گوهێزتێ وئه‌و ل وێرێ وى تشتى دێ بينت يێ ببته ئه‌گه‌را ب هێزبوونا وى وڕه‌زيل بوونا دوژمنێن وى، د گه‌ل فره‌هییا د ڕزقى وژيارێ دا، وهه‌چییێ ژ مالا خۆ ده‌ركه‌ڤت ومه‌خسه‌دا وى سه‌رێخستنا دينێ خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى بت، وبلندكرنا په‌يڤا خودێ بت، پاشى به‌رى ئه‌و بگه‌هته مه‌خسه‌دا خۆ ئه‌و بمرت، ئه‌وى خێرا كريارا وى كه‌فته سه‌ر خودێ. وخودێ ب به‌نییێن خۆ باش گونه‌هـ ژێبرێ دلۆڤانكار بوويه.
{ 101 } { وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوًّا مُبِينًا } وئه‌گه‌ر هوين -گهلى خودان باوه‌ران- ب ڕێڤنگى د عه‌ردێ خودێ دا ده‌ركه‌فتن، چو گونه‌هـ ل سه‌ر هه‌وه نينه كو هوين نڤێژێ كورت بكه‌ن، ئه‌گه‌ر هوين ل ده‌مێ نڤێژێ ژ دوژمنییا كافران ل سه‌ر خۆ ترسیان، وبارا پتر ژ سه‌فه‌رێن موسلمانان ل ده‌سپێكا ئيسلامێ ب ترس بوون، وكورتكرنا نڤێژێ ده‌ستويرییه‌كه ل سه‌فه‌رێ هاتییه‌دان ل ده‌مێ ترسێ وته‌ناهییێ. هندى كافرن ئاشكه‌را دوژمناتییا هه‌وه دكه‌ن، ڤێجا هوين ژێ دهشيار بن.
{ 102 } { وَإِذَا كُنْتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَىٰ لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ ۗ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً وَاحِدَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كَانَ بِكُمْ أَذًى مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضَىٰ أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ ۖ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا } وئه‌گه‌ر تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- ل مه‌يدانا شه‌ڕى بى، وته ڤيا نڤێژێ ل به‌را وان بكه‌ى، بلا كۆمه‌ك ژ وان بۆ نڤێژێ د گه‌ل ته ڕاببن، وبلا ئه‌و چه‌كێ خۆ د گه‌ل خۆ هلگرن، ڤێجا ئه‌گه‌ر ئه‌و چوونه سوجوودێ بلا كۆما دى ل پشت هه‌وه به‌رانبه‌ر دوژمنى ڕابن، وكۆما ئێكێ ركاعه‌تا خۆ يا دووێ دێ خلاس كه‌ن وسلاڤا ملان ڤه‌ده‌ن، پاشى كۆما دى يا ده‌ست ب نڤێژێ نه‌كرى بلا بێت و ل دويڤ ته ركاعه‌تا خۆ يا ئێكێ بكه‌ن، پاشى بلا ئه‌و ب تنێ ركاعه‌تا خۆ يا دووێ تمام بكه‌ن، وبلا ئه‌و ژ دوژمنێ خۆ دهشيار بن وچه‌كێ خۆ هلگرن. ئه‌وێن كافرى ب دينێ خودێ كرى حه‌ز دكه‌ن ئه‌گه‌ر هوين ژ چه‌ك وخوارنا خۆ بێ ئاگه‌هـ بمينن وغافل ببن؛ دا ئه‌و دژواره هيرشه‌كێ ب ئێكجارى بكهنه سه‌ر هه‌وه وهه‌وه ببرينن، وهنگى چو گونه‌هـ ل سه‌ر هه‌وه نينه ئه‌گه‌ر ته‌نگاڤییه‌ك ژ بارانێ گه‌هشتبته هه‌وه، يان هوين دنه‌خۆش بن، كو هوين چه‌كێ خۆ بدانن، د گه‌ل هشيارییێ. هندى خودێیه بۆ كافرێن ب دينێ خۆ عه‌زابه‌كا وان بشكێنت وڕه‌زيل بكه‌ت ئاماده‌كرییه.
{ 103 } { فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ ۚ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۚ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا } ڤێجا ئه‌گه‌ر هه‌وه نڤێژ كر، هوين ل هه‌مى حالێن خۆ خودێ ل بيرا خۆ بينن، وئه‌گه‌ر ترس نه‌ما هوين نڤێژێ ب تمامى بكه‌ن، وته‌خسيرییێ تێدا نه‌كه‌ن، چونكى ئه‌و ل هنده‌ك ده‌مێن ده‌سنيشانكرى د شريعه‌تى دا يا هاتییه واجبكرن.
{ 104 } { وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ ۖ إِنْ تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ ۖ وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا } وهوين د شه‌ڕ وداخوازكرنا دوژمنێ خۆ دا لاواز نه‌بن، ئه‌گه‌ر هوين ژ كرنا شه‌ڕى وتشتێ ب دويڤ دا دئێت دئێشن، دوژمنێ هه‌وه ژى گه‌له‌ك ژێ دئێشن، د گه‌ل هندێ ژى ئه‌و شه‌ڕێ هه‌وه به‌س ناكه‌ن، ڤێجا هوين فه‌رترن كو شه‌ڕێ وان به‌س نه‌كه‌ن، ژ به‌ر وێ هيڤییا خێر وسه‌ركه‌فتن وپشته‌ڤانییێ يا هوين دخوازن، وئه‌و وێ هيڤییێ ناخوازن، وخودێ ب هه‌مى حالێن هه‌وه يێ پڕزانا بوويه، و د كار وڕێڤه‌برنا خۆ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 105 } { إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ ۚ وَلَا تَكُنْ لِلْخَائِنِينَ خَصِيمًا } هندى ئه‌مين مه قورئان ب ڕاستییێ بۆ ته -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- هنارتییه؛ دا تو ب وێ يا خودێ بۆ ته ب وه‌حى ئينايه خوارێ ونيشا ته داى فه‌رماندارییێ د ناڤبه‌را مرۆڤان دا بكه‌ى، ڤێجا تو بۆ وان يێن -ب ڤه‌شارتنا حه‌قییێ- خيانه‌ت ل خۆ كرى د وێ گۆتنێ دا يا ئه‌و پێ هه‌ڤڕكییا ته دكه‌ن نه‌به پشته‌ڤان.
{ 106 } { وَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا } وتو د هه‌مى حالێن خۆ دا داخوازا ژێبرنا گونه‌هان ژ خودێ بكه، هندى خودێیه باش گونه‌هـ ژێبربوويه بۆ وى يێ داخوازا قه‌نجییا وى بكه‌ت، ويێ دلۆڤانكار بوويه ب وى.
{ 107 } { وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا } وتو به‌ڕه‌ڤانییێ ژ وان نه‌كه يێن ب نه‌گوهدارییا ئه‌مرێ خودێ خيانه‌تێ ل خۆ دكه‌ن. هندى خودێیه حه‌ز ژ وى ناكه‌ت يێ پڕ خيانه‌تێ بكه‌ت، وگونه‌ها وى يا مه‌زن بت.
{ 108 } { يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضَىٰ مِنَ الْقَوْلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطًا } ئه‌و خۆ ژ خه‌لكى ڤه‌دشێرن دا ئه‌و كارێن وان يێن خراب نه‌بينن، وئه‌و خۆ ژ خودێ ناڤه‌شێرن وژێ شه‌رم ناكه‌ن، وئه‌و ب زانينا خۆ يێ د گه‌ل وان، ويێ ئاگه‌هداره ب وان ده‌مێ ئه‌و -ب شه‌ڤ- وێ گۆتنا ئه‌و پێ نه‌ڕازى دبێژن، وخودێ ب هه‌مى گۆتن وكريارێن وان يێ ئاگه‌هدار بوويه، تشته‌ك ژێ ل وى به‌رزه نابت.
{ 109 } { هَا أَنْتُمْ هَٰؤُلَاءِ جَادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَمَنْ يُجَادِلُ اللَّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمْ مَنْ يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا } ئه‌ڤه هوين ئه‌ڤه‌نه -گهلى خودان باوه‌ران- هوين به‌ڕه‌ڤانییێ ژ وان دكه‌ن يێن د ژينا دنيايێ دا زۆردارى ل خۆ كرى، ڤێجا كى ل ڕۆژا ڕابوونێ وحسێبێ ل نك خودێ دێ به‌ڕه‌ڤانییێ ژ وان كه‌ت؟ وئه‌و كییه يێ ل ڕۆژا قيامه‌تێ بۆ ڤان خيانه‌تكاران ببته وه‌كيل؟
{ 110 } { وَمَنْ يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِيمًا } وهه‌چییێ قه‌ستا كاره‌كێ خراب وكرێت بكه‌ت، يان ب كرنا تشته‌كێ دژى حوكمێ خودێ وشريعه‌تێ وى زۆردارییێ ل خۆ بكه‌ت، پاشى ب په‌شێمانى ڤه ل خودێ بزڤڕت، وداخوازا ژێبرنێ وڤه‌شارتنا گونه‌هێ بۆ خۆ ژێ بكه‌ت، ئه‌و دێ خودێ بينت باش گونه‌هـ ژێبره بۆ وى، ويێ دلۆڤانكاره ب وى.
{ 111 } { وَمَنْ يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا } وهه‌چییێ ژ قه‌ستا گونه‌هه‌كێ بكه‌ت ئه‌و هه‌ما زيانێ ل خۆ ب تنێ دكه‌ت، وخودێ ب ڕاستییا كارێ به‌نییێن خۆ يێ پڕزانا بوويه، و د وى حوكمى دا يێ ئه‌و د ناڤبه‌را وان دكه‌ت يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 112 } { وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا } وهه‌چییێ بێ ده‌ستى خه‌له‌تییه‌كێ بكه‌ت، يان ژ قه‌ستا گونه‌هه‌كێ بكه‌ت پاشى گونه‌ها خۆ بهاڤێته سه‌ر كه‌سه‌كێ بێ گونه‌هـ ، ئه‌و وى دره‌و وگونه‌هه‌كا ئاشكه‌را هلگرت.
{ 113 } { وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ ۖ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِنْ شَيْءٍ ۚ وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ ۚ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا } وئه‌گه‌ر نه ژ به‌ر هندێ با كو خودێ منه‌ت ل ته -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- كرییه، و ب قه‌نجییا پێغه‌مبه‌رينییێ دلۆڤانى ب ته برییه، و ب وێ وه‌حییا بۆ ته هنارتى تو پاراستى، كۆمه‌ك ژ وان يێن خيانه‌ت ل خۆ كرى دا ته ژ ڕێكا حه‌قییێ ته‌حسينن، وئه‌و ب وێ چه‌ندێ ژ خۆ پێڤه‌تر كه‌سێ ناته‌حسينن، و ژ به‌ر پاراستنا خودێ بۆ ته ئه‌و نه‌شێن ب تشته‌كى زيانێ بگه‌هيننه ته، وخودێ قورئان وئه‌و سوننه‌تا وێ ئاشكه‌را بكه‌ت بۆ ته هنارت، وبه‌رێ ته دا زانينا وى تشتێ ته به‌رێ نه‌دزانى، وئه‌و قه‌نجییا خودێ ب تايبه‌تى دايه ته تشته‌كێ مه‌زن بوويه.
{ 114 } { لَا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِنْ نَجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ ۚ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا } چو مفا د گه‌له‌ك ژ وێ ئاخفتنێ دا نينه يا مرۆڤ ب نهێنى ڤه پێ د گه‌ل ئێك ودو دئاخڤن، ئه‌و تێ نه‌بت ئه‌گه‌ر ئه‌و ئاخفتن ئاخفتنه‌ك بت داخواز پێ دانا خێرێ، يان گۆتنه‌كا باش، يان پێكئينانا د ناڤبه‌را مرۆڤان دا بت، وهه‌چییێ وان كاران پێخه‌مه‌ت ڕازيبوونا خودێ بكه‌ت، ئه‌وى ئه‌م دێ جزایه‌كێ مه‌زن وبه‌رفره‌هـ ده‌ينێ.
{ 115 } { وَمَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَىٰ وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا } وهه‌چییێ ل دويڤ ڕێكا پێغه‌مبه‌رى سلاڤ لێ بن نه‌چت پشتى كو حه‌قى بۆ ئاشكه‌را بووى، ودويچوونا ڕێكه‌كا دى ژ بلى ڕێكا خودان باوه‌ران ووێ حه‌قییا ئه‌و ل سه‌ر بكه‌ت، ئه‌م دێ وى هێلينه ب هيڤییا وێ ڕێكێ ڤه يا وى به‌رێ خۆ دايێ، وئه‌م به‌رێ وى ناده‌ينه خێرێ، وئه‌م دێ وى كه‌ينه د ئاگرێ جه‌هنه‌مێ دا؛ دا گه‌رما وى ببينت، وئه‌و چ پيسه جهێ لێ زڤڕينێیه.
{ 116 } { إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا } هندى خودێیه وێ گونه‌هێ ژێ نابه‌ت كو شرك پێ بێته كرن، و يا ژ شركێ كێمتر بت ژ گونه‌هان ئه‌و بۆ وى يێ وى بڤێت ژ به‌نییێن خۆ ژێ دبه‌ت، وهه‌چییێ هه‌ڤپشكه‌كى بۆ خودايێ ئێك وب تنێ بدانت، ب ڕاستى ئه‌و دويركه‌فتنه‌كا دوير ژ حه‌قییێ دوير كه‌فت.
{ 117 } { إِنْ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَانًا مَرِيدًا } ئه‌و بوتپه‌رێس ژ بلى خودێ په‌رستنا هنده‌ك بوتێن نه مفاى دگه‌هينن ونه زيانێ دكه‌ن، وئه‌و ب تنێ په‌رستنا وى شه‌يتانى دكه‌ن يێ ژ ئه‌مرێ خودێ ده‌ركه‌فتى، وگه‌هشتییه حه‌دده‌كێ مه‌زن ژ خرابییێ وخرابكرنێ.
{ 118 } { لَعَنَهُ اللَّهُ ۘ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا } خودێ ئه‌و ژ ڕه‌حما خۆ يێ ده‌رێخستى. وشه‌يتانى گۆت: ئه‌ز پشكه‌كا ده‌سنيشانكرى ژ به‌نییێن ته دێ گرم و ب گۆتن وكريار دێ وان دسه‌ردا به‌م.
{ 119 } { وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا } وسويند بت هه‌چییێ دويكه‌فتنا من بكه‌ت ژ وان ئه‌ز به‌رێ وى ژ حه‌قییێ وه‌رگێڕم، و ب هيڤییێن دره‌و ئه‌ز دێ ژڤانى ده‌مه وان، وئه‌ز دێ داخوازێ ژ وان كه‌م كو ئه‌و گوهێن حه‌يوانى ببڕن وشه‌ق شه‌ق بكه‌ن ژ به‌ر وێ نه‌حه‌قییا ئه‌ز ل به‌ر وان شرين دكه‌م، وئه‌ز دێ فه‌رمانێ ل وان كه‌م كو ئه‌و چێكریێ خودێ د خورستییێ وسه‌روبه‌رى دا بگوهۆرن. وهه‌چییێ د به‌رسڤا شه‌يتانى بێت ووى ژ بلى خودايێ ب هێز وزال بۆ خۆ بكه‌ته پشته‌ڤان، ب ڕاستى ئه‌و تێ چوو تێچوونه‌كا ئاشكه‌را.
{ 120 } { يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ ۖ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا } شه‌يتان ب سۆزا ژ دره‌و سۆزێ دده‌ته دويكه‌فتییێن خۆ، وئه‌و ب هيڤییێن پويچ وخاپينۆك وان دسه‌ردا دبه‌ت، وهه‌ما ژ خاپاندنا بێ بناخه وبێ ده‌ليل پێڤه‌تر ئه‌و ب تشته‌كى سۆزێ ناده‌ته وان.
{ 121 } { أُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَلَا يَجِدُونَ عَنْهَا مَحِيصًا } ئه‌وێن هه جهێ لێ زڤڕينا وان جه‌هنه‌مه، وئه‌و ژ وێ پێڤه‌تر چو جهێن ڕه‌ڤێ نابينن.
{ 122 } { وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا } وئه‌وێن ڕاستگۆ د باوه‌رییا خۆ دا ب خودێ، وكارێن چاك ب دويڤ باوه‌رییا خۆ دا كرين، پاشى خودێ -ب قه‌نجییا خۆ- دێ وان كه‌ته د وان به‌حه‌شتان دا يێن ڕويبار د بن داروبارێن وان دا دچن، ئه‌و هه‌ر وهه‌ر دێ ميننه تێدا، ئه‌ڤه سۆزه‌كه ژ وى خودايى يێ ژ سۆزا خۆ لێڤه نه‌بت. وكه‌س ژ خودێ ڕاستگۆتر نينه د گۆتن وسۆزێن خۆ دا.
{ 123 } { لَيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ ۗ مَنْ يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلَا يَجِدْ لَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا } ئه‌ڤ قه‌نجییا مه‌زن ب وان خوزییان نائێته ده‌ستى يێن هوين ڕادهێلن گهلى موسلمانان، ونه ب وان خوزییان يێن خودانێن كيتابێ ژ جوهى وفه‌لان ڕادهێلن، به‌لكى ب باوه‌رییا دورست ب خودێ وكرنا وان چاكییێن ئه‌و ژێ ڕازى دئێته ده‌ستى. وهه‌چییێ كاره‌كێ خراب بكه‌ت ئه‌و دێ پێ ئێته جزادان، و ژ خودێ پێڤه‌تر ئه‌و چو سه‌ركاران بۆ خۆ نابينت كارێ وى ب ڕێڤه ببه‌ت، وچو پشته‌ڤانان ژى بۆ خۆ نابينت كو به‌ڕه‌ڤانییێ ژێ بكه‌ن، وخرابییا عه‌زابێ ژێ بده‌نه پاش.
{ 124 } { وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا } وهه‌چییێ تشته‌كى ژ كارێن چاك بكه‌ت، نێر بت يان مێ بت، وئه‌و ب خودێ و ب وێ حه‌قییا وى ئينايه خوارێ يێ خودان باوه‌ر بت ، ئه‌و ئه‌ون يێن خودێ وان دكه‌ته د به‌حه‌شتێ دا جهێ خۆشییا به‌رده‌وام، وتشته‌ك ژ خێرا كريارێن وان ژ وان نائێته كێمكرن، ئه‌گه‌ر خۆ هندى وێ كونكێ بت ئه‌وا د به‌ركێ خورمێ دا.
{ 125 } { وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۗ وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا } دينێ كه‌سێ ژ يێ وى باشتر نينه يێ ب دلى وله‌شى خۆ ب ده‌ست خودێ ب تنێ ڤه به‌رداى، وئه‌و يێ قه‌نجيكار بت، ودويكه‌فتنا دينێ ئيبراهيمى وشريعه‌تێ وى كر بت، وخۆ ژ باوه‌رییێن خراب وشريعه‌تێن نه‌حه‌ق دابته پاش. وخودێ ئيبراهيم سلاڤ لێ بن ب دورستى بۆ خۆ ژ ناڤبه‌را به‌نییێن خۆ ژێ گرتبوو وكربوو خۆشتڤییێ خۆ. وئه‌ڤ ئايه‌ته سالۆخه‌تێ خۆشتڤينییێ كو بلندترين ده‌ره‌جا ڤيانێيه، وسالۆخه‌تێ ژێگرتنێ بۆ خودێ بنه‌جهـ دكه‌ت.
{ 126 } { وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُحِيطًا } وهه‌ر تشته‌كێ ل گه‌ردوونى هه‌ى ژ چێكرییان يێ خودێیه، وملك هه‌مى يێ وى ب تنێیه. وخودێ دۆر ل هه‌ر تشته‌كى گرتییه، چو تشته‌ك ژ كارێ به‌نییێن وى ل به‌ر وى به‌رزه نابت.
{ 127 } { وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ ۖ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَنْ تَقُومُوا لِلْيَتَامَىٰ بِالْقِسْطِ ۚ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر خه‌لك ژ ته دخوازن كو تو وێ بۆ وان ئاشكه‌را بكه‌ى د ده‌ر حه‌قا ئه‌حكامێن ژنان دا يێ تێگه‌هشتنا وى ل به‌ر وان ئاسێ بووى، تو بێژه: خودێ مه‌سه‌لا وان بۆ هه‌وه ئاشكه‌را دكه‌ت، ووێ يا د كيتابێ دا بۆ هه‌وه دئێته خواندن د ده‌رحه‌قا ژنێن ئێتيم دا يێن كو ئه‌وا بۆ وان هاتییه نڤيسين ژ مه‌هرى وميراتى هوين ناده‌نێ، وهوين دلێ خۆ دبه‌نه ماره‌كرنا وان، وخودێ مه‌سه‌لا لاوازان ژ زارۆكان بۆ هه‌وه ئاشكه‌را دكه‌ت، وكو واجبه هوين ب دادییێ وبێ سته‌م ب كارێ ئێتيمان ڕاببن. وهه‌ر خێره‌كا هوين بكه‌ن خودێ يێ پێ زانايه، تشته‌ك ژێ ل به‌ر وى به‌رزه نابت.
{ 128 } { وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِنْ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَنْ يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا ۚ وَالصُّلْحُ خَيْرٌ ۗ وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ ۚ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا } وئه‌گه‌ر ژنه‌كێ زانى كو مێرێ وێ خۆ ژ وێ بلندتر دبينت، يان پشتا خۆ دده‌تێ، چو گونه‌هـ ل سه‌ر وان هه‌ر دووان نينه كو ئه‌و ل سه‌ر وى تشتى پێك بێن يێ دلێ وان پێ خۆش ژ لێكڤه‌كرنێ ونه‌فه‌قێ.. وپێكهاتن چێتره. ونه‌فس ل سه‌ر قه‌لسییێ يێن هاتينه چێكرن. وئه‌گه‌ر هوين ب قه‌نجى سه‌ره‌ده‌رییێ د گه‌ل ژنێن خۆ بكه‌ن، و د ده‌رحه‌قا وان دا ژ خودێ بترسن، هندى خودێیه ب وى تشتێ هوين دكه‌ن ژ وێ چه‌ندێ يێ زانا بوويه چو ژێ ل به‌ر وى به‌رزه نابت، وئه‌و هه‌وه سه‌را وى كارى دێ جزا ده‌ت.
{ 129 } { وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ ۖ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِنْ تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَحِيمًا } وهوين -گهلى زه‌لامان- نه‌شێن ب تمامى دادییێ د ناڤبه‌را ژنان دا بكه‌ن ژ لايێ ڤيانێ ومه‌يلا دلى ڤه، ئه‌گه‌ر چه‌ند هوين خۆ بوه‌ستينن ژى، ڤێجا هوین ئێكجار مه‌يلدارییێ ژ وێ ژنێ نه‌كه‌ن يا دلێ هه‌وه ژێ سار، كو هوين وێ بهێلنه هلاويستى وه‌كى وێ ژنێ يا بێ مێر ونه‌به‌رداى؛ دا گونه‌هكار نه‌بن. وئه‌گه‌ر هوين كارێن خۆ چاك بكه‌ن و د لێكڤه‌كرنا د ناڤبه‌را ژنێن خۆ دا دادییێ بكه‌ن، و د ده‌رحه‌قا وان دا ته‌قوایا خودێ بكه‌ن و ژ وى بترسن، هندى خودێیه بۆ به‌نییێن خۆ باش گونه‌هـ ژێبر بوويه، و ب وان يێ دلۆڤانكار بوويه.
{ 130 } { وَإِنْ يَتَفَرَّقَا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ وَاسِعًا حَكِيمًا } وئه‌گه‌ر ژن ومێر ژێكڤه‌بوون، هندى خودێیه ژ فره‌هى وقه‌نجییا خۆ هه‌ردووان دێ ده‌وله‌مه‌ند كه‌ت؛ چونكى هندى خودێیه قه‌نجى ومنه‌تا وى يا به‌رفره‌هه، و د وى حوكمى دا يێ ئه‌و د ناڤبه‌را به‌نییێن خۆ دا دكه‌ت يێ كاربنه‌جهه.
{ 131 } { وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَإِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا } وملكێ هه‌ر تشته‌كێ ل عه‌رد وعه‌سمانان ويێ د ناڤبه‌رێ دا يێ خودێیه. و ب ڕاستى مه شيره‌ت ب ته‌قوايێ ل وان كربوو يێن به‌رى هه‌وه كيتاب بۆ هاتى ژ جوهى وفه‌لان، و ل هه‌وه ژى -ئه‌ى ئوممه‌تا موحه‌ممه‌دى- كو ته‌قوایا خودێ بكه‌ن، و د فه‌رمانا وى دا بن، ومه بۆ هه‌وه ئاشكه‌را كرییه كو ئه‌گه‌ر هوين كافرییێ ب ئێكينییا خودێ وشريعه‌تێ وى بكه‌ن هندى خودێیه چو منه‌ت ب هه‌وه نينه؛ چونكى هه‌ر تشته‌كێ ل عه‌رد وعه‌سمانان يێ وییه. وخودێ ژ به‌نییێن خۆ يێ بێ منه‌ت وزه‌نگين بوويه، و د سالۆخه‌ت وكريارێن خۆ دا يێ هێژاى مه‌دحان بوويه.
{ 132 } { وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا } وملكێ هه‌ر تشته‌كێ ل ڤێ گه‌ردوونێ هه‌ى يێ خودێیه، وئه‌و به‌سه ب كارێ چێكرییێن خۆ ڕاببت ووان بپارێزت.
{ 133 } { إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ وَيَأْتِ بِآخَرِينَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ قَدِيرًا } گهلى مرۆڤان ئه‌گه‌ر خودێ بڤێت دێ هه‌وه به‌ت، ودێ هنده‌كێن دى ژبلى هه‌وه ئينت. وخودێ ل سه‌ر وێ چه‌ندێ يێ خودان شيان بوويه.
{ 134 } { مَنْ كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا } گهلى مرۆڤان هه‌چییێ ژ هه‌وه خێرا دنيايێ بڤێت وپشت بده‌ته ئاخره‌تێ، ل نك خودێ ب تنێ خێرا دنيايێ وئاخره‌تێ هه‌يه، ڤێجا بلا ئه‌و ژ خودێ ب تنێ خێرا دنيايێ وئاخره‌تێ بخوازت؛ چونكى ئه‌و ب ده‌ستێ وییه. وخودێ ب گۆتنێن به‌نییێن خۆ گوهدێر بوويه، و ب كار وئنيه‌تێن وان ئاگه‌هدار بوويه، وئه‌و وان سه‌را وێ چه‌ندێ دێ جزا ده‌ت.
{ 135 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ ۚ إِنْ يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا ۖ فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَىٰ أَنْ تَعْدِلُوا ۚ وَإِنْ تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا } ئه‌ى ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئيناى، وكار ب شریعه‌تێ وى كرى، هوين ب دادییێ ڕاببن، وبۆ كنارێ خودێ شاهده‌ییێ بده‌ن، ئه‌گه‌ر خۆ ئه‌و ل سه‌ر هه‌وه ب خۆ ژى بت، يان ل سه‌ر ده‌يبابێن هه‌وه بت، يان ل سه‌ر مرۆڤێن هه‌وه بت، وئه‌وێ هوين شاهده‌يیێ ل سه‌ر دده‌ن يێ چاوا بت، چ يێ زه‌نگين بت يان يێ فه‌قير بت؛ چونكى خودێ ب وان هه‌ردووان حه‌قتره، وئه‌و ب وى تشتێ بۆ وان باش زاناتره، ڤێجا بلا دلچوون وتاگيرى به‌رێ هه‌وه نه‌ده‌ته هندێ كو هوين دادییێ نه‌كه‌ن، و ب ئه‌زمانێ خۆ وه‌ربادانێ بێخنه شاهده‌يیا خۆ، يان پشتا خۆ بده‌نه شاهده‌يیێ، ڤه‌شێرن يان نه‌ده‌ن، هندى خودێیه ب كارێن هه‌وه يێن هوير يێ زانا بوويه، وئه‌و دێ هه‌وه سه‌را وان جزا ده‌ت.
{ 136 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ ۚ وَمَنْ يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا } ئه‌ى ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئيناى، وكار ب شریعه‌تێ وى كرى، هوین ل سه‌ر وێ باوه‌رییا موكم دبه‌رده‌وام بن يا هه‌وه ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن ئیناى، و ب وێ قورئانا وى بۆ پێغه‌مبه‌رێ خۆ ئينايه خوارێ، و ب وان هه‌مى كيتابێن وى بۆ پێغه‌مبه‌رێن خۆ هنارتين. وهه‌چییێ باوه‌رییێ ب خودێ، و ب ملیاكه‌تێن وى يێن خودان قه‌در، و ب كيتابێن وى هنارتين هيدايه‌ت بۆ خه‌لكى، و ب پێغه‌مبه‌رێن وى هلبژارتين دا په‌يامێن وى بگه‌هينن، و ب ڕۆژا دويماهییێ يا مرۆڤ تێدا پشتى مرنێ بۆ حسێبێ ڕادبن نه‌ئينت، ب ڕاستى ئه‌و ژ دينى ده‌ركه‌فت، وئه‌و دويراتییه‌كا دوير ژ ڕێكا حه‌قییێ دوير كه‌فت.
{ 137 } { إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًا } هندى ئه‌ون يێن باوه‌رى ئيناى، پاشى لێڤه‌بووين وكافربووين، پاشى ل باوه‌رییێ زڤڕين، پاشى جاره‌كا دى كافربووينه ڤه، پاشى ل سه‌ر كافرییێ مجد وبه‌رده‌وام ماين، نه‌بوويه كو خودێ گونه‌هێ بۆ وان ژێ ببه‌ت، يان به‌رێ وان بده‌ته ڕێكه‌كێ ژ ڕێكێن هيدايه‌تێ، يا كو ئه‌و پێ ژ دويماهییا خراب ڕزگار ببن.
{ 138 } { بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا } تو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- مزگينییێ بده دوڕوییان -ئه‌وێن ب سه‌ر ڤه دخودان باوه‌ر و د دل دا دكافر- كو عه‌زابه‌كا ب ئێش بۆ وان هه‌يه.
{ 139 } { الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا } ئه‌وێن كافران بۆ خۆ دكه‌نه سه‌ركار، ووان بۆ خۆ دكه‌نه هاريكار وپشته‌ڤان، وخودان باوه‌ران دهێلن، وهه‌ڤالينى وڤيانا وان ناخوازن. ئه‌رێ ئه‌و ب وێ چه‌ندێ پاراستن وپشته‌ڤانییێ ژ كافران دخوازن؟ هندى ئه‌ون ئه‌و چه‌نده نه ب ده‌ستێ وانه؛ چونكى هندى پشته‌ڤانى وهێز وسه‌رفرازییه هه‌مى يا خودێ ب تنێیه.
{ 140 } { وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ ۚ إِنَّكُمْ إِذًا مِثْلُهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا } و ب ڕاستى خودايێ هه‌وه -گهلى خودان باوه‌ران- بۆ هه‌وه د كيتابا خۆ دا ئینایه خوارێ كو ئه‌گه‌ر هه‌وه گوهـ لێ بوو كافرى وتڕانه ب ئايه‌تێن خودێ بێنه‌كرن هوين د گه‌ل وان كافران نه‌ڕوينن، هنگى تێ نه‌بت ئه‌گه‌ر وان گۆتنه‌كا دى ژ بلى كوفرێ وتڕانه‌كرنا ب ئايه‌تێن خودێ بكه‌ن، ئه‌گه‌ر هوين د گه‌ل وان ڕوينشتن، وئه‌و ب وى ڕه‌نگى بن، هوين ژى دێ وه‌كى وان بن؛ چونكى ئه‌و هوين ب ياریپێكرن وكوفرا وان ڕازيبوون، وئه‌وێ ب گونه‌هێ ڕازى ببت وه‌كى وییه يێ گونه‌هێ بكه‌ت. هندى خودێیه كۆمكه‌رێ دوڕوى وكافران هه‌مییانه د ئاگرێ جه‌هنه‌مێ، دا ئه‌و تێدا عه‌زابا نه‌خۆش ببينن.
{ 141 } { الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِنْ كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ وَإِنْ كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُمْ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ۚ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا } دوڕوى ئه‌ون يێن به‌رێ وان لێ كانێ دێ چ شه‌ڕ وفتنه ب سه‌ر هه‌وه دا ئێن گهلى خودان باوه‌ران، ڤێجا ئه‌گه‌ر خودێ ژ قه‌نجییا خۆ منه‌ته‌ك ل هه‌وه كر، وهوين ب سه‌ر دوژمنێن هه‌وه ئێخستن وهه‌وه ده‌ستكه‌فتى ب ده‌ست خۆ ئێخستن، ئه‌و دێ بێژن: ما ئه‌م ژى د گه‌ل هه‌وه نه‌بووين ومه پشتا هه‌وه نه‌گرتبوو؟ وئه‌گه‌ر بۆ ئه‌وێن كوفر ب ڤى دينى كرى باره‌ك ژ سه‌ركه‌فتن وده‌سكه‌فتییان هه‌بوو، ئه‌و دێ بێژنه وان: ما مه هاريكارییا هه‌وه نه‌كربوو وهوين ژ خودان باوه‌ران نه‌پاراست بوون؟ ڤێجا خودێیه ل ڕۆژا ڕابوونێ حوكمى د ناڤبه‌را هه‌وه ووان دا دكه‌ت، وخودێ چو ڕێكێن سه‌ركه‌فتنێ بۆ كافران ل سه‌ر به‌نییێن خۆ يێن چاك چێ ناكه‌ت، ودويماهى ل دنيايێ وئاخره‌تێ بۆ ته‌قوادارانه.
{ 142 } { إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا } هندى ڕێكا ئه‌وان دوڕوییانه خاپاندنا خودێیه، ب هندێ كو ئه‌و ب سه‌ر ڤه خۆ ب باوه‌رییێ بيننه‌ده‌ر و د دل دا دكافر بن، هزرا وان ئه‌وه حالێ وان دێ ل خودێ يێ ڤه‌شارتى بت، وئه‌و ب خۆ خودێیه وان دخاپينت و ب وه‌كى كريارا وان جزایى دده‌ته وان، وئه‌گه‌ر ئه‌و دوڕوییێن هه بۆ كرنا نڤێژێ ڕابوونه ڤه، ئه‌و ب سستى وبێ خێره‌تى ڤه ڕادبن، مه‌خسه‌دا وان ب وێ نڤێژێ ريمه‌تییه ودا خه‌لك مه‌دحێن وان بكه‌ن، وكێمه‌كێ نه‌بت ئه‌و خودێ ل بيرا خۆ نائينن.
{ 143 } { مُذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ وَلَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا } حێبه‌تى وهژهژۆكى ودودلى حالێ ڤان دوڕوییانه، ئه‌و ل سه‌ر ته‌رزه‌كى ڕاناوه‌ستن، نه ئه‌و ژ خودان باوه‌رانه ونه ژ كافرانه. وهه‌چییێ خودێ دلێ وى ژ باوه‌رییێ وپێگيرییا ب هيدايه‌تا خۆ وه‌رگێڕت، تو چو ڕێكێن باوه‌رییێ وهيدايه‌تێ بۆ وى نابينى.
{ 144 } { يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَتُرِيدُونَ أَنْ تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُبِينًا } ئه‌ى ئه‌وێن باوه‌رى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى ئيناى وكار ب شریعه‌تێ وى كرى، هوين كافران بۆ خۆ نه‌كه‌نه سه‌ركار، وخودان باوه‌ران بهێلن. ئه‌رێ هه‌وه دڤێت هوين ب حه‌ژێكرنا دوژمنێن خۆ هێجه‌ته‌كا ئاشكه‌را بۆ خودێ ل سه‌ر خۆ چێ كه‌ن كو باوه‌رییا هه‌وه نه يا ژ دله؟
{ 145 } { إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا } هندى دوڕوينه ل ڕۆژا قيامه‌تێ د جهێ نزمتر دانه ژ ئاگرى، وتو -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- پشته‌ڤانه‌كى بۆ وان نابينى ڤێ دويماهییا خراب ژ وان پاشڤه ببه‌ت.
{ 146 } { إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ ۖ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا } ئه‌و تێ نه‌بن يێن تۆبه‌كرى و ل خودێ زڤڕين، و ب گوهدارییا خودێ ژ سه‌رڤه و د دل دا خۆ چاك كرى، وخودان باوه‌ر بۆ خۆ كرينه سه‌ركار، وخۆ ب دينێ خودێ ڤه گرتى، ودلێ خۆ بۆ خودێ صافى كرى، ئه‌وێن هه‌نه يێن د دنيايێ وئاخره‌تێ دا د گه‌ل خودان باوه‌ران، وخودێ خێره‌كا مه‌زن پاشى دێ ده‌ته خودان باوه‌ران.
{ 147 } { مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا } ئه‌رێ خودێ ب عه‌زابدانا هه‌وه دێ چ كه‌ت ئه‌گه‌ر هوين كارێ چاك بكه‌ن وباوه‌رییێ ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى بينن؟ هندى خودێیه ژ هه‌مییان يێ بێ منه‌ته، وهه‌ما ئه‌و به‌نییان ب گونه‌هێن وان عه‌زاب دده‌ت، وخودێ شوكردارێ به‌نییێن خۆ بوويه ل سه‌ر گوهدارییا وان بۆ وى، ويێ پرزانا بوويه ب هه‌ر تشته‌كێ هه‌ى.
{ 148 } { لَا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَنْ ظُلِمَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا } خودێ حه‌ز ناكه‌ت مرۆڤه‌ك گۆتنا خراب ئاشكه‌را بكه‌ت، به‌لێ ئه‌وێ زۆردارى لێ هاتییه‌كرن بۆ وى دورسته ئه‌و وێ خرابییا ل نك زۆردارێ خۆ بێژت؛ دا زۆردارییا ل وى هاتییه‌كرن ئاشكه‌را ببت. وخودێ ب وى تشتێ هوين ئاشكه‌را دكه‌ن يێ گوهدێر بوويه، و ئه‌و ب وى تشتێ هوين ڤه‌دشێرن يێ پڕزانا بوويه.
{ 149 } { إِنْ تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا } خودێ ڕێ بۆ لێبۆرينێ خۆش كر وبه‌رێ مه دايێ كو خودان باوه‌ر: يان دێ خێرێ ئاشكه‌را كه‌ت، يان دێ ڤه‌شێرت، هه‌ر وه‌سا د گه‌ل گه‌هاندنا نه‌خۆشییێ، يان ئه‌و دێ وێ ئاشكه‌را كه‌ت ده‌مێ تۆلا خۆ ژ وى دستينت يێ نه‌خۆشى گه‌هاندییێ، يان دێ لێ بۆرت، ولێبۆرين باشتره؛ چونكى هندى خودێیه ژ سالۆخه‌تێن وییه ئه‌و ل به‌نییێن خۆ ناگرت هه‌ر چه‌نده ئه‌و دشێته وان ژى.
{ 150 } { إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيُرِيدُونَ أَنْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَنْ يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا } هندى ئه‌ون يێن ب خودێ و پێغه‌مبه‌رێن وى كافربووين ژ جوهى وفه‌لان، ووان دڤێت د ناڤبه‌را خودێ وپێغه‌مبه‌رێن وى دا ژێك جودا بكه‌ن، كو باوه‌رییێ ب خودێ بينن به‌لێ وان پێغه‌مبه‌رێن وى هنارتين دره‌وين ده‌ربێخن، يان ژى باوه‌رییێ ب هنده‌ك پێغه‌مبه‌ران بينن و ب هنده‌كان نه‌ئينن، و ژ دره‌و بێژن: هنده‌ك پێغه‌مبه‌ران دره‌و ژ كيسێ خودايێ خۆ كرينه، ووان دڤێت ڕێكه‌كێ بۆ وێ سه‌رداچوونا وان ژ نك خۆ ئينايه ده‌رێ ونوى ده‌رێخستى بۆ خۆ بگرن.
{ 151 } { أُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُهِينًا } ئه‌وێن هه‌نه كافرێن ب ڕاستى ودورستى، ومه بۆ كافران عه‌زابه‌كا ئه‌و پێ بشكێن وڕه‌زيل ببن ئاماده‌كرییه.
{ 152 } { وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَمْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ أُولَٰئِكَ سَوْفَ يُؤْتِيهِمْ أُجُورَهُمْ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا } وئه‌وێن باوه‌رى ب ته‌وحيدا خودێ ئيناى، وباوه‌رى ب پێغه‌مبه‌رينییا پێغه‌مبه‌رێن وى هه‌مییان ئيناى، وچو جودايى نه‌ئێخستییه ناڤبه‌را وان، وكار ب شريعه‌تێ خودێ كرى، ئه‌وێن هه پاشى خودێ خێر وجزايێ وان دێ ده‌تێ سه‌را باوه‌رى ئينانا وان ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێن وى. وخودێ باش گونه‌هـ ژێبرێ دلۆڤانكار بوويه ب به‌نییێن خۆ.
{ 153 } { يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَىٰ أَكْبَرَ مِنْ ذَٰلِكَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ۚ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَنْ ذَٰلِكَ ۚ وَآتَيْنَا مُوسَىٰ سُلْطَانًا مُبِينًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر جوهى پسيارا موعجيزه‌یه‌كا وه‌كى يا مووسایى ژ ته دكه‌ن؛ دا ڕاستییا گۆتنا ته بۆ وان ئاشكه‌را ببت: كو تو كيتابه‌كا نڤێسى بۆ وان ژ نك خودێ بينییه خوارێ ، وه‌كى مووسایى ده‌پ (ئه‌لواح) بۆ وان ژ نك خودێ ئيناين، وتو ژ ڤێ چه‌ندێ مه‌نده‌هۆش نه‌به، باپيرێن وان پسياره‌كا ژ ڤێ مه‌زنتر ژ مووسایى كربوو: وان داخواز ژێ كربوو ئه‌و خودێ ئاشكه‌را نيشا وان بده‌ت، ئينا ژ به‌ر زۆردارییا وان ل خۆ كرى كو ئه‌و تشت خواستى يێ نه مافێ وان بت، ئه‌و دلگرتى بوون وكه‌فتن. پاشى پشتى خودێ ئه‌و زێندى كرينه‌ڤه، ووان ئه‌و نيشانێن ئاشكه‌را ل سه‌ر ده‌ستێ مووسایى ديتين يێن شركێ پويچ دكه‌ن، وان ژ بلى خودێ په‌رستنا گۆلكێ كر، ئينا ژ به‌ر تۆبا وان مه ل وان نه‌گرت، ومه هێجه‌ته‌كا مه‌زن دا مووسایى ڕاستییا پێغه‌مبه‌رينییا وى بنه‌جهـ دكر.
{ 154 } { وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِيثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا } ومه چيايێ طوورى ڕاكره هنداڤى سه‌رێ وان ده‌مێ وان پێگيرى ب وێ په‌يمانا موكم نه‌كرى يا وان داى، كو ئه‌و كارى ب ئه‌حكامێن ته‌وراتێ بكه‌ن، ومه فه‌رمان ل وان كر ئه‌و ب سوجده ڤه د ده‌رگه‌هێ (به‌يتولمه‌قدسێ) ڕا بچن، ئينا ئه‌وان خۆ ل سه‌ر پشتێ خشانده د ژۆرڤه، ومه فه‌رمان ل وان كر كو ئه‌و ل ڕۆژا شه‌نبییێ ب كرنا نێچيرێ ته‌عداییێ نه‌كه‌ن، به‌لێ وان ته‌عدايى كر وئه‌و چوونه نێچيرێ، ومه په‌يمانه‌كا موكم ژ وان وه‌رگرت، به‌لێ وان ئه‌و په‌يمان شكاند.
{ 155 } { فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِمْ بِآيَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ ۚ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا } ڤێجا ژ به‌ر شكاندا وان بۆ په‌يمانان وكوفرا وان ب ئايه‌تێن خودێ يێن ڕاستگۆيیا پێغه‌مبه‌رێن وى ئاشكه‌را دكه‌ن، وكوشتنا وان بۆ پێغه‌مبه‌ران ژ زۆردارى وته‌عدايى، وگۆتنا وان: دلێن مه دپێچاينه له‌و ئه‌م د گۆتنا ته ناگه‌هين، وئه‌و ب خۆ ژ به‌ر كوفرا وان خودێ دلێن وان يێن خه‌تم كرين ڤێجا ئه‌و باوه‌ریێ نائينن كێمه‌كا بێ مفا تێ نه‌بت، ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ مه له‌عنه‌ت ل وان كر.
{ 156 } { وَبِكُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَىٰ مَرْيَمَ بُهْتَانًا عَظِيمًا } هه‌ر وه‌سا مه له‌عنه‌ت ل وان كر ژ به‌ر كوفر وبێ به‌ختییا وان ب دويڤ مه‌ريه‌مێ ڤه‌ناى ده‌مێ كرێتى بۆ پالداى، وئه‌و ژ وێ چه‌ندێ يا پاقژ بوو.
{ 157 } { وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ ۚ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا } و ژ به‌ر وێ گۆتنا وان ب تڕانه‌كرن ڤه گۆتى: كو مه عيسايێ مه‌سيح كوڕێ مه‌ريه‌مێ پێغه‌مبه‌رێ خودێ يێ كوشتى، ووان عيسا نه‌كوشتییه ونه‌هلاويستییه، به‌لكى وان زه‌لامه‌كێ وه‌كى وى هلاويست بوو يا ژ وان ڤه ئه‌و عيسايه. وئه‌وێن دبێژن: مه يێ كوشتى، ژ جوهییان، وئه‌وێن ئه‌و ته‌سليم كرى ژ فه‌لان، ئه‌و هه‌مى د ده‌رحه‌قا وى دا ب گومان وحێبه‌تينه، ژ بلى دويكه‌فتنا هنده‌ك هزران چو زانين ل نك وان نينه، وئه‌و د كوشتنا وى دا دپشت ڕاست نينن، به‌لكى ب گومانن.
{ 158 } { بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا } به‌لكى خودێ عيسا ب له‌ش ورح وزێندى ب نك خۆ ڤه يێ بلندكرى، وئه‌و ژ كافران يێ پاقژكرى، وخودێ د ملكێ خۆ دا يێ زال بوويه، و د كار وڕێڤه‌برنێ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 159 } { وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا } وپشتى هاتنه خوارا عيساى ل دويماهییا زه‌مانى كه‌سه‌ك ژ خودانێن كيتابێ نامينت ئه‌گه‌ر به‌رى مرنا وى سلاڤ لێ بن باوه‌رییێ پێ نه‌ئينت، وڕۆژا ڕابوونێ عيسا سلاڤ لێ بن دێ ل سه‌ر وان شاهد بت يێن دره‌و پێ كرى، ويێن باوه‌رى پێ ئيناى.
{ 160 } { فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ طَيِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيرًا } ڤێجا ژ ئه‌گه‌را زۆردارییا جوهییان ژ به‌ر وان گونه‌هێن مه‌زن يێن وان كرين، خودێ هنده‌ك خوارنێن پاقژ يێن كو بۆ وان دحه‌لال ل سه‌ر وان حه‌رام كرن، و ژ به‌ر خۆپاشڤه‌برنا وان ژ ڕێكا ڕاست، وپاشڤه‌برنا وان بۆ خه‌لكى ژى..
{ 161 } { وَأَخْذِهِمُ الرِّبَا وَقَدْ نُهُوا عَنْهُ وَأَكْلِهِمْ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا } و ژ به‌ر خوارنا وان بۆ وێ ربايێ يا ئه‌و ژێ هاتينه پاشڤه‌برن، وحه‌لالكرنا وان بێ حه‌ق بۆ مالێ مرۆڤان، ومه بۆ وان يێن كافرى ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى كرى ژ ڤان جوهییان عه‌زابه‌كا ب ئێش ل ئاخره‌تێ ئاماده‌كرییه.
{ 162 } { لَٰكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ ۚ وَالْمُقِيمِينَ الصَّلَاةَ ۚ وَالْمُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أُولَٰئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا } به‌لێ ئه‌وێن موكم د زانينا ئه‌حكامێن خودێ دا ژ جوهییان، ويێن خودان باوه‌ر ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى، باوه‌رییێ ب وێ دئينن ئه‌وا خودێ بۆ ته ئينايه خوارێ -ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر- كو قورئانه، وباوه‌رییێ ب وێ ژى دئينن ئه‌وا به‌رى ته بۆ پێغه‌مبه‌ران هاتییه خوارێ وه‌كى ته‌وراتێ وئنجيلێ، ونڤێژێ ل ده‌مێ وێ دكه‌ن، وزه‌كاتا مالێ خۆ دده‌ن، وباوه‌رییێ ب خودێ وڕۆژا دويماهییێ دئينن، ئه‌وان خودێ خێره‌كا مه‌زن دێ ده‌تێ، كو به‌حه‌شته.
{ 163 } { إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر مه وه‌حى ب گه‌هاندنا په‌يامێ بۆ ته هنارتییه، هه‌ر وه‌كى مه بۆ نووحى وپێغه‌مبه‌رێن پشتى وى هنارتى، ومه وه‌حى بۆ ئيبراهيم وئيسماعيل وئيسحاق ونه‌ڤییێن وى -ئه‌و پێغه‌مبه‌رێن كو د ناڤ دووازده ئويجاخێن ئسرائيلییان دا هاتین- وعيسا وئه‌ييووب ويوونس وهاروون وسوله‌يمانى هنارتییه. ومه زه‌بوور دابوو داوودى، وئه‌و كيتاب وهنده‌ك په‌ڕێن نڤيسى بوو.
{ 164 } { وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَرُسُلًا لَمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ ۚ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًا } وهنده‌ك پێغه‌مبه‌رێن كو مه به‌حسێ وان به‌رى ڤێ ئايه‌تێ د قورئانێ دا بۆ ته كرى مه هنارتينه، وبه‌حسێ هنده‌ك پێغه‌مبه‌ران ژ به‌ر حيكمه‌ته‌كا مه ڤياى مه بۆ ته نه‌كرییه. وقه‌درگرتن بۆ مووسایى خودێ د گه‌ل وى ئاخفتییه. وئه‌ڤ ئايه‌تا پيرۆز هندێ دگه‌هينت كو سالۆخه‌تێ ئاخفتنێ ب ڕه‌نگه‌كێ بابه‌تى خودێ بت ئێك ژ سالۆخه‌تێن وییه، وكو خودێ ب ڕاستى وبێ ده‌سكاتى د گه‌ل پێغه‌مبه‌رێ خۆ مووسایى سلاڤ لێ بن ئاخفتییه.
{ 165 } { رُسُلًا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا } من هنده‌ك پێغه‌مبه‌ر بۆ به‌نییێن خۆ هنارتينه دا مزگينییێ ب قه‌نجییا من بده‌نه وان ووان ژ عه‌زابا من بترسينن؛ دا پشتى هنارتنا پێغه‌مبه‌ران مرۆڤان چو هێجه‌ت نه‌مينت. وخودێ د ملكێ خۆ دا يێ زال بوويه، و د ڕێڤه‌برنێ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه.
{ 166 } { لَٰكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِمَا أَنْزَلَ إِلَيْكَ ۖ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ ۖ وَالْمَلَائِكَةُ يَشْهَدُونَ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر، ئه‌گه‌ر جوهى وكافرێن دى كوفرێ ب ته بكه‌ن، خودێ شاهده‌ییێ بۆ ته دده‌ت كو تو پێغه‌مبه‌رێ وییى يێ وى قورئانا مه‌زن بۆ ئينايه خوارێ، وى ئه‌و قورئان ب زانينا خۆ ئينايه خوارێ، وهه‌ر وه‌سا ملياكه‌ت شاهده‌يیێ ب ڕاستییا وێ وه‌حییێ دده‌ن يا بۆ ته هاتى، وشاهده‌يیا خودێ ب تنێ به‌سه.
{ 167 } { إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلَالًا بَعِيدًا } هندى ئه‌ون يێن كافرى كرى، ومرۆڤ ژ ئيسلامێ داینه پاش، ب ڕاستى ئه‌و ژ ڕێكا حه‌ق دويركه‌فتن دويركه‌فتنه‌كا دژوار.
{ 168 } { إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقًا } هندى ئه‌ون يێن كافرى كرى؛ و ب مانا خۆ يا ل سه‌ر كوفرێ زۆردارى كرى، نه‌بوويه كو خودێ گونه‌هێن وان بۆ وان ژێ ببه‌ت، يان به‌رێ وان بده‌ته ڕێكه‌كێ ئه‌و پێ ڕزگار ببن.
{ 169 } { إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا } ڕێكا جه‌هنه‌مێ تێ نه‌بت، ئه‌و هه‌ر وهه‌ر دێ تێدا مينن، وئه‌و چه‌نده ل سه‌ر خودێ يا ب ساناهى بوويه.
{ 170 } { يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّكُمْ فَآمِنُوا خَيْرًا لَكُمْ ۚ وَإِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا } گهلى مرۆڤان پێغه‌مبه‌رێ مه موحه‌ممه‌د سلاڤ لێ بن ب ئيسلامێ دينێ حه‌ق بۆ هه‌وه هاتییه، ڤێجا هوين باوه‌رییێ پێ بينن ودويكه‌فتنا وى بكه‌ن، هندى باوه‌رى ئينانا ب وییه بۆ هه‌وه چێتره، وئه‌گه‌ر هوين ل سه‌ر كوفرا خۆ دڕژد بن هندى خودێیه چو منه‌ت ب هه‌وه وباوه‌رییا هه‌وه نينه؛ چونكى ملكێ هه‌ر تشته‌كێ ل عه‌سمانان وعه‌ردى بۆ وییه. وخودێ ب گۆتن وكريارێن هه‌وه يێ پڕزانا بوويه، و د كار وشريعه‌تێ خۆ دا يێ كاربنه‌جهـ بوويه. ڤێجا ئه‌گه‌ر عه‌رد وعه‌سمانان وه‌كى ملكێ وى هه‌مییێ خۆ بۆ وى چه‌ماند بن، پا هوين فه‌رترن كو باوه‌رییێ ب خودێ وپێغه‌مبه‌رێ وى بينن، و ب وێ قورئانا وى بۆ پێغه‌مبه‌رێ خۆ ئينايه خوارێ وكو هوين خۆ بۆ وى بچه‌مينن، داكو گه‌ردوون هه‌مى بۆ وى يێ چه‌مياى بت. و د ڤێ ئايه‌تێ دا نيشان هه‌يه كو په‌ياما پێغه‌مبه‌رێ خودێ موحه‌ممه‌دى سلاڤ لێ بن بۆ هه‌مى مرۆڤانه.
{ 171 } { يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ ۚ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَىٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ ۖ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ۖ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ ۚ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ ۚ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ سُبْحَانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ ۘ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا } گهلى خودانێن ئنجيلێ، هوین زێده‌گاڤییێ ل سه‌ر دينێ حه‌ق نه‌كه‌ن، و ژ حه‌قییێ پێڤه‌تر هوين چو گۆتنان د ده‌رحه‌قا خودێ دا نه‌بێژن، وهوين چو ژن وكوڕان بۆ وى نه‌دانن، هندى عيسايێ مه‌سيحه كوڕێ مه‌ريه‌مێ پێغه‌مبه‌رێ خودێیه، خودێ ئه‌و ب حه‌قییێ هنارتییه، ووى ئه‌و ب وێ په‌يڤێ ئافراندییه يا وى جبريل بۆ مه‌ريه‌مێ پێ هنارتى، وئه‌و په‌يڤ ئه‌ڤه‌يه: ببه (كن) ئينا ئه‌و بوو، وئه‌و پفكرنه‌كا ژ خودێ بوو، جبريلى ب فه‌رمانا خودێ پفكرى، ڤێجا هوين باوه‌رییێ بينن كو خودێ ئێكه وبۆ وى ته‌سليم ببن، وباوه‌رییێ ب وێ بينن يا پێغه‌مبه‌رێن وى پێ ژ نك وى هاتين، وهوين عيساى وده‌یكا وى د گه‌ل خودێ نه‌كه‌نه هه‌ڤپشك. هوين ڤێ گۆتنێ به‌س كه‌ن ئه‌و بۆ هه‌وه چێتره ژ وێ يا هوين ل سه‌ر، هندى خودێیه خودایه‌كێ ب تنێیه يێ پاك وبلند بت. هه‌ر تشته‌كێ ل عه‌سمانان وعه‌ردى ملكێ وییه، ڤێجا چاوا ژنه‌ك يان كوڕه‌ك ژ وان دێ بۆ وى هه‌بت؟ وخودێ به‌سه كو بۆ ڕێڤه‌برن وژيارا چێكرییێن خۆ وه‌كيل بت، ڤێجا هوين خۆ بهێلنه ب هيڤییا وى ب تنێ ڤه ئه‌و تێرا هه‌وه هه‌يه.
{ 172 } { لَنْ يَسْتَنْكِفَ الْمَسِيحُ أَنْ يَكُونَ عَبْدًا لِلَّهِ وَلَا الْمَلَائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ ۚ وَمَنْ يَسْتَنْكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا } مه‌سيح خۆ ژ هندێ بلندتر نابينت كو به‌نییه‌كێ خودێ بت، وهه‌ر وه‌سا ملیاكه‌تێن نێزيك ژى خۆ ژ هندێ بلندتر نابينن كو ئه‌و په‌رستنا خودێ بكه‌ن، وهه‌چییێ خۆ بلندتر ومه‌زنتر ژ به‌ندايه‌تیێ ببينت، خودێ وان هه‌مییان ل ڕۆژا قيامه‌تێ بۆ نك خۆ دێ كۆم كه‌ت، وئه‌و ب حوكمێ خۆ يێ عادل دێ حوكمى د ناڤبه‌را وان دا كه‌ت، وهه‌ر ئێكى ئه‌و وى جزايێ ئه‌و ژ هه‌ژى بت دێ ده‌تێ.
{ 173 } { فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ اسْتَنْكَفُوا وَاسْتَكْبَرُوا فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَلَا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا } ڤێجا هندى ئه‌ون يێن ب گۆتن وكريار باوه‌رى ب خودێ ئيناى، و ل سه‌ر ڕێكا شريعه‌تێ وى خۆ ڕاست كرى، ئه‌و جزايێ كريارێن وان دێ ده‌تێ، و ژ قه‌نجییا خۆ ئه‌و دێ ل وان زێده كه‌ت، وهندى ئه‌ون يێن گوهدارییا خودێ نه‌كرى، وخۆ ژ هندێ بلندتر ديتى كو خۆ بۆ وى بچه‌مينن، ئه‌و دێ وان عه‌زاب ده‌ت عه‌زابدانه‌كا ب ئێش، وئه‌و ژ بلى وى چو سه‌ركاران بۆ خۆ نابينن وان ژ عه‌زابا وى ڕزگار بكه‌ن، وئه‌و ژ بلى خودێ چو پشته‌ڤانان ژى بۆ خۆ نابينن وان ب سه‌ر بێخن.
{ 174 } { يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمْ بُرْهَانٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُبِينًا } ئه‌ى گهلى مرۆڤان، ده‌ليله‌كێ ئاشكه‌را ژ خودايێ هه‌وه بۆ هه‌وه هات، كو پێغه‌مبه‌رێ مه موحه‌ممه‌ده سلاڤ لێ بن، وئه‌و ده‌ليلێن ئاشكه‌را يێن ئه‌و پێ هاتى، ويێ ژ هه‌مییان مه‌زنتر قورئانا پيرۆزه، تشتێ ڕاستییا پێغه‌مبه‌رينى وپه‌ياما وى ديار دكه‌ت، ومه قورئان بۆ هه‌وه هنارت هيدايه‌ت وڕۆناهییه‌كا ئاشكه‌را.
{ 175 } { فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا } ڤێجا ئه‌وێن ب گۆتن وكريار باوه‌رى ب خودێ ئيناى، وخۆ ب وێ ڕۆناهییێ ڤه گرتى يا مه بۆ ئينايه خوارێ، پاشى ئه‌و ژ قه‌نجى ودلۆڤانییا خۆ دێ وان كه‌ته د به‌حه‌شتێ دا، ودێ به‌رێ وان ده‌ته ڕێكا ڕاست يا سه‌رى دكێشته مێرگێن به‌حه‌شتێ.
{ 176 } { يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلَالَةِ ۚ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ ۚ وَهُوَ يَرِثُهَا إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهَا وَلَدٌ ۚ فَإِنْ كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ ۚ وَإِنْ كَانُوا إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۗ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ } ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر ئه‌و پسيارا وى ژ ته دكه‌ن يێ بمرت ووى نه‌باب هه‌ى ونه‌زارۆك، تو بێژه: خودێ حوكمێ وى بۆ هه‌وه ئاشكه‌را دكه‌ت: ئه‌گه‌ر مرۆڤه‌ك مر ووى نه ده‌یباب هه‌بن ونه زارۆك، ووى خويشكه‌كا ده‌یبابى هه‌بت، يان خويشكه‌كا ژ بابێ ب تنێ، نيڤا ميراتێ وى بۆ وێیه، وبرايێ وێ يێ ده‌یبابى بت يان يێ ژ بابێ بت هه‌مى ميراتێ وێ وه‌ردگرت ئه‌گه‌ر ئه‌و مر ووێ نه چو زارۆك هه‌بن ونه ده‌یباب. وئه‌گه‌ر ئه‌وێ دمرت ونه ده‌یباب هه‌ين ونه زارۆك دو خويشك هه‌بن، دوسێكا مالێ وى هێلاى بۆ وانه. وئه‌گه‌ر برايێن نه ژ دايێ د گه‌ل يێن مێ كۆم بوون بۆ يێ نێر وه‌كى بارا دو ژ يێن مێیه ژ خويشكێن وى. خودێ لێكڤه‌كرنا ميراتى وحوكمێ ميراتێ وى يێ بێ ده‌یباب وزارۆك بۆ هه‌وه ئاشكه‌را دكه‌ت؛ دا هوين د مه‌سه‌لا ميراتى دا ژ حه‌قییێ به‌رزه نه‌بن. وخودێ ب دويماهییا كاران يێ زانايه، وئه‌و د زانت كانێ چ خێر بۆ به‌نییێن وى تێدا هه‌يه.
